Engelleri aşmak mucize değil, yalnızca emek gerek
Hayatları dönüştürme etkisi ortaya çıkaran çok az sayıda sosyal sorumluluk projemiz var. Bunlardan yaşamını engellilere ve dezavantajlı topluluklara adayan Ercan Tutal’ın 1998’de kurduğu Alternatif Yaşam Derneği’nin (AYDER) yeri çok özel. Gelir getirici projelerle, gönüllülerin katılımıyla ve de aldığı kurumsal, kamusal desteklerle sürdürülebilir bir model ortaya çıkardı. Uluslararası sivil toplum, sosyal girişim çevreleri ve işbirliği içinde olduğu kurumlar, AYDER çatısı altında gerçekleşen “Düşler Akademisi”, “Alternative Camp”, “Düşler Kumpanyası”, “Düşler Film”, “Social Inclusion Band-Herkes İçin Müzik”, “Düşler Mutfağı”, “Kızlar Atakta” projelerine uzak değiller…
Tutal, merkezi California’da olan dünyadaki ilk ve tek engelliler dalış organizasyonu Handicapped Scuba Association’un “Türkiye Temsilcisi ve Kurs Direktörü” olarak, 1997’den beri engellilere gönüllü dalış eğitimi veriyor. AYDER’i ise 1998’de kurdu. 10 yıl sonra Vodafone Türkiye Vakfı Hibe Fonu’ndan aldığı destek ve Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı’nın (UNDP) işbirliğiyle “Düşler Akademisi”ni hayata geçirdi. 2008’de Ataşehir’de ilk merkez açıldı, 2014’te Antalya’nın Kaş İlçesi’nde “Avrupa’nın en büyük outdoor engelli merkezi” devreye girdi.
Vodafone Türkiye CEO’su Colman Deegan ve Türkiye Vodafone Vakfı Başkanı Hasan Süel’le birlikte Kaş’ın Çukurbağ Köyü’nde 20 dönüm arazide yeşeren yeni hayatlara tanık oluyoruz. Son 3 yılda burada, 840 gönüllü ile 18- 25 yaş aralığında bin 200 öğrencinin engelleri aşmasına destek olmuşlar.
2008’den beri de toplam 19 bin gönüllü ile 6 bin öğrenciye ulaşmışlar. 2006’dan beri yaptıkları sosyal yardımların toplamının 29 milyon lirayı bulduğunu belirten Süel, 5 milyon lira ile Düşler Akademisi’ni fonladıklarını belirtiyor.
SİYASET YAPMAYI GÖNÜLLÜLÜK SAYIYORUZ!
Tutal, “Toplumsal değişimin öncüsü gönüllüler, bu alandaki çalışmaların sürdürülebilirliğini de sağlıyor” diyor.
“Türkiye’de gönüllük düzeyi düşük” diyen Süel, Dünya Bağış Endeksi Türk halkı verilerini paylaşıyor. Türk halkının yüzde 10’u bağış yapıyor, yüzde 4’ü gönüllü faaliyetlere katılıyor. Türkiye Üçüncü Sektör Vakfı verilerine göre ise vatandaşların yüzde 2.5’i toplumsal kuruluşlar, yüzde 4.2’si siyasi örgütler için gönüllülük faaliyeti yürütüyor. Gönüllülük özellikle nitelikli eğitim alan gençler arasında yaygınlaşıyor. Amerikan üniversitesi MIT’ye girmeyi hedefleyen Koç Lisesi öğrencisi Arda, Kaş’taki kamptaki gönüllülerden biri…
Uluslararası bir bankada hazine uzmanı iken, istifa edip, “Tüketici değil, üretici olacağım” diye yola çıkan Sevda, 3 yıldır bu kampta… Aralarında Kolombiya’nın da olduğu 15 ülkede 10 ayrı sivil toplum örgütünde çalışmış.
Tutal “Burada ücretli yalnızca 2 personel var, diğerleri gönüllü. Birçok projede para personel harcamalarına gidiyor” eleştirisi yapıyor. Engellilerin yeteneklerini geliştirerek nitelikli istihdama katılması bir mucize değil. Yalnızca emek gerektiriyor. Kaş’taki müzik atölyesinde “Social Inclusion Band” ekibindeki genç kızın ses kaydını, Deegan ile izliyoruz. Deegan “Engelli bireyler için kalıcı çözümler üretmeliyiz. Engelliler için değil, engellilerle birlikte yenilikçi projeler geliştirmeliyiz” diyor ki; örneği de zaten kendileri sunuyor.
4 görme engelli, 1 mental öğrenci, 5 profesyonel müzisyen, 2 sosyal dezavantajlı öğrenci olmak üzere 11 sanatçıdan oluşan Social Inclusion Band, kış sezonunda her ay Babylon’da konser veriyor, önemli sanatçılarla sahne alıyor ve karşılığında sanatçı kaşesi olarak gelir elde ediyor.
Gelir getirici işler sanatla sınırlı değil. Düşler Mutfağı, birçok kurumsal firmanın toplantılarına catering hizmeti veriyor. D-film; video, klip ve fotoğraf çekimleri yapıyor. Kaş’taki tarlayı ekip biçip kendi ihtiyaçlarını karşılıyorlar. 10 milyondan fazla engellinin yaşadığı bir ülkede yaşıyoruz. Devlet ancak evde engelli bakımınını üstlenen 500 bin civarında aileye, ayda 960.58’er lira ödüyor. Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) verilerine göre 2016 yılı sonunda kamu kurumları 10 bin 822, özel sektör 92 bin 413 engelli istihdam edebildi.
Düşler Akademisi’nin, bu kadar büyük bir sorunun çözümüne katkı sağlamak üzere geliştirdiği iş yapış modeline, yerel yönetimler ve bakanlıkların da destek verdiğini vurgulamalıyım.
