Beyaz Saray: İran ile nükleer anlaşmaya geçen aylardan daha yakınız
2015 yılında imzalanan, ancak Donald Trump'ın ABD Başkanı olmasının ardından iptal edilen İran Nükleer Anlaşması, Avrupa Birliği'nin koordinasyon görevini üstlenmesinin ardından tekrar mutabakat noktasına yaklaştı. Beyaz Saray, anlaşmanın imzalanmasına yeşil ışık yaktı.
Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Stratejik İletişim Direktörü John Kirby, İran ile nükleer anlaşmaya şu anda daha yakın olduklarını ve anlaşmaya dönülmesi konusunda iyimser olduklarını aktardı.
Kirby, Zoom üzerinden Beyaz Saray muhabirlerine yaptığı açıklamada, ülkenin dış politika gündemini değerlendirdi.
İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan'ın, nükleer anlaşmaya dönülmesi için ABD'den daha güçlü taahhütler istediklerine yönelik açıklamasını değerlendiren Kirby, şu yorumu yaptı:
"Şu anda anlaşmaya geçen hafta ve aylara göre daha yakın olduğumuza inanıyoruz. Bunun en büyük sebebi, İran'ın hiçbir şekilde anlaşma ile ilgili olmayan bazı taleplerinden vazgeçmeye istekli olmasıdır. Bu nedenle de anlaşmada yol alacağımıza ilişkin şüpheli bir iyimserlik içindeyiz."
Kirby, ABD'nin İran'a nükleer anlaşma görüşlerine ilişkin verdiği yanıta henüz Avrupa Birliği'nden (AB) ya da İran'dan bir yanıt gelmediğini sözlerine ekledi.
NÜKLEER ANLAŞMA SÜRECİ
İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin (BMGK) daimi üyeleri ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa ile Almanya (5+1) arasında 2015'te yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran'ın nükleer faaliyetlerinin düzenlendiği ve denetim altına alındığı bir anlaşma imzalanmıştı.
Washington, eski Başkan Donald Trump döneminde, 2018'de anlaşmadan tek taraflı çekilerek İran'a yeniden yaptırım uygulamaya başlayınca Tahran da anlaşmadaki taahhütlerini kademeli olarak durdurmuş ve yeniden yüksek düzeyde uranyum zenginleştirme dahil bir dizi adım atmıştı.
Anlaşmanın yeniden uygulanmasını sağlama ve ABD'nin anlaşmaya dönüşü için Nisan 2021'den beri Avrupa Birliğinin (AB) koordinatörlüğünde Viyana'da yapılan müzakereler 8 Ağustos'ta sona ererken, müzakerelerin koordinatörlüğünü üstlenen AB'nin sunduğu taslak anlaşma metni sonrasında taraflar nihai anlaşmaya varma konusunda önceki aylara nazaran çok daha olumlu işaretler vermişti.
İran Dışişleri Bakanlığı, AB tarafından sunulan ve nükleer müzakerelerde nihai yol haritası olarak kabul edilen anlaşma taslağına ilişkin görüşlerini 15 Ağustos'ta AB'ye iletmiş ve taslak metne verdikleri yanıta karşılık ABD'nin cevabını beklediklerini açıklamıştı.
İSRAİL'İN TEPKİSİ
İsrail Başbakanı Yair Lapid, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile görüşmesinde, "İran ile yürütülen nükleer müzakereler sonucu varılacak anlaşmaya bağlı kalmayacaklarını ve Tahran'ın nükleer kapasite elde etmemesi için her şeyi yapacaklarını" belirtmişti.
Lapid, ABD yönetimine "İran'ın nükleer programına ilişkin anlaşmayı son dakikada bile olsa imzalamaması" yönünde çağrı yaparak, anlaşmanın İran'ın "cebine 250 milyar dolar koyacağı ve Tahran'ın kısıtlama olmaksızın sadece iki yıl içinde santrifüj geliştirmesine, kurmasına ve çalıştırmasına imkan sağlayacağını" öne sürmüştü.
* Haberin görseli AA'dan servis edilmiştir.
