Rakı tüketimi azaldı, sebep AKP'mi?

Rakı satışlarındaki düşüşün nedeni toplumun muhafazakarlaşması mı? Elif Ergu'nun ropörtajı

“Hükümet her ÖTV artışının sahte rakıyı artırdığını görmeli” diyen Yorgancıoğlu, Yeni Rakı’yı bir dünya markası yapmanın anahtarının turistler olduğunu anlattı

Galip Yorgancıoğlu Mey İçki’nin CEO’su. Yeni Rakı, Tekirdağ, İzmir Sakız Rakısı, Mest, Tekel Birası, Hare Likörleri, Kayra Şarapları, Binboa votkaları, Votka Lokka, Mey’in şemsiyesi altındaki alkollü içeceklerden en bilinenleri. Malum yaz aylarında hareketlenen eğlence dünyası alkol tüketimini artırıyor. Peki hangi içkiler daha çok tüketiliyor? Rakı tüketimi düşüyor mu? Bunun nedeni Türkiye’nin muhafazakarlaşması mı? Alkollü içeceklerden alınan ÖTV konusunda yeni hükümetten ne bekleniyor? Galip Yorgancıoğlu’nu, alan çalışmaları yaptığı dönemde yakaladık. Karşımıza sportif kıyafetiyle çıktı. Bebek Kahve’de çay yudumlayarak alkollü içecekleri konuştuk.

Tekel’in alkollü içkiler bölümü 2004’te özelleştirildi. 4 ortaklı MEY İçki Tekel’i aldı. Kısa sürede yeni markalar çıktı. Amerikalı TPG MEY’in çoğunluk hisselerini aldı. Siz tüm bu operasyonların başındaki isimsiniz. Hızla büyümeye devam ediyorsunuz. Daha kaç çeşit rakı ve şarap markası çıkaracaksınız? Bir buçuk senede 15 yeni lansman yaptık. Çabuk tüketilen mamullerde çok iyi bir rakam bu. Karşımızda üç sorun vardı. Birincisi, devlet sektörüyle 60 yıldır yönetilen bir şirketi özel sektör mantığıyla yönetmek. İkincisi, kaliteyi sağlamak, çalışanların motivasyonu, tüketici beklentileri gibi kavramlarla şirketi tanıştırmak ve üçüncüsü yeni markalara olan ihtiyaçtı. Tüketiciye önce farklı markalarla gittik. İlgi de gördük.

Hangi yeni markalarınız çok tuttu? Binboa çok tuttu. Votka Lokka da çok tuttu. Mest Rakı son markamız. Planladığımızın iki katı üretime gitti.

Mest’in özelliği nedir? Tek üzüm çeşidi var içinde. Sultaniye ve Misket diye iki türü var. En kaliteli Sultaniye üzümü ve Misket üzümünden yapılıyor. İçinde üzüm kokusu var. Gençler ve kadınlar çok beğendi. İlk yaptığımız farklılık Tekirdağ Altın Serisi’ni çıkarmaktı. Çok kaliteli bir seri oldu, ilgi gördü. Rakının sarımtrak rengi şaşırttı herkesi. Sonra İzmir Sakız Rakısı’nı çıkardık. Daha sonra da Mest.

Tüketim 48 milyon litre

Rakı içen sayısı arttı mı? Biz bu işe başladığımızda düşüş yaşanıyordu. Hızlı bir iniş söz konusuydu. Yıllık tüketim yılda 70 milyon litreden 40 milyon litreye düşmüştü. Bu rakam son iki yıldır yeni şirketlerin bu işe girmesi ve yeni markaların çıkmasıyla 48 milyon litreye yükseldi.

Rakı ve şarapta yeni arayışlarınız nasıl bir ekip tarafından gerçekleştiriliyor? Rakıda Tekel’den gelen uzman kadrolarımız var. Şarap için yabancı uzmanlardan destek alıyoruz. Kayra Şarap markamız sıfırdan yaratıldı. Şemsiye marka oldu. Kayra için Amerikalı bir uzman ve ayrıca Fransız bir grup var. Ürün geliştirme departmanı da var.

Votka çeşitlerinde de yenilik yaptınız. Dünya markaları yeşil elmalı votka üretiyor, siz kırmızı elmalı ürettiniz. Tuttu mu? Kırmızı Binboa tek dünyada. Bir de kan portakalı çıkardık. Yeni aromalar deniyoruz. Yurtdışından gelen uzmanlarla birlikte oluyor. Rakı için Tekel’den gelen iyi ustalar var. Bu işte damıtımını bilmek önemli.

Yeni rakıların eskilerden temel farkı ne? Kullandığımız anason farklı. Eskiden rakılar az beyazlardı, nedeni az anason kullanılması. Biz taze anason kullanıyoruz.

ÖTV kaçağa yarıyor

Alkollü içkiler için Türkiye’de genel bir sorun var. ÖTV. 35 YTL’lik rakının 14 YTL’si ÖTV. Siz rakı için özel koruma istiyorsunuz. Yeni hükümetin öncekinden farklı karar alabileceğini düşünüyor musunuz? Hükümet bugüne kadar rakının korunması konusunda sağlam durdu. ÖTV artışı ayrı konu. Dört kere artırdılar ama şunu da gördüler, ÖTV arttıkça rakı üretiminde kayıtdışına kayıldı. Yüzde 60 kayıtdışı var. O zaman aslında kimse kazanamıyor. Hükümetlerin artık rakıya gelecek her ÖTV artışının kaçak üretime yaradığını görmesi lazım. Bu çok sağlıksız durum. Sahte rakı içenler öldü, halkın sağlığını düşünmek lazım.

Hükümeti kuracak parti değişmedi. Oyları arttı. Toplumun muhafazakarlaştığını, bunun da alkollü içki tüketimine yansıdığını düşünüyor musunuz? 70 küsur milyon litrelerden 40 milyon litrelere düşüşün ana nedeni ekonomik. Keyif için içiliyor ama keyif yapacak gelir yok. Rakı 5-6 yıl önce 4 dolardı, şimdi 18 dolar.

Rakı Uzo’dan pahalı

Başka bir nedeni yok diyorsunuz? Şunu biliyoruz, Türkiye’de toplumun yüzde 50’si alkollü içecek kullanmıyor.

Milli içki rakıyı bu hükümet korur mu? Yunanistan Uzo’yu koruma altına almış. Rakı Uzo’ya göre çok pahalı. Bu hükümetin tutarlılık göstereceğini tahmin ediyoruz. Bandrol de pazara çekidüzen verecek.

Rakı üretiminin ne kadarı kayıtdışı? Yüzde 10 kadarı.

En çok hangi dönemde rakı satılmış? 1997’de 73 milyon litre satılmış. Kişi başına düşen tüketim yılda 2 şişe.