Sıfır atalım önerisi!
Hesaplama kolaylığı gelir...
Not artışı ve Merkez Bankası'nın faiz indirimlerinin etkisiyle Borsa İstanbul (BIST) 100 Endeksinin 90 bin seviyelerinin üzerinde seyretmesi ve 100 bine çıkma ihtimali, endeksin sayı basamaklarını gündeme getirdi.
Son günlerde kapanış seanslarında tarihi zirveyi gören BIST 100 endeksi, gelişmiş ülke borsalarından farklı olarak 10 binli sayılarla ifade ediliyor. Frankfurt, Londra, New York gibi büyük ölçekli borsaların endeks değerleri binli rakamlarla gösterilirken, bu uygulama, endeks hesaplamalarının daha kolay yapılması ve gelişmiş ülkelerdeki uygulamalar açısından bir kullanım birliği oluşmasını sağlıyor.
"FİNANS MERKEZİNİN KÜRESEL PİYASALARA ENTEGRASYONUNA KATKI YAPAR"
Sermaye Piyasası Yatırımcıları Derneği (SPYD) Başkanı Arif Ünver, 1990'ların ikinci yarısında İMKB 100 endeksinin yine yükselişte olduğu bir dönemde böyle bir uygulamanın gündeme geldiğini hatırlattı. Endeks değerinin binli sayılarla ifade edilmesinde bir sakınca görmediğini belirten Ünver, "Dünyadaki önemli borsalara bakıldığı zaman, endeks değeri çoğunlukla 4 haneli olduğu için ergonomik bir yapıda olduğunu görebilirsiniz" dedi.
Mevcut durumda BIST 100 endeksinin sayısal değerinin yazılım sistemine yük getirdiğini ve hesaplamaları zorlaştırdığını dile getiren Ünver, benzer bir uygulamanın Türk Lirası'ndan 6 sıfır atılarak gerçekleştirildiğini, bu durumun çapraz kur hesaplamalarını kolaylaştırdığını ve TL'nin itibarına katkı sağladığını söyledi.
Endeksten sıfır atılmasının hesaplama kolaylıklarının ötesinde anlamları da olduğunu dile getiren Ünver, şunları kaydetti: "Eğer Türkiye, İstanbul'un dünyanın en önemli finans merkezlerinden biri olmasını hedef olarak belirlediyse bu hedefe paralel şekilde endeks rakamlarını da gelişmiş ülke borsalarına benzer hale getirmeli. Bu yapıldığı takdirde Türkiye, 'Benim de gelişmiş ülkelerdeki gibi bir borsam var' mesajı verebilir. Endeksten sıfır atılması kadar, bunun altının doldurulması da önemli. Neden atıldığının yurt dışı piyasalara iyi anlatılması lazım. Böyle bir uygulama finans merkezinin küresel piyasalara entegrasyonu açısından önemli hareket olacaktır." dedi.
Pay endeksleri, pay piyasasının performansı hakkında bilgi veren bir gösterge olarak tanımlanıyor. Genellikle piyasanın anlık durumu hakkında fikir vermeye yardımcı olan pay endeksleri dünyada 1884'ten beri kullanılmakta olup, genelde 3 farklı yöntemle hesaplanıyor. Aritmetik ortalama formülünün kullanıldığı pay endeksi hesaplanırken, pay fiyatlarının veya her biri için hesaplanmış olan basit endekslerin aritmetik ortalaması dikkate alınıyor. Hesaplama yapılırken pay fiyatlarının aritmetik ortalamasının alınması durumunda endeksteki paylara fiyatları oranında ağırlık verilmiş oluyor. Bu şekilde aynı oranda fiyat değişikliği olan iki paydan fiyatı yüksek olan, endeksi daha fazla etkiliyor. Geometrik ortalamaya göre hesaplanan pay endekslerine bakıldığında ise geçmişteki bir tarih ya da döneme ilişkin istatistiki değer baz alınarak, daha sonraki bir değerin baz alınmış yıla göre nisbi olarak değişimi ölçülüyor. Bu tip endeks hesaplamaları yapılırken payın bugünkü değeri, baz alınan tarihteki fiyata bölünüyor ve bulunan sayı genellike 100 ile çarpılıyor. Dünyada önemli borsalarında ise şirketin fiili dolaşımdaki paylarının piyasa değerlerinin kullanıldığı formüllerle hesaplama yöntemine başvuruluyor. Borsa İstanbul (BIST) 100 endeksinin yanı sıra New York Borsası'ndaki S&P 500, Tokyo Borsası'ndaki Nikkei Endeksi ve Londra Barsası'nda FT-SE 100 endeks değeri bu şekilde hesaplanan borsalara örnek olarak gösteriliyor.
AA
