Ahmet KÜÇÜK / HABERTURK.COM
akucuk@haberturk.com
1 Kasım seçimlerinde yüzde 49.5 oy alarak dördüncü kez tek başına iktidar olan AK Parti'de yeni hükümet çalışmaları sürüyor. 63. Hükümette yer alacak bakanlar tartışılırken en çok üzerinde durulan isim Ali Babacan. 2002 seçimlerinden itibaren tek başına iktidarda kalan AK Parti'nin beş hükümetinde vazgeçilmez isim olarak Ali Babacan öne çıktı. Piyasalar ekonominin patronunun kim olacağını merakla beklerken Ali Babacan'ın ismi diğer bakanlıklar için de geçiyor.
18 Kasım 2002 tarihinde ilk 58. Hükümeti'ni kuran AK Parti, 2015 yılına kadar 5 farklı hükümet kurdu. AK Parti hükümetlerinde bakanlıkların birleşmesi dikkat çekerken kabine başına ortalama 25 bakan düştü.
Buna göre AK Parti iktidarlarında ortaya çıkan tablo şöyle oldu:
En uzun süre bakanlık yapan: AK Parti hükümetleri döneminde en uzun süre bakanlık yapan isim Ali Babacan oldu. 2002 yılında Devlet Bakanı olan Babacan, tüm hükümetlerde görev aldı.
Aynı bakanlıkta en uzun görev yapanlar: Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım ve Sağlık Bakanı Recep Akdağ kırılması zor bir rekora imza attı. 61. hükümetle birlikte Binali Yıldırım ve Recep Akdağ, aynı göreve 4. kez getirilen bakanlar oldu.
Birleşen bakanlıklar: 58. Hükümet'te kültür, turizm, orman ve çevre bakanlıkları ayrıyken, 59. Hükümetle birlikte bu bakanlıklar Kültür ve Turizm, Orman ve Çevre Bakanlıkları olarak birleşti.
Yeni bakanlıklar: 61. Hükümet'te iki yeni bakanlık kabineye dahil oldu. Avrupa Birliği ile ilişkilerin yürütülmesi için Avrupa Birliği ile İlişkiler Bakanlığı kuruldu, Egemen Bağış bu bakanlığa getirilen ilk isim oldu. Maliye Bakanlığı'nın yanında Ekonomi Bakanlığı ilave edildi. İlk ekonomi bakanı da Ali Babacan oldu. Kalkınma Bakanlığı da AK Parti iktidarlarında kurulan bakanlıklar arasına girdi.
İsim değiştiren bakanlıklar: 61. Hükümet'le Kadın ve Aileden sorumlu Devlet Bakanlığı yerine Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı; Sanayi ve Ticaret Bakanlığının yerine Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı; Çevre ve Orman Bakanlığı ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığının yerine, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile Orman ve Su İşleri Bakanlığı; Tarım ve Köyişleri Bakanlığının yerine, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı kuruldu. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'ndan "Ticaret" alındı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı kuruldu. Ulaştırma Bakanlığı genişletilerek Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı oldu.
AK Parti'nin kadın bakanları: AK Parti hükümetlerinde 4 farklı kadın bakanlık yaptı. Güldal Akşit, Nimet Baş (Çubukçu), Selma Aliye Kavaf ve Ayşenur İslam AK Parti hükümetlerinde görev aldı.
GEÇMİŞTEN BAKANLIKLAR
Atılım Üniversitesince yapılan araştırmaya göre, Cumhuriyet tarihi boyunca kurulan 63 hükümette ortalama 17 bakanlık bulunurken, sağ hükümetlerin tek parti iktidarında bu sayı ortalama 19'a yükseldi.
Cumhuriyet tarihi boyunca kurulan 63 hükümette, bakanlık sayıları kimi zaman kentleşme ve sanayileşme gibi temel dönüşümlere kimi zaman da gündelik siyasal tercihlere göre değişirken, hükümetlerdeki ortalama bakan sayısı 17 oldu.
Atılım Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Savaş Zafer Şahin tarafından yapılan, "Türkiye'de Hükümetlerin Kurdukları Bakanlıkların Genel Dinamikleri Araştırması" ile Cumhuriyet hükümetlerinin bakanlık sayısına ilişkin yaklaşımlar incelendi.
Bugüne kadar kurulan 63 hükümette, ortalama 17 bakanlık bulunurken, sağ hükümetlerin tek parti iktidarında bu sayı ortalama 19 oldu.
Koalisyon hükümetlerinde 20, darbe ve seçim hükümetlerinde ortalama 21 bakanlıkla çalışıldığı belirlenen araştırmada, koalisyon hükümetleri döneminde görülen artışın, farklı partilerin siyasi pazarlıklarından kaynaklandığı belirtildi.
Sağ hükümetlerin tek parti iktidarında ortalama 19, sol hükümetlerin tek parti iktidarında ortalama 16 bakanlık bulunduğuna işaret edilen açıklamada, bunun sağ iktidarların daha çok bakanlıkla icraat yapmasının sonucu olduğu değerlendirmesinde bulunuldu.
Sağ iktidarların ekonomi alanındaki, sol iktidarların ise yönetsel ve sosyal haklar alanındaki bakanlıkların birleştirilmesi ve ayrıştırılmasıyla ilgili değişiklikler yaptığı kaydedildi.
İsmet İnönü'nün başbakanlığında 9 bakanla en az, Turgut Özal başbakanlığında ise 25 bakanla en fazla sayıyla hükümet faaliyetlerinin yürütüldüğü belirtilen açıklamada, koalisyon hükümetleri döneminde en fazla bakan sayısına Bülent Ecevit ile Süleyman Demirel'in başbakanlık yaptıkları hükümetlerde ulaşıldığı bilgisine yer verildi.
"İKTİDARDA KALIŞ SÜRESİ AZALDIKÇA BAKANLIK SAYISI ARTIYOR"
Hükümetlerin ortalama icraat süresinin 540 gün olduğu belirtilen araştırmada, bu sürenin koalisyon hükümetlerinde 478, tek parti hükümetlerinde ise 637 gün olduğuna işaret edildi.
Tek parti dışındaki hükümet türlerinde ortalama bakanlık sayısı ile hükümet süresi arasında ters orantı bulunduğu bildirilen araştırmada, "iktidarda kalış süresi azaldıkça bakanlık sayısının arttığı, iktidarda kalış süresi uzadıkça bakanlık sayısının göreli olarak azaldığı" değerlendirmesi yapıldı.
