Mustafa Karahan Bloomberg HT'de

Sektörün Liberalleşmesi, Türkiye'de sektörün liberalleşmesi için nasıl adımlar atılıyor?

Elektrikte liberalleşme diğer piyasaların önüne geçti altyapı olarak, kamu'nun da hala ciddi bir payı var, regülasyon tarafında düzenlemeler hala devam ediyor. Fiyat oluşumu en azından arz ve talebe göre fiyat oluşması, bunun altyapısı ve tüketici tarafına gitmesinde ciddi bir liberalleşmeden söz edebiliriz. Tüketicilerin yaklaşık %80'ini elektriği istediği yerden alabiliyor. Elektriğin ticareti konusunda da bütün altyapı hazır diyebiliriz.

Serbestleşme, özelleştirme demek değil, eğer kamu şirketleri de işin kuralına göre oynuyorsa serbest piyasanın bir aktörü olabilirler. Avrupa'da da bunun örnekleri var.

EPİAŞ Nasıl işliyor? 2016'da neler yapıldı?

EPİAŞ'ın kurulumunda Kamu-Özel ortaklığı var. TEİAŞ %30, Borsa İstanbul %30 hissedar,geri kalan %40'ı ise enerji şirketlerine küçük paylarla satılmış durumda. Tabi ki 1.5 yıldır var yeni bir şirket, şu anda fiziki bütün elektrik ticaretinin yapıldığı yer EPİAŞ. Yıllık yarım milyar TL civarında bir işlem hacmi var.

Umarım gelecek seneden itibaren doğalgaz piyasasını da kurmuş olacağız, altyapı çalışmaları son aşamaya geldi, 2017'de yazılım tamamlanırsa, 2018'de doğalgaz piyasası devreye girecek.

Fiyatlamalar arz ve talebin kesişmesinden oluşuyor, fiyat nerde kesişiyorsa o saatin fiyatı o oluyor.

Elektik Fiyatları, kesintiler

Tabi hava durumu çok etkili oluyor elektrik fiyatları üzerinde, Doğalgaz arzı çok etkili oluyor çünkü ciddi miktarda hala doğalgazdan elektrik üretiyoruz. Sıkıntı olduğu zaman doğalgazda direk arzı etkiliyor bu da fiyatta hareketlilikler yaratıyor.

Bizim için önemli olan şu, elektriğe yatırım yapan şirketlerin yatırımları genelde yabancı para üzerinden, maliyetlerin çoğu yabancı para cinsinden özellikle kömür ve doğalgazda ithalata bağlı olanlar için, diğerlerinin de borçları döviz cinsinden. Doğal olarak kurun ciddi bir etkisi var şirketlerin üzerinde, zaten en büyük zararı da kur artışı verdi şirketlere.

Devalüasyon farkı kadar elektrik fiyatlarında artış görmedik.

EPİAŞ'a Yabancı ilgisi nasıl?

Uzun vadede yabancı ilgisi bekliyoruz evet. Bizim yurtdışına ilgimiz var hem elektrikte hem de doğalgazda Türkiye'nin bölgede merkez olma şansı çok yüksek, ben Türkiye'nin enerjide transit ülke olmasına biraz karşıyım çünkü transit olmak otoyol gibi bir şeydir. Üstünüzden gelip geçer size bir şey bırakmaz ama ticaretinin burda yapılması önemli. Fiyatın burda oluşuyor olması lazım, arzı veya talebi olanında buraya gelip istemesi lazım. bizim EPİAŞ olarak Gürcistan piyasası, Azerbaycan piyasası, Kafkaslardaki potansiyel piyasalar, Balkanlardaki piyasalarla direkt olarak ilgimiz var buranın borsalarına ortak olabiliriz.