Cari açık azaldı ama cebimizin açığı 9.5 milyar dolar
Cari açık petrol fiyatlarındaki gerilemeyle birlikte yüzde 26 daralarak 32.2 milyar dolara indi. Ancak hem açığı finanse etmek için aldığımız borç hem de Türkiye'ye doğrudan sermaye olarak gelen şirketlerin götürdükleri kâr payları ile Türkiye'den net 9.5 milyar dolar çıkış oldu. Hisse senedi, bono, kâr payı, ücret ve faiz için yabancılara 14 milyar dolar ödedik
Rahim AK / GAZETE HABERTÜRK
2015’i, petrol fiyatlarının düşmesiyle gerileyen enerji faturamız nedeniyle cari açık açısından oldukça başarılı kapattık. Açık önceki yıla göre yüzde 26 düştü ve 32.2 milyar dolar oldu. 2014 sonunda cari açığımız 43.5 milyar dolardı. Açığı yaratan ithalat 199.9 milyar dolar olurken ihracat 152 milyar dolarda kaldı. Dış açık 47.8 milyar dolar olurken bunun 21.3 milyarını net turizm geliri kapattı. Ancak hem yıllardır verdiğimiz cari açığı finanse etmek için yurtdışından aldığımız borç hem yabancı yatırımcıların Türkiye’den satın aldıkları şirketlerin kâr paylarını ülkelerine aktarmaları sonucu Türkiye’den net 9.5 milyar dolar çıktı. Geçen yıl bu rakam 8.1 milyar dolarda kalmıştı. Türkiye’ye gelip hisse senedi, bono alan, mevduat yapan, bankalara borç veren ve bizzat yatırım yapıp kâr eden yabancılara 14 milyar dolar ödeme yaptık. Bunun karşılığında Türkler aynı alanda ülkemize 4.4 milyar dolar getirebildi. Yabancıların 2015’te hisse senedi ve tahvil yatırımlarından elde ettikleri gelir 5.2 milyar dolar oldu. Dikkat çeken bir rakam ise doğrudan yatırımlardan yabancıların elde ettiği kâr paylarının her geçen yıl giderek artması ve Türkiye’den net para çıkışının gerçekleşmesi.
HİSSE-BONODAN 5.5 MİLYAR DOLAR
Yabancı yatırımcıların satın aldığı bankalara, şirketler ve yaptığı yatırımlar sonucu kazandığı kâr paylarından elde ettiği gelir geçen yıl 2.3 milyar dolarken bu yıl 3.2 milyar dolara ulaştı. Hisse senedi ve bono yatırımlarından yabancıların elde ettiği gelir de 4.2’den 5.5 milyar dolara tırmandı.
LÜKSEMBURG’DAN 1 MİLYAR DOLAR DEPOLADIK
Aralık ayında 5 milyar dolar olan cari açığı ise Lüksemburg’dan gelen 957 milyon dolarlık doğrudan yatırım finanse etti. Depoculuk ve lojistik sektörüne geldiği görülen paranın doğalgaz depolama yatırımı olabileceği tahmin ediliyor. Verilere göre 2014 yılında 1.6 milyar dolar giriş olan net hata noksan kaleminde 2015 yılında 9.7 milyar dolar giriş gerçekleşti. Öte yandan 2015’te doğrudan yatırımlar 16.5 milyar dolar net doğrudan yatırımlar (FDI) yaklaşık 11.5 milyar dolar oldu.
YABANCIYA 20 YILDA 200 MİLYAR $ ÖDEDİK
Geçmiş yıllara bakıldığında durum biraz daha tatsızlaşıyor. Çünkü son 20 yılda Türklerin parası olmadığı için yabancıların Türkiye’de yaptıkları yatırımlardan kazandığı para neredeyse 200 milyar doları buldu. Cari açığı finanse etmek için Türkiye’ye gelen yabancı parası sadece faizden 110 milyar dolar kazandı. Doğrudan yatırım olarak satın alınan şirketlerin kâr paylarından da 32.2 milyar dolar yurtdışına çıktı. Yabancıya ödediğimiz ücret, hisse senedi ve tahvil kârı, şirketlerin kâr payı ve kredilere ödediğimiz faiz 199.8 milyar doları oldu.
BORSA VE BONODAN ÇIKIŞ SÜRÜYOR
2015 yılında hisse senedi piyasasından 2.4 milyar dolar, tahvil piyasasından 7 milyar dolarlık çıkış oldu. Aralıkta ise borsadan 417 ve tahvilden 1.4 milyar dolarlık çıkış yaşandı.
