Hansel ve Gratel'in yeniden keşfi: Orman Lokantası

Kuşaktan kuşağa aktarılarak günümüze kadar gelen, sinema ve tiyatroda da farklı formlar kazanan masallar, çocukların hayal gücünün en büyük besin kaynağı... İş Sanat, masalların bu besleyici gücünden yola çıkarak Serdar Biliş’in yönettiği, “Evvel Zaman Dışından Masallar” isimli yeni bir müzikli masal dinletisi serisi sahneliyor. Serinin ilki Yekta Kopan’ın “Hansel ve Gretel”den yola çıkarak kaleme aldığı “Orman Lokantası”, ikincisiyse Gonca Vuslateri’nin yazdığı yeni bir “Kırmızı Başlıklı Kız” yorumu olacak. 18 Mart Pazar günü prömiyerini yapacak olan, anlatıcılığını Gökçe Bahadır’ın üstlendiği “Orman Lokantası”nı, yazarı Yekta Kopan ile konuştuk. HT Pazar'dan Selin Özavcı Tokçabalaban'ın haberi...

Masallar, orijinalleri son derece farklı olup kulaktan kulağa değişen folk hikâyeler... “Hansel ve Gretel”i “Orman Lokantası” olarak nasıl yorumladınız?

Hansel ve Gretel’le ilgili akla ilk gelen nedir: Renkli pasta ev. “Bir pasta ev masalında neler olabilir?” diye düşünürken masalı orijinali dâhil olmak üzere çeşitli kaynaklardan bularak tekrar okudum ve resmen korktum! “Hansel ve Gretel” korkutucu olduğu kadar cezalandırıcı da bir masal, eğitim anlayışı ceza sistemine dayalı. Bu, bizim elimizde bambaşka bir şeye dönüşmeliydi. “Bugüne ve yarına dair de başka bir şey anlatabilir” düşüncesiyle yönetmenimizle bol bol sohbet ettik. Masalımızda “kadınların ya da erkeklerin rolleri” gibi ayrımlar olmadığını, başkalarının biçtiği rollerle yaşamak zorunda olmadığımızı çocuklarla tatlı tatlı konuşacağız.

Klasik masallar “Evvel zaman içinde” diye başlar ama günümüz çocukları popüler kültürle haşır neşir ve masallardan daha fazlasını izliyor, biliyor...

Yetişkinler çocukların iyilik-kötülük algısının çok farklı olduğunu unutuyor. Çocuklar kendilerine bir şey anlatılırken karikatürize edilenle gerçek arasındaki ayrımı bildiği gibi fantezi dünyasında da bizleri şaşırtacak bilgilere, fotoğraflara, resimlere, hikâyelere sahip. Evet, bugünün çocukları ejderhalarla, uzay ya da yeraltı canavarlarıyla ve çok korkunç şeylerle dolu hikâyelerin içine giriyor. Bu esnada çocukların kendilerince çıkardığı dersler cezalandırıcı olmamalı; başarı ve toplumsal cinsiyet gibi konularda çocuklar belli kalıpların içine sıkıştırılmamalı. “Orman Lokantası”nda “Hansel ve Gretel”e de bu açılardan bakarak, masalı yeniden eğip bükerek yorumlamaya çalıştım. Tabii metnin pedagojik okuması da yapıldı.

Neden bu masalı seçtiniz, nereleri eğildi büküldü?

Motivasyon ile başarılı olup olmama üzerine hikâye kurulabilecek bir masal olduğu için seçtim. Ebeveynlerin en büyük hatalarından biri çocukların zihnine güvenmemek. Onların zihnine güvenmemiz lazım, çünkü bizim bilmediğimiz bir hayal dünyaları ve yorumlama kabiliyetleri var. Bu bazen yanlış da olabilir ama bundan hızlıca dönecek kadar da dinamik, genç, bizlerinki gibi kirlenmemiş bir zihinleri var. Bizim kendi zihin kirimizle “Bunu yanlış mı anlar?” dediğimiz şeyleri de biraz onların zihnine bırakmak gerek.

Masalları sadece çocuklar değil yetişkinler de seviyor, onlar için de bir kaçış alanı yaratıyor belki...

Anne babalar mesela “Hansel ve Gretel”in bir yemek yarışmasına katıldığını görecek. Bakalım o yemek yarışmasından ne çıkacak! Böyle bir yorumu izledikten sonra eve geldiklerinde çocukların çok iyi bildikleri masalları kendi yorumlarıyla anlatmaya başlayacaklar. Çünkü sahnede Gökçe Bahadır’ın sırtlandığı anlatıcı rolü, masalları yorumlamak konusunda da bize bazı sırlar veriyor.

‘HAYAL GÜCÜ TERBİYEYE DEĞİL BESLENMEYE İHTİYAÇ DUYAR'

“Evvel Zaman Dışında Masallar” serisinin iki oyununun da yönetmenliğini Serdar Biliş üstleniyor. Çocuk tiyatrosunun çocukların zekâsıyla alay etmediği zaman heyecanlı hale geldiğini anlatan Biliş, “Çocukların engin hayal gücü terbiye edilmeye değil, beslenmeye ihtiyaç duyar” diyor. “Seyirci çocuklar, birer birey olarak kabul edilmeli...” Yönetmen, çocukların kurcalamayı sevdiğini, keşfetme duygularını aşılayan oyunların, doğruyu yanlışı öğreten oyunlardan daha ilgi çekici olduğunu da ekliyor.