Habertürk
    Takipde Kalın!
      Günlük gelişmeleri takip edebilmek için habertürk uygulamasını indirin

        Çocuk emeği tüm ülkelerde yasaktır. Buna rağmen dünyada milyonlarca çocuk işçi vardır. Ülkemizde tahminen 2 milyon civarında 18 yaş altı insan, çeşitli sektörlerde kaçak çalıştırılmaktadır. Kültürel ve sanatsal çalışmalar açısındansa, çocukların önü açıktır. Fransa’da çocuklar özel izinle sette çalışabilirler. Kimi ülkelerde detaylı yasal kategori ve statüler olsa da, ülkemizde bir netlik yoktur. Set işçisi çocuklar hakkında Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, ILO, Oyuncular Sendikası ve diğer paydaşların müzakereleriyle, 2015 yılında İş Kanunu’nda bir değişiklik yapılmıştır. Kapsamlı bir mevzuat içinse çalışmalar devam etmektedir.

        REKLAM

        SETTE ÇOCUK VAR”

        Sette çalışan çocukların korunması için Oyuncular Sendikası, 2012’den bu yana “Bu sette çocuk var!” kampanyasını yürütmüş ve bir hak mücadelesi vermiştir. Bu doğrultuda düzenlenen “Türkiye’de Çocuk Haklarıyla Çocuk Oyuncu Olmak” panelinden daha önce bahsetmiştim. Panelin ilk yarısında deneyimler aktarılırken, ikinci yarısı konunun hukuksal yönüne ayrılmıştır. Bu açıdan Oyuncu Beste Bereket, Avukat Mert Van ve Oyuncular Sendikası Genel Koordinatörü Yeşim Girgin önemli değerlendirmelerde bulundular. En çok öne çıkan konuysa setin tehlikeli bir yer olduğuydu. Tam bu süreçte, 1 Mayıs tarihinde, Konya’da, TRT için Filhakika Yapım tarafından çekilen “Bir Hadis Bir Film” setinde, bir çocuk ve bir figüran kaza sonucu yandılar ve tedavi altına alındılar. Panel ve bu konu dışı olarak kimi setlerde çocuklar uyumasın diye sütlerine kahve karıştırıldığı, aşırı çalıştırıldığı ve bazı sahnelerde korksunlar diye fiziksel eylemlerde bulunulduğu yönündeki iddialar, sektörde dile getirilmekte.

        REKLAM

        SET HALLERİ

        Set ekiplerden çok, çocuklar için tehlikelidir. Yurtdışındaki setlerde çoğunlukla ikizlerin tercih edilmesi, bazı stres sorunlarını çözmekte ve çocukların dinlenmesini sağlamaktadır. Yetişkin oyuncuların yaptıkları sohbetler, çocukları etkileyebilir. Dizilerde aşırı biçimde çalışan çocuklar fiziksel olarak gelişmeyebilir. Oyuncular zaman zaman bir ışıktan daha değersiz görülse de, çocuk oyuncuda set ve sahne şımarıklığı baş gösterebilir. Çocuklarına özel bir şey yaptığını zannettiren aileler, onların setteki ilişkilerini ve duygusal tatminini engelleyebilir. Bu şımarıklık bazen set yemeği yerine dışardan yemek getirmeye varabilir. Nesteren Gazioğlu, set çocuklarının sorunlarını aşmak için, ailelerin bilinçlendirilmesi gerektiğini belirtmiştir. Anne babalar çözülememiş meselelerini ve eksikliklerini çocuklarına yansıtmaktadır. Çocukları korumak ve onların sorunlarını çözmek için akademisyenler, uzmanlar, aileler, oyuncular, meslek örgütleri ve STK’lar işbirliği yapmalıdır.

        REKLAM

        KANUNİ HAKLAR

        Set ciddi bir mekândır. Bir resim yapan çocuk resmi yarıda bırakabilir, ama seti bırakamaz. Böyle sorumluluklar yüklenen birinin elde ettiği gelir kendisine aittir ve çoğu ülkede 18 yaşına kadar para, çocuğun hesabında depozite edilir. Yine de bu konu tartışmalıdır. Çocuğu için kariyerini riske atan, emek harcayan, onun eğitim almasını sağlayan ve yaşamından tasarrufta bulanan anne babanın bazı hakları vardır. Los Angeles’ta ücretin %60’ı çocuğa ve %40’ı aileye verilmektedir. Aile çocuğuna maddi ve manevi yatırım yapmaktadır. Panelde, 1985’ten beri seslendirme yapan bir çocuk oyuncu, esprili bir biçimde, ailesinin, kendine ait parayı bayramda harcadığını ve el öptüğü için, ona da harçlık verdiklerini söylemiştir.

        KANUN ve ÖNLEMLER

        2015’te çıkan kanun maddesine göre çocuklar; yaş grupları ve verilen izne bağlı olarak 06-22 saatleri arasında ve haftada 5 gün 7şer saat sanat, kültür ve reklam faaliyetlerinde çalışabilirler. Çıkacak sorunlar için yasal boşluklar bulunduğundan, oyuncuların bilgilenmesi ve acil durumlar için bilinçlenmesi gerekmektedir. Örneğin yapım şirketleri oyunculara hala serbest meslek makbuzu imzalatarak, onları işçi değil tüccar olarak gösterebilmektedir. Ayrıca Avukat Mert Van’a göre, setlere yasal olarak zorunlu sorumluluk sigortası getirilmelidir. Çocuğun hakları çiğnendiğinde sürekli müfettiş bulmak zor olabilir. Çünkü set mekânları genellikle kısa sürelidir. Acil durumlarda fotoğraf çekilebilir, ihbarın kaynağı önemsizdir. Set çocuklarının kültürel ve sanatsal haklarının korunması ve kolektif bir işin parçası olduklarını hissetmeleri, ileriki yaşlarda sağlıklı bireyler olmaları için önemlidir. Özellikle setlerin film ve dizi setleri olarak ayırt edilmesi karmaşayı önleyebilir. Setler dinamik, değişken ve atipik alanlardır. Bugün risk olarak görülmeyen bir durum ya da şey, hızla değişen teknoloji sayesinde riskli duruma geçebilir. Bu açıdan setler denetimi yoğunlaştırılmış, kültürel/sanatsal özel alanlar olarak tanımlanmalıdır.

        REKLAM

        Diğer Yazılar