Bereket sembolü kelaynakların cinsiyeti "yerinde" belirleniyor

ŞANLIURFA (AA) - MEHMET FATİH ASLAN - Nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olduğu için Birecik ilçesindeki üretim merkezinde koruma altına alınan kelaynakların daha önce kan tahliliyle Ortadoğu Teknik Üniversitesinde (ODTÜ) belirlenen cinsiyetleri, artık Harran Üniversitesinde (HRÜ) yapılan tüy analizleriyle ortaya çıkarılıyor.

Orman ve Su İşleri Bakanlığınca 1977 yılında Birecik'te kurulan Kelaynak Üretme İstasyonundaki kuşların yaşamını sürdürmesi ve çoğalması amacıyla çalışmalar yürütülüyor.

Üreme döneminin başladığı bahar aylarında Fırat Nehri kıyısındaki doğal yaşam alanlarına salınan kelaynaklar, göç mevsimi geldiğinde ise savaşın sürdüğü Orta Doğu'daki göç yollarına gitmemeleri için yeniden kafeslere alınıyor.

Bölgede "bereketin sembolü" olarak nitelendirilen kelaynaklar, istasyonda yağsız kıyma, haşlanmış yumurta, rendelenmiş havuç, tavuk yemi ve tuzsuz peynir gibi özel menüyle besleniyor. Kelaynakların cinsiyetleri de yapılan özel analizler sonucu belirlenebiliyor.

Doğa Koruma ve Milli Parklar 3. Bölge Müdürü İsrafil Erdoğan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, kelaynakların dünyada soyu tükenme tehlikesi altındaki ender canlılardan biri olduğunu söyledi.

Kelaynakların birbirlerine çok benzemeleri nedeniyle cinsiyetlerini tespit edemediklerini anlatan Erdoğan, "Hayvanlara baktığınızda görünüm, şekil, büyüklük itibarıyla hiçbir farklılık yok. Hepsi hemen hemen birbirinin aynısı. Bu konuda uzman veterinerlerimiz ve biyologlarımız da cinsiyetini ayırt edemiyor. Ancak tetkiklerle cinsiyetlerinin ayrımını yapabiliyoruz." dedi.

- Kuşlara eziyet edilmeyecek

Bakanlığın ODTÜ ile yaptığı iş birliği çerçevesinde hayvanlardan alınan kan örneklerinin Ankara'ya gönderildiğini, buradaki tetkikler sonucu kelaynakların cinsiyetlerinin belirlenebildiğini aktaran Erdoğan, cinsiyet belirleme testinden sonra her kelaynağa numara verildiğini ve bunların ayaklarına halka şeklinde geçirildiğini belirtti.

Bu numaralar ile kelaynağın erkek ya da dişi olduğunu anlayabildiklerini dile getiren Erdoğan, şu değerlendirmede bulundu:

"Şimdi kelaynakların cinsiyetinin belirlenmesi için yeni yöntemler geliştirdik. HRÜ Veterinerlik Fakültesi ile yaptığımız görüşmeler sonucunda tüy analizleriyle kelaynakların cinsiyeti belirlenmeye başlandı. Bu yöntemle hem kuşa eziyet etmeden, canını acıtmadan hayvanın üzerinden alınan tüyden tüyün analizi yapılarak hayvanın dişi mi, erkek mi olduğunu müşterek bir çalışmayla belirlemeye başladık. Bundan sonra da kentimizdeki üniversite olması, üniversitemizin bu işin içerisine daha fazla dahil olması dolayısıyla tüyden cinsiyet belirleme çalışmalarına devam edeceğiz. Şimdiye kadar bu hayvanların kan örneklerinden cinsiyetlerini belirliyorduk bundan sonra tüylerinden yapılan analizle cinsiyetlerini belirleyeceğiz."

- Tek eşliler

Erdoğan, üreme istasyonunda yaptıkları çalışmalarla kelaynakların sayısının 217'e yükseldiğini bildirdi.

Koruma altındaki kelaynakların cinsiyet oranlarının hemen hemen aynı olduğunu söyleyen Erdoğan, "Elimizdeki bireylerin cinsiyeti hemen hemen yüzde 50’ye yüzde 50. Yani yarısı dişi, yarısı erkek. Bu da bizim için büyük avantaj. Kelaynaklar tek eşle yuva yapıyorlar. Cinsiyetlerin sayısı denk olduğu uçun mümkün olduğunca fazla sayıda yuva yapma ihtimalleri var. Bir de 5 yıl boyunca bunlar yavru yapacak olgunluğa gelmiyorlar. 5 yıldan daha fazla yaşlı birey, yuva ve yavru yapma özelliğine sahip oluyor. Yeni genç bireylerimiz de yetişiyor. Kelaynak neslinin geleceğini biz elimizden gelen gayretlerle kurtarmaya çalışıyoruz." sözlerine yer verdi.