Perakende rüzgarı Avrupa’dan Anadolu’ya esiyor

JLL Türkiye’nin, perakende, ofis, lojistik ve turizm sektörlerini ele aldığı ‘Yarıyıl Raporu’ açıklandı. 2017’nin ilk yarısına ışık tutan çalışmada perakende pazarındaki son durum, ofis piyasası, lojistik ve turizm sektörü ele alındı.

YEME-İÇME HAZIR GİYİM VE KOZMETİK SEKTÖRÜ BÜYÜDÜ

Raporun ‘Perakende Pazarı Görünümü’ bölümünde, kişi başına düşen perakende harcamalarındaki artışın bu yılın ilk yarısında, bir yıl öncesine göre sınırlı olduğu belirtildi. İstanbul’da AVM ziyaretçi sayıları yine bir önceki yılın aynı dönemine göre düşüş gösterirken, Ankara başta olmak üzere Anadolu’daki alışveriş merkezlerindeki ziyaretçi sayılarında artış göze çarptı. Yeme-içme, hazır giyim ve kozmetik markaları bu yılın ilk yarısında diğer sektörlere göre daha yüksek performans gösterdi. Bu üç sektör, AVM’lerdeki mağaza ağını genişletmeye devam ederken, teknoloji marketlerinin küçülme trendi devam etti ve elektronik markalarının kendi mağazaları ile AVM’lerde yer aldığı görüldü.

YILIN İKİNCİ YARISINDA ARTIŞ BEKLENİYOR

JLL’ye göre perakende pazarının doğası gereği, alışveriş merkezlerinin yılın ikincisi yarısında daha yüksek bir performans göstermesi bekleniyor. Bu yükseliş öngörüsünde Ramazan Bayramı, Kurban Bayramı ve okula dönüş dönemlerinin payı büyük. Gelecek dönemdeki perakende gündeminin ağırlıklı olarak renovasyon, yeniden kiralama, yönetim, konsept danışmanlığına kayacağı ve tren istasyonları, havalimanı ve spor stadyumu gibi komplekslerdeki perakende alanlarında yapılacak projelerin ön plana çıkabileceği tahmin ediliyor.

"DAHA FAZLA ULUSLARARASI ETKİNLİĞİ ÜLKEMİZE ÇEKMELİYİZ"

Raporla ilgili değerlendirmelerde bulunan JLL Türkiye Ülke Başkanı Avi Alkaş, organize perakendenin büyümesinin, ülke ekonomisinin büyümesi anlamına geldiğini söyledi. Türk ekonomisinin 2018 ve 2019 yıllarında yeniden sıçrama yapacağını ifade eden Alkaş, “Hepimizin Türkiye algısını güçlendirmek için bir çalışma yapması gerekiyor. Bunun için yurt dışı fuarlara katılım her zamankinden daha önemli. Daha fazla uluslararası etkinliği ülkemize çekmemiz lazım. Alışveriş festivallerini, sağlık turizmini ve bu bağlamda devletin şehir hastaneleri projelerinin önemli olduğunu düşünüyorum” dedi.

YATAY OFİSLER VE DÜŞÜK METREKARELER İLK 6 AYA DAMGASINI VURDU

JLL Türkiye’nin çalışmasında ofis piyasasındaki son durum da mercek altına alındı. Özellikle Merkezi İş Alanı’nda (MİA) düşük metrekareli ofislere yönelik güçlü bir talep görüldü. Bunun yanı sıra Teknoparklar, son dönemde ofis piyasasında talep gören kuruluşlar olarak ön plana çıkıyor. Birçok teknoparkta doluluk oranının yüzde 100’e ulaştığı ve şirketlerin talepleri için bekleme sırası oluşturduğu tespit edildi. Ofis piyasasındaki birincil kira rakamı, 2013-2016 yılları arasında ortalama 45 Dolar iken, bu yılın ilk yarısı itibariyle 37 Dolara geriledi.

İstanbul’da Merkezi İş Alanı kapsamındaki boşluk oranı geçen yılın ikinci çeyreğinde yüzde 15.2 iken, bu yılın ilk yarısında yüzde 21.9’a çıktı. Ofis stoğunun son yıllarda kayda değer bir artış göstermesi ile yüzde 20 seviyesinin üzerine çıkan boşluk oranları göz önüne alındığında mülk sahiplerinin daha yapıcı bir politika izlemesi ve ofis pazarının ‘kiracı dostu’ koşullarla devam edeceği tahmin ediliyor. Buna karşılık bu yılın ilk yarısı itibariyle İstanbul’daki mevcut A sınıfı ofis stoğu geçen yılın aynı dönemine göre 520 bin metrekare, yani yüzde 11.6 oranında artış gösterdi. Kiralama işlemleri bakımından Avrupa Yakası’nda Levent, Maslak ve Kağıthane bölgeleri ön plana çıkarken, Anadolu Yakası’nın yıldızları Ümraniye ve Kozyatağı oldu.

LOJİSTİK SEKTÖRÜNDE İLK YARI UMUT VERDİ

JLL Türkiye’nin raporunda, organize perakende için kritik önem sahip olan lojistik sektörü de irdelendi. 2016 yılındaki ekonomik ve politik konuların tetiklediği bekle-gör politikası nedeniyle giderilemeyen depo ihtiyaçlarının 2017’ye sarkması işlem hacmini artırırken referandum sonrasında Türkiye ekonomisinin ve lojistik piyasasının daha iyi bir seyir izleyeceğini öngören piyasa aktörleri de lojistik piyasasındaki olumlu havada etkili oldu. Lojistik kiralama işlemleri 2017 yılının ilk yarısında 453,000 metrekare ile 2016’nın aynı dönemine göre önemli bir oranda (Yüzde 58) artış gösterdi. 2017’nin ilk yarısında kiralama işlemleri bakımından en aktif sektörler yüzde 50 ile lojistik hizmet sağlayan üçüncü parti firmalar ve yüzde 42 ile perakende firmaları oldu.

Çalışmada, yeni geliştirilen depo projeleri ile - şu an için Büyük İstanbul Lojistik Pazarı stok analizine dahil edilecek seviyeye gelmese de, Sakarya’nın önemli bir alt pazar olarak gelecek dönemde ön plana çıkacağı öngörüldü. Yalova’nın da, inşaat halindeki OSB projesinin hayata geçirilmesiyle şehirdeki altyapının iyileştirilmesi ve kira-arsa maliyetinin makul seviyelerde kalması durumunda önümüzdeki dönemde yeni bir lojistik çekim merkezine dönüşmesi tahmin ediliyor.

TURİZMDE TOPARLANMA SİNYALİ

Yabancı ziyaretçi ve döviz girişi açısından büyük öneme sahip olan turizm sektörü geçtiğimiz yıla göre toparlanma sinyalleri veriyor. JLL’nin raporuna göre Türkiye’ye gelen uluslararası ziyaretçi sayısı 2016 yılının aynı dönemine göre yüzde 6’lık bir artış göstererek 2017 yılının Mayıs ayında 8,7 milyona yükseldi. 2017 yılının Ocak-Mayıs döneminde, doluluk oranı yüzde 6 artarak yüzde 55'e ulaşırken, ortalama günlük oda fiyatı yüzde 23 gerileyerek 60 Euro olarak kaydedildi ve odabaşına düşen gelir, 2016'nın aynı döneme göre yüzde 18'lik bir düşüş yaşayarak 33,3 Euro seviyelerine geriledi.

Otel işletme performanslarının 2017 yılında durgun bir dönem geçireceği (doluluk oranları hariç) ve piyasanın rakip pazarların seviyesine ulaşmasının biraz zaman alacağı öngörülüyor. Rusya ile düzelen ilişkilerin yanı sıra, geçen yıldaki jeopolitik kargaşa ve terör olaylarının yaşanmaması durumunda, piyasanın uzun vadede toparlanmaya başlaması bekleniyor.