YSK'nin halk oylamasının iptali isteminin ret gerekçesi açıklandı (2)

Gerekçede, "Demokratik toplum gereklerine uygun olarak yurttaşların oy kullanarak yönetime katılma hakkı, her türlü engellemelere karşı korunmalıdır. Bu nedenle, vatandaşların oy kullanma hakkı seçim güvenliğini ihlal etmeyen hallerde mutlaka korunması gereken bir haktır. Kaldı ki, kararımızın 3 numaralı bölümünde ayrıntılı olarak belirtildiği üzere, oy pusulaları ve mühürsüz zarfların geçersizliğine ilişkin itiraz hakkı hiçbir şekilde ortadan kaldırılmamıştır." değerlendirmesinde bulunuldu.

Halk oylamasının, gizli oy açık sayım esasına göre yapılmadığı iddiasıyla ilgili dilekçede somut bilgi ve belge sunulmadığı da bildirilen gerekçede, Güroymak İlçe Seçim Kurulu Başkanlığına 15 Nisan'da sunulan ve dilekçe içeriğinde belirtilen sandıklarda seçmenlerin oylarını açık şekilde atmaları ve oy kullanma kabinleri içinde veya dışında oylarını başkalarının görebileceği şekilde kullanmaları için baskı yapıldığı ihbarı belirtilmiş ise de buna ilişkin herhangi bir belge sunulmadığı da aktarıldı.

- Yasak propagandanın engellenmediği iddiası

Gerekçede, yasak propagandanın engellenmediği iddiasıyla ilgili de 298 sayılı kanunun özel radyo ve televizyon yayınlarına ilişkin suçlar başlıklı 149/A maddesinde, aynı kanunun 55/A maddesine ve YSK tarafından belirlenecek esaslara aykırı yayın yapılması halinde uygulanacak cezaların belirlendiği hatırlatıldı.

Ancak kanunun 149/A maddesinin, 9 Şubat 2017'de Resmi Gazete'de yayımlanan 687 sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile yürürlükten kaldırıldığı belirtilen gerekçede, Kurulun, düzenlemenin bu seçimde geçerli olamayacağına ilişkin başvuruyu reddettiği anımsatıldı. Gerekçede şunlar belirtildi:

"KHK ile yapılan değişiklikle YSK'nın yaptırım uygulama imkanı ve yetkisi kalmamıştır. Bununla birlikte 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun hükümleri uyarınca, bu kanundaki yayın ilkelerinin ihlalinin yetkili Radyo ve Televizyon Üst Kurulunca tespiti halinde anılan kanundaki müeyyidelerin uygulanmasına mani hal bulunmamaktadır."

Gerekçede, YSK'nın, "başka şehirde olan seçmenlerin yerine oy kullanıldığı, birden fazla sandıkta oy verildiği, kabine başkalarıyla girilerek oy kullanıldığı, kolluk güçlerinin sandık başında sürekli bulunduğu, görüntü alınacak cihazlarla oy kabinine girildiği, mükerrer oy kullandığı" yönündeki iddialara etkili müdahalede bulunmadığının de öne sürüldüğü ifade edildi.

Başvuru dilekçesinde yer alan düzensizliğin önlenemediğine ilişkin bu iddiaların, nerede, ne zaman, ne şekilde ve genel olarak gerçekleştiğine ilişkin somut bilgi ile belge sunulamadığından soyut nitelikteki bu iddiaların seçimin neticesine müessir olay ve hal olarak görülmediği de bildirildi.

Gerekçede, sayım ve döküm işlemleri bittikten ve sonuçları sandık sonuç tutanağına geçirildikten sonra, bütün araç gereçler, kullanılan ve kullanılmayan zarf ile oy pusulaları, geçer ve geçersiz oy pusulaları ile zarfların ayrı ayrı tasnif edilerek sandık kurulunca bir torbaya konulup ağzı bağlandıktan sonra sandık kurulu mührü ile mühürlenerek, sandık kurulu başkanı ve iki üye tarafından ve istedikleri takdirde siyasi parti müşahitleri ile diğer sandık kurulu üyeleri eşliğinde, dört üyesi siyasi partili olan ilçe seçim kuruluna teslim edildiği anlatıldı.

"İlçe seçim kurulunca muhafaza edilen oy torbalarının siyasi partilerin kontrolü dışında muhafaza edildiği, bu sebeple mühürsüz zarf ve oy pusulalarına sonradan mühür vurulup vurulmadığı ve torbaların içerisine müdahale edilip edilmediğinin tespitinin mümkün olmayacağı" iddiasının geçerli görülmediği de kaydedildi.

Gerekçede, "Tüm bu değerlendirmeler sonucunda, ileri sürülen hususlar halk oylamasının iptalini gerektirecek nitelikte görülmediğinden talebin reddine karar verilmesi gerekmiştir." ifadesinde bulunuldu.

- Karşı oy gerekçesi

YSK'nin oy çokluğuyla aldığı bu karara üye Cengiz Topaktaş katılmadı. Karşı oy yazısında, "mühürsüz oyların geçerli sayılmasına ilişkin" kararın, benzer kararlar verildiğinin değerlendirilmesi ve tartışılması üzerine oy birliğiyle alındığını hatırlatan Topaktaş, "bu karara katıldıktan sonra şimdi bunun yanlışlığını iddia etmenin gerekçesini yazmak zorunda olduğu"nu belirtti.

"560 sayılı kararımızdaki hatalı yönlerden en başta geleni kanun koyucu gibi hareket

etmemiz olmuştur" iddiasında bulunan Topaktaş, Anayasa'nın 67. maddesiyle vatandaşa oy verme hakkının verildiğini, 298 sayılı kanunun 98 ve 101. maddelerinde ise oy verme hakkı kullanılırken, bunun sağlıklı ve düzen içinde yerine getirilmesi için kurallar konulduğunu hatırlattı.

Belirtilen bu kuralların, dışarıdan oy pusulası ve zarf getirilmesini, dolayısıyla hile yapılmasını önlemek amacıyla oluşturulduğu görüşünü bildiren Topaktaş, şunları kaydetti:

"298 sayılı yasanın 98 ve 101. maddeleri Anayasa'ya aykırı olmadığına ve böyle iddiada bulunmadığımıza göre uygulanması zorunludur. Yüksek Kurulumuz ilk defa bir seçimin devamı sırasında böyle bir karara imza atmıştır. Bu kararın 298 sayılı yasanın 98 ve 101. maddelerine ve 14 Şubat 2017 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 135/I sayılı genelgemize aykırı olması, tamamen seçmenlerin oy haklarını korumaya matuf olan bu kararı, kamuoyunda tartışmalı hale getirmiştir. Sandıklardaki sayım işlemleri Yüksek Kurulumuzun bu kararına göre yapılmış, siyasi partilerin sandık görevlileri bu kararımız nedeniyle mühürsüz zarflar ve oy pusulalarına itiraz etmemişler, dolayısıyla mühürsüz zarflar ve oy pusulalarının miktarının tespiti imkansız hale gelmiştir.

Gerek siyasi partilerce, gerekse Kurulumuzca, gerçekte ne kadar mühürsüz zarf ve oy pusulası olduğu bilinmemektedir. Siyasi partilerin ve Kurulumuzun bilmediği bir şey kamuoyuna bu durumda 2.5 milyon oy olduğu şeklinde yansımıştır. Yeniden yapılacak sayımın kamuoyunda oluşturulan şüpheyi ortadan kaldırmaya yetmeyeceği gözetildiğinde, artık 2.5 milyon mühürsüz zarf ve mühürsüz oy pusulası olduğunu ya da olmadığını tartışmak anlamsız hale gelmiştir. Ülkemiz çıkan sonucun doğru olduğuna inanan ve inanmayan kesimler olarak ikiye bölünmüştür. Bu tartışmanın hiç bitmeyeceği gelecek kuşaklara da yansıyacak bir sürece girilmiştir."

YSK tarafından belirlenecek esaslara aykırı yayın yapılması halinde uygulanacak cezaların belirlenmesine ilişkin kanun maddesinin çıkarılan KHK ile kaldırılmasına da değinen Topaktaş, YSK'nın, cezaların uygulanamayacağı yönündeki kararına da muhalif kaldığını anımsattı.

Kurulun bu kararı ile radyo ve televizyonlarda kendi görüşleri dışında görüşlere yer vermeyen yayınların önünün açıldığını ileri süren Topaktaş, şu ifadelere yer verdi:

"Anayasa değişikliği gibi önemli bir halk oylamasının anlatılması noktasında, sivil toplum kuruluşlarının gerektiği gibi propaganda yapma haklarını kullanamamaları, seçim kanunlarında yapılan değişikliklerin bir yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanamayacağı kuralının gözardı edilmesi sonucu, radyo ve televizyon kanallarının sadece kendi görüşlerine yer vermeleri ile anayasa değişikliği metninin halka anlatılmasında farklı görüşlerin eşit temsil edilmemesi ve 560 sayılı kararımızın yarattığı sonuç gözetildiğinde, Anayasamızın 67 ve 79. maddelerinin ihlal edildiği, bu nedenlerle seçimlerin iptali yolundaki başvurunun kabulüne karar verilmesi gerektiğini düşündüğümden, Yüksek Kurulumuzun sayın çoğunluğunun görüşüne katılmıyorum."

(Bitti)