Turizm problemini matematik çözer!
Neden bu başlığı verdim? Çünkü nedensonuç ilişkisi kurulmadan akılcı bir çıkış yolu bulmak mümkün değil.
Son 30 yılda yalnızca tesisleşerek büyüyen turizm sektörünün duvara dayandığı ortada.
Turizm Araştırmaları Derneği (TURAD) Başkanı ve eski Turizm Bakanı Bahattin Yücel, yerelde geliştirdiği turizm projeleri için Didim’i “pilot bölge” seçti.
TURAD ve CHP’li Didim Belediye Başkanı Deniz Atabay; Türkiye Matematikçiler Derneği’nin (TMD) katkısı ile 24 Eylül’de “Tales Buluşması”nı gerçekleştirdi.
İlk felsefeci olarak anılan “Miletli Tales”, Milet antik kentindeki amfitiyatroda Türkiye’nin önde gelen matematikçileri tarafından anlatıldı.
Amfideki ilk ders; Türk Matematik Derneği (TMD) Başkanı Prof. Dr. Betül Tanbay’ın açılış konuşmasıyla başladı.
Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyelerinden Prof. Dr. Ali Karatay, “Tales ilk matematik felsefecisi miydi?”; Prof. Dr. Alp Eden, “Cumhuriyet Dönemi Matematikçileri”; Koç Üniversitesi’nden Prof. Dr. Attila Aşkar “Finans Piyasalarında Futures Yatırım Sistemi”; Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi öğretim üyelerinden Prof. Dr. Ayşe Berkman, “Tales’in Hesapları” ve Prof. Dr. David Pierce, “Kanıt Kavramının Öncüsü Olarak Tales” başlıklı sunumlar gerçekleştirdiler.
Kültür ve Turizm Bakanlığı Danışmanı Ersin Balcı’nın da katıldığı toplantıda; Atabay “Didim Tales Bilim Akademisi” kurarak bu etkinliği uluslararası boyuta taşıyacaklarını belirtiyor.
Daha önce 13 kilometrelik “Kutsal Yol”da doğa yürüyüşü ve “Turizmin Bugünü ve Geleceği; Analogdan Dijital Çağa Geçiş” konferansı etkinlikleri yapan Didim Belediyesi, 4’üncü proje olarak “Vegan Festivali”ne hazırlanıyor.
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, geçen haziran ayında, Sarıyer Belediyesi ev sahipliğinde CHP’li belediyelerle yaptığı toplantıda, turizm krizinin aşılmasına yönelik 10 öneri dile getirmişti.
İLK FUTURE YATIRIMCISI TALES
Matematikçileri takdir için kullandığımız tek yöntem, banknotların üzerine resimlerini basmaktan ibaret.
2009 yılından itibaren basılan 10 TL’nin üzerinde resmini gördüğümüz Ord. Prof. Dr. Cahit Arf 1948 yılında TMD’yi kurmuştu.
Bundan 62 yıl sonra TMD’nin seçilen ilk kadın Başkanı Prof. Dr. Betül Tanbay’ın yerine Attila Aşkar’ın gelmesi bekleniyor.
MÖ 624-546 yılları arasında yaşadığı varsayılan Tales’i, Aşkar’dan dinliyoruz:
“80 yaşına kadar delikanlı olarak yaşamış.
Matematikçi, işadamı, ekonomist, mühendis. Mısır ve Babil bilimini Anadolu’ya taşımış. En önemli yanı filozofluğu... Fenike, Babil, İyonya ile alakaları var. Aristo, ‘Doğa felsefesinin kurucusu Tales’, 20. yüzyılın önemli bilim adamlarından Russel, ‘Felsefe Tales’le başladı’ diyor. Batı’daki aydınlanmanın başlangıcı Tales... Doğa olaylarını ‘Poseidon kızdı denizde fırtına çıktı’ gibi doğaüstü güçlerle açıklamıyor. Nedensonuç ilişkisi kuruyor. Temel madde arayışında. Dünyayı oluşturan temel maddenin su olduğunu söyleyerek yanılıyor ama sorduğu soru önemli. Kombinasyonu ancak temel madde yapabilir arayışı doğru. Dünyanın küresel olacağını düşünmüş. Güneş tutulmasının tarihini veriyor, savaş sonlandırıyor. O güne kadar yıldızlar doğuyor, ölüyor zannedilirken, ilk teleskobu yapıyor. Bir yılın 365 gün olduğunu buluyor. Zeus’u ve Poseidon’u hayal olarak görüyor. ‘Tanrılar yaptılar kayboldular; her canlı içinde Tanrı var’ fikrine kapılıyor. Hallacı Mansur’un ‘Enel Hak’ (Ben Hakk’ım) görüşüyle örtüşüyor. Pozitivizm ile Tanrı fikrini dışlamıyor.”
Tales’in iş insanlarına da katkısı olduğunu söyleyen Aşkar, günümüzün “future piyasasının” (vadeli işlem sözleşmesi) bundan 2500 yıl önce kullanıldığını anlatıyor:
“Tales gelecek yıllara dönük; hava tahminine dayalı olarak risk analizi yaparak, zeytin yatırımı yapıyor. Presleri kontrata bağlamış. Mahsulü ve üretimi kontrol ediyor. Tekelci piyasa oluşturuyor. ‘Bunu para için yapmadım. İstersem zengin olacağımı gösterdim’ diyor.”
Aşkar zaman ve mekân kaymaları yaparak Anadolu’ya aktarılan Karun-Harun hikâyesine de vurgu yapıyor:
“Harun, MÖ 12. yüzyılda yaşayan Hz. Musa’nın ağabeyi. Karun ise Anadolu’da yaşamış son Lidya Kralı. Arada 1000 yıl var.”
MİLETLİ TALES’TEN ÖZDEYİŞLER:
- Kefaletin yoldaşı felakettir.
- Kötü yoldan zengin olma.
- Ana-babana gösterdiğin sevgiyi, yaşlılıkta çocuklarından görürsün.
- Tembellik hoşa gitmez.
- Eğitim eksikliğine katlanmak zor.
- Ölçülü ol.
- En güç şey, kendini tanımak; en kolay şey, başkasına nasihat vermek.
- Başkalarında ayıpladığınız şeyi yapmayın.
- Kendini bil.
