Güneydoğu'ya dev yatırım seferberliği başlıyor

Bugüne kadar terörle mücadeleyi sadece askerî tedbirlerle yürüten Türkiye, şimdi yeni bir strateji geliştiriyor. Bir yandan sınır ötesi operasyon dahil teröre karşı bütün tedbirler hayata geçirilirken, diğer taraftan Güneydoğu ekonomisini canlandırmak için projeler geliştiriliyor. Bu çerçevede atılacak ilk iki adım somutlaştı: "Güneydoğu Anadolu Projesi'ni (GAP) hızla tamamlamak ve bölgeyi cazibe merkezi haline getirmek." Bunun için kolları sıvayan Başbakan Yardımcısı Nazım Ekren, 25 Ekim'de iş dünyasının temsilcileri ile İstanbul'da bir araya gelecek.

Amaç, sanayicileri bölgeye yatırım yapmaya ikna etmek. Toplantıya, Rifat Hisarcıklıoğlu (TOBB), Arzuhan Doğan Yalçındağ (TÜSİAD), Nurettin Özdebir (ASO), Murat Yalçıntaş (İTO) ve Oğuz Satıcı'nın (Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı) da aralarında bulunduğu 485 kişi katılacak. Yabancı ülkelerin büyükelçileri ve ekonomi bürokratları da toplantıya davetli. Katılımcılara bölgenin iş imkânları anlatılacak ve il il sektör analizi yapılacak.

Nerede hangi yatırımın cazip olduğu konusunda ayrıntılı bilgi verilecek. Bölgesel ve sektörel teşviklerin sağlayacağı kolaylıklar sıralanacak. İşadamları da istek ve beklentilerini dile getirecek. Ardından Devlet Bakanı Ekren ve bürokratlar, bölgeye çıkarma yapacak. GAP'ın tamamlanması için nelerin yapılması gerektiği yerinde araştırılacak. Proje için yılda ortalama 3 milyar dolarlık ödenek gerekiyor.

Önümüzdeki günlerde Güneydoğu'ya yönelik iki önemli faaliyet daha gerçekleştirilecek. 12 Kasım'da Ankara'da Avrupa Birliği Komisyonu'nun genişlemeden sorumlu üyesi Olli Rehn'in de katılacağı bir toplantı yapılacak. GAP İdaresi ise 12-15 Kasım tarihleri arasında Siirt'te 'Kalkınma Platformu' toplantısı gerçekleştirecek. Bütün bu çalışmaların ardından, Devlet Bakanı Nazım Ekren ve bürokratlar, bölgeye verilecek destek ve teşviklere yönelik çıkarma yapacak. Urfa, Mardin ve Diyarbakır'da eksikliklerin giderilmesi ve GAP'ın tamamlanması için nelerin yapılması gerektiği iki gün boyunca yerinde araştırılacak. Ayrıca, terörle mücadele konusunda yapılması gereken yatırımlar da masaya yatırılacak. Sonrasında ise Gaziantep, Siirt ve Adıyaman ziyaret edilecek.

Bakan Ekren, projenin tamamlanmasıyla bölgede milli gelir ve istihdamda büyük artış olacağını belirtiyor. GAP'ın sadece ekonomik değil, sosyal, siyasal ve kültürel değişimlerin uygulanabileceği kritik projelerden biri olduğuna dikkat çeken Bakan, proje ile birlikte Türkiye'nin, tarıma dayalı sanayi ürünleri açısından dünyanın bir 'ihracat üssü' olması konusunda inisiyatif alacaklarını belirtiyor. Nazım Ekren konuya ilişkin iki hafta önce yapılan GAP Yüksek Kurulu toplantısında bölgede hangi sektörlerin desteklenmesi gerektiği konusunda bir çalışma yürütüldüğünü açıklamıştı. Ekren, "Bu çalışmayla 2008'de başlaması planlanan sektörel ve bölgesel teşviklerde öncelikli konuları belirleyeceğiz. Ardından da uygun takvimi ortaya çıkaracağız." demişti.

Resmî açıklamalarda GAP'ın 2010'da biteceği belirtiliyor. Projenin tamamlanması için yılda 3 milyar dolar ödenek gerekiyor. Proje, başlangıçta, Fırat ve Dicle'den, hidroelektrik enerjisi üretme ve sulama alanlarında faydalanmakla sınırlıydı. Sonra hedefler büyütüldü. 1980'lerde kalkınma hamlesine dönüştü. Proje sulamadan enerji yatırımlarına, kentsel altyapıdan eğitim ve sağlık gibi sektörlere kadar genişledi. Master plana göre, toplam 22 baraj ve 19 hidroelektrik santralı inşa edilmesi, 1,8 milyon hektar alanın sulamaya açılması öngörülüyor. Bölgede kişi başına gelirin yüzde 209, gayri safi bölgesel hasılanın yüzde 445 oranında artması öngörülüyor. Türkiye'deki 46 milyar kilovat hidroelektrik enerjisinin 22,4 milyar kilovatı GAP'ta üretiliyor.

GAP İdaresi Başkanı Muammer Yaşar Özgül, projenin devreye girmesinin Türkiye açısından büyük kazanım sağlayacağını belirterek, Başbakan Tayyip Erdoğan ve Başbakan Yardımcısı Nazım Ekren'in projeye önem verdiklerini söyledi. Özgül'ün verdiği bilgiye göre, bölgeye yatırım için Çin başta olmak üzere Hindistan, Malezya ve Endonezya gibi ülkelerle de görüşmeler sürüyor. Çinli işadamları ile yapılan görüşmeler müspet sonuçlandı. Proje, 2010 yılında tamamlanması halinde 3,8 milyon kişiye istihdam sağlayacak. 32 milyar dolar toplam maliyeti olan projeye şimdiye kadar 18,3 milyar dolarlık yatırım yapıldı. Fiili gerçekleşme oranı ise yüzde 60'ı buldu. GAP'ın tamamlanması halinde Türkiye ekonomisine yıllık katkısı 17,5 milyar doları bulacak.