Dünyada olan güzel gelişmeler

Nükleer bomba tehditleri, mülteci krizleri, iklimsel felaketler... Şu sıralar pek iyi haberler duymuyoruz. Sanki her an bir şey olacak. Oysa dünyada iyi şeyler de oluyor! Dünyayı değiştirmek için atılan küçük adımların etkisi istatistiklerde fark edilmeye başladı. Olaylara biraz da güzel tarafından bakın, siz de kendi payınıza düşenleri ertelemeden hayata geçirin. Çünkü gerçekten işe yarıyor.

1.1 Milyon ev rüzgarla aydınlanacak

Şiddetli fırtınalardan esinlenerek, İskoçya'nın kuzeydoğu kıyılarındaki derin sulara bir rüzgar türbinleri filosu monte ediliyor. 5 türbin 20 bin eve elektrik sağlayacak. İlk kayan rüzgar santralı modelinin sonuçlarına göre dünyada yaygınlaştırılması hedefleniyor. Türkiye'de 2023'te 20 bin MW'lık rüzgar enerjisi santralı kurulması ve 1.1 milyon evin elektrik ihtiyacının karşılaşması planlanıyor.

Olağanüstü fakirlikte azalma

Günde 1.9 dolara yaşamak zorunda kalanlara ekonomide 'olağanüstü fakirlik' deniyor. II. Dünya Savaşı'yla bu statüdeki insanlar epey artmış 1970'lerde 2 milyardan fazla kişi bu şekilde yaşamaya çalışıyordu. Sayının daha da arttığını düşünüyor olabilirsiniz ancak dünyadaki yardımlaşmanın işe yaradığını söyleyen Bill Gates'in eşi araştırmacı Melinda Gates'in açıklaması tam aksini gösteriyor.Vakıfların verilerine göre olağanüstü fakirlikte yaşamak zorunda kalan kişi sayısı 2 milyardan 705 milyona geriledi. Daha da düşeceği öngörülüyor.

Çocuk felci bitmek üzere

Doktor Jonas Edward Salk'ın keşfettiği aşı, dünyanın en büyük sorunu çocuk felcini bugün neredeyse ortadan kaldırdı. Son 17 yılda çocuk felci vakası neredeyse olmadı. Oran gittikçe düştü, sıfıra çok yaklaştı. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre 2016'da dünya çapında kayda geçen hasta sayısı 37 idi.

5 Yaş altı ölümler azaldı

Sağlık Metrikleri ve Değerlendirme Enstitüsü'nün raporuna göre 1990'dan bu yana, 5'inci yaşını görmeden ölen çocukların sayısı 2015'te 12.1 milyondan 5.8 milyona düşerek büyük ölçüde azaldı.Bunun altında iyi planlamalar ve ucuz önlemler var. Mesela sıtmayı önlemek için cibinlikler ve temiz suya erişim için kuyular açmak...Artık ölümlerin en önemli nedeni Dünya Sağlık Örgütü'ne göre yetersiz beslenme. Bununla ilgili yatırımlar yapılıyor.

HIV'e karşı galip gelindi

Dünyanın uzun süre gündeminde kalan, çözüm için milyon dolarlar harcanan HIV'e karşı insanlık galip geldi. Artık tedavisinin bulunduğu geçici bir hastalık. Sağlık Metrikleri ve Değerlendirme Enstitüsü'nün raporuna göre 2015'te dünya çapında HIV virüsü kapan 36,7 milyon insan vardı. Üstelik o sayının yaklaşık 1.8 milyonu 15 yaşın altındaki çocuklardan oluşuyordu. Ancak bugün HIV'den kaynaklanan ölüm oranı, dünya nüfusunda 1000 kişide yaklaşık0.14 kişi.

Kadınlar artık daha kontrollü

Dünyada da doğum kontrol uygulamalarının kullanımı, hiç olmadığı kadar yüksek. Dünya Sağlık Örgütü'nün aile planlaması araştırması verilerine göre gelişmemiş olarak nitelendirilen 69 ülkede 300 milyondan fazla kadın geçen yıl bir doğum kontrol uygulaması kullandı. Buna şaşırmayın 2012'deki bu sayı sadece 30 milyondu. Bill ve Melinda Gates Vakfı, bu sonuca dayanarak kadın sağlığına yapılan yatırımların zamanla ekonomi ve işgücüne yansıyacağını öngörüyor.

2030'da %10'a düşecek

Geçen 25 yılda güvenli olmayan sağlık önlemlerinde umut beklenmeyen, para harcayan insanların oranı yüzde 57'den 33'e düştü. Sağlık Metrikleri ve Değerlendirme Enstitüsü bu sayının 2030'da yüzde 10'a düşeceğini söylüyor.

Taze gıdaya erişebilirlik arttı

Taze ürünlerin nakliyesi ve depolanması gibi zorluklardan dolayı taze ve sağlıklı besin kaynaklarına erişimde sıkıntılar var. Dünyada taze meyveye ulaşım 1961'den bu yana yüzde 15 arttı. Ancak kişi başına düşen miktarlar açıklanmadı.

Geçmişe göre insanlar daha fazla yiyor

Our World in Data'dan Max Roser'ın analiz ettiği verilere göre dünya çapında, her kıtadaki insnalar geçmişteki nesillere göre daha fazla yiyebiliyor. 1961'de ortalama gelirli biri günde 2.200'e yükseldi. Sadece ABD'deki obez sayısının azalmasıyla dünya genelindeki dengesizliğin büyük ölçüde düşeceği söyleniyor.

Plastik poşet yasağı

Doğanın en büyük sorunlarından biri çözünmeyen plastik poşet. Kenya'daki plastik poşet üretimi dünya geneline göre epey fazla ve çevre kirliliği kritik noktalara geldi. Sonunda, ülkede naylon poşet satma, üretme ve hatta taşıma yasaklandı. Geç oldu ancak bir yerden başlandı... Türkiye'de de plastik poşet kullanımını azaltmak için ek ücret sistemini uygulayacağı epeydir konuşuluyor.

Temiz su projesi

Hava kirliliği sorunu olan Çin hükümeti yararlı yatırımlarını sürekli ertelemenin felaketlere yol açtığını sonunda anlamaya başladı. İşe ilk olarak temiz su erişimiyle başladı. Ülke 667.4 milyar yuan (100 milyar dolar) yatırımla yaklaşık 8 bin su temizleme projesi başlattı... Türkiye'de de uzun süredir "su havzaları rehabilitasyonu" uygulanıyor ancak genel sonuçları açıklayan bir rapor henüz yayınlanmadı.

Uranyumdan toryuma

Hollandalı bir enerji şirketi, nükleer güç üretmede erimiş toryum tuzları kullanımını test ediyor. Bu maddenin kullanılan uranyuma göre silah haline getirmenin daha zor olduğu, daha temiz ve daha güvenli bir yakıt kaynağı sağlayabileceği söyleniyor.

Üçretsiz güneş paneli

İklim değişikliği gerçeği artık büyük felaketlere neden oluyor. Onca uyarılara rağmen dünya yüzleşmeyi bekledi. Şimdi de harekete geçmeye çalışıyor. Birçok ülke doğal enerji kaynaklarını verimli kullanmak için proje geliştiriyor. En büyük yatırımlardan birini Britanya yaptı. Düşük gelirli 800 binden fazla vatandaşına ücretsiz güneş paneli kuracak, insanlar enerji tasarrufu eğitimi verilecek. Bu modelleme diğer ülkelerin merceğinde... Türkiye'de de ülkenin en büyük güneş enerjisi santralı Konya'da kurulacak. Santraldan yılda yaklaşık 1.7 milyar kilovasaat elektrik üretileceği ve 600 bin evin ihtiyacı karşılanacağı söyleniyor.