Baykal'ın 10. sınavı bugün

Başkanlık Divanı’nın seçimiyle çalışmalarına resmen başlayacak Kurultaya bin 231 delege katılıyor. Baykal’ın açış konuşmasının ardından çalışma raporları görüşülecek ve delegasyonun onayına sunulacak.

Kurultayın bugünkü bölümünde genel başkanlık seçimi yapılacak. Kurultayın yarınki bölümünde de Parti Meclisi ve Yüksek Disiplin Kurulu seçimleri gerçekleştirilecek. Delegeler, PM’nin 80 asil ve 20 yedek üyesi ile, YDK’nın 15 asil ve 8 yedek üyesinin seçimini gerçekleştirecek. Seçimlerin ardından kurultay çalışmalarını tamamlayacak.

1992'de yeniden kurulan CHP, toplam 14 yıldır Deniz Baykal liderliğinde yönetiliyor. Bugüne kadar genel başkan adayı olarak girdiği 9 kurultaydan zaferle çıkan Baykal, 10. yarışta da parti içi iktidarı elde etmeye yakın. Ancak Baykal'ın başarısı, CHP'nin siyasetteki performansına yansımıyor. 85 yaşındaki parti, 58 yıllık çok partili demokrasi tarihinde hiç tek başına iktidar olamadı.

'Kurultaylar partisi' olarak adlandırılan CHP, 1995 yılındaki SHP bütünleşmesinin ardından 7'si olağan, 5'i olağanüstü olmak üzere 12 kurultay gerçekleştirdi. Baykal liderliğinde girdiği hiçbir seçimden iktidar çıkamayan CHP'nin başarısızlığı, beraberinde giderek büyüyen bir parti içi muhalefeti doğurdu. Ancak 'antidemokratik' olarak eleştirilen tüzük, muhalif isimlerin Baykal yönetimi karşısındaki işini zorlaştırıyor. CHP yönetimi, tüzükte tanınan haklarla istedikleri kişileri partiye üye olarak kabul edebiliyor, istedikleri il ve ilçe yönetimlerini görevden alıyor. Böylece kurultayda oy kullanan delegelerin belirlenmesinde söz sahibi oluyor. Partiye genel başkan olmak için tüzükte öngörülen 'delegenin yüzde 20'si oranında imza' şartı da parti içindeki muhalefetin iktidar olabilmesini imkânsız kılıyor.

Son iki yasama döneminin anamuhalefet partisi CHP, bu tabloda 32. kez genel kurulunu topluyor. Genel başkan adaylığını resmen ilan eden 3 isim bulunuyor. Bir dönem Baykal'ın yakın kurmaylığını yapan Samsun Milletvekili Haluk Koç, fizik profesörü Tolga Yarman ve tekstilci Umut Oran. Deniz Baykal ise kurultaya kısa süre kala yönetim tarafından aday gösterilecek. Çok büyük bir sürpriz olmaması durumunda Baykal'ın kurultaydan yine zaferle çıkması bekleniyor. İl ve ilçe kongrelerinin büyük bir bölümünde kendi adaylarını seçtirmeyi başaran Baykal yönetimi, karşısında sadece cılız bir 'Haluk Koç muhalefeti' gördü. Diğer isimler ise kongrelerin bitmesinin ardından adaylıklarını açıkladı. Tolga Yarman'ın parti içinde bariz bir desteği bulunmuyor. Umut Oran, iş dünyasının ve eski Genel Başkan Yardımcısı Eşref Erdem'in CHP'yi gençleştirme umudu olarak ortaya çıktı. Daha önce aday olacağı belirtilen anayasa profesörü Süheyl Batum ise geri adım attı.

10. kez genel başkan seçilmeye hazırlanan Baykal, yıllardır süregelen 'değişim' taleplerini bu kez yerine getirecek. Ancak bu operasyonu, yönetimdeki muhalif isimleri ayıklayarak yapacak. Bu durum, değişim taleplerinin ne oranda gerçekleştiğini yine tartışmalı hale getirecek.

Muhalifler yönetimden ayıklanacak

21 kişilik Merkez Yönetim Kurulu (MYK) ve 80 kişilik Parti Meclisi'nde (PM) birçok isim yönetime tavır almış durumda. Genel Başkan Yardımcısı Eşref Erdem, Genel Sekreter Yardımcısı Oğuz Oyan ve üye Engin Altay, Baykal'a tepki göstererek MYK'dan istifa etti. Halen yönetimde yer alan Kadın Kolları Başkanı Güldal Okuducu da Koç'a yakın duruyor. Ayrıca MYK üyeleri Fuat Çay, Mahmut Yıldız ve Şerif Ertuğrul gibi isimler de Eşref Erdem'in ekibinde yer alıyor. Baykal, bu isimleri saf dışı bırakarak MYK'da en az yüzde 50, yaklaşık 20 muhalif ismin bulunduğu PM'de de ciddi bir değişim yapmak zorunda kalacak. Yeni yönetim listesinde ise sağdan transfer edilen İstanbul Milletvekili İlhan Kesici, eski Hazine Müsteşarı Faik Öztrak, Baykal'ın eski özel kalem müdiresi Nesrin Baytok ve Mersin Milletvekili İsa Gök gibi isimlerin yer alması bekleniyor.

Her kurultayda olduğu gibi yine 'muhaliflerden arınma' yoluyla yapılacak değişimin, CHP'ye ne kazandıracağı da merak konusu. Nitekim CHP, son 7 seçimin çoğuna 'solun tek partisi' sıfatıyla girmesine rağmen yüzde 21 oy oranını geçemedi. Nisan 2009'da yapılacak yerel seçimler, Baykal ve arkadaşlarının 8. ve son şansı olarak görünüyor. 70 yaşını aşan CHP lideri, yerel seçimlerde başarılı olmak için yeni bir vizyon oluşturmayı hedefliyor. Sadece İzmir ve Mersin Büyükşehir belediyelerini elinde bulunduran CHP, diğer metropollerde başarılı olmak için güçlü isimlerin peşine düşecek. Kulislerde, bu hedef için partiyle yollarını ayıran bir dönemin 'başarılı belediye başkanları'na yeniden adaylık teklifi götürüleceği belirtiliyor. Ankara'da Murat Karayalçın, Gaziantep'te Celal Doğan, Kocaeli'nde Sefa Sirmen, Mersin'de Fikri Sağlar listenin başında bulunuyor.

Adaylık için 253 imza şart

Atatürk Spor Salonu'nda toplanacak kurultayda bugün genel başkanlık seçimi yapılacak. Yarın ise 80 PM üyesi ve 15 Yüksek Disiplin Kurulu üyesi belirlenecek. Kurultay'a bin 261 delegenin bin 231'i katılacak. Devam eden davalar sebebiyle Gaziantep, Uşak, Eskişehir, Çanakkale illeri kurultaya delege gönderemeyecek. CHP kurultayında aday olabilmek için toplam delegenin en az yüzde 20'sinin imzasıyla başvuruda bulunmak gerekiyor. Deniz Baykal dışındaki adayların bu sayıya ulaşması zor görünüyor. 2003 yılında tüzüğe giren 'yüzde 20' şartına destek veren Koç ve arkadaşları, geçtiğimiz günlerde bu yöndeki tüzük maddesi hakkında iptal davası açtı. Ancak dava sonuçlanmadı.

Kurultay yapmada başarılı, seçimlerde mağlup

Baykal'ın liderlik günleri, CHP'nin 1992'de yeniden kurulmasıyla başladı. Baykal'lı kurultay ve seçimler şöyle şekillendi:

* 25. Kurultay (Eylül 1992): Erol Tuncer'le yarıştı, 679 oy ile genel başkan seçildi.

* 26. Kurultay (Şubat 1995): Baykal ve Erdal İnönü arasında yapılan mutabakat gereği Hikmet Çetin genel başkan seçildi.

* 27. Kurultay (Eylül 1995): Baykal, karşısına çıkan Murat Karayalçın'ı mağlup etti.

* 28. Kurultay (Mayıs 1998): Baykal kurultaya tek aday olarak girdi.

* 9. Olağanüstü Kurultay (Mayıs 1999): Baykal, seçimlerde baraj altında kalınca istifa etti. Altan Öymen, 521 oyla seçildi.

* 10. Olağanüstü Kurultay (Haziran 1999-PM Kurultayı): Baykal, Altan Öymen'in listesini deldi ve PM'de çoğunluğu elde etti.

* 11. Olağanüstü Kurultay (30 Eylül 2000): Baykal, Öymen'i devre dışı bıraktı.

* 29. Kurultay (Temmuz 2001): Rakipleri Ertuğrul Günay ve Birol Başaran'ı farklı geçti.

* 30. Kurultay (Ekim 2003): Tüzük değiştirilerek, adaylık için delegelerin yüzde 20'sinin imzalı desteği istendi. Bu şartı, Baykal dışında yerine getiren çıkmadı.

* 12. Olağanüstü Kurultay (Temmuz 2004): Parti içi muhalefetin artmasına rağmen güvenoyu almayı başardı.

* 31. Kurultay: (Kasım 2005): Baykal, tek aday olarak girdiği yarışı kazandı.

* 13. Olağanüstü Kurultay (Ocak 2006): Şişli Belediye Başkanı Mustafa Sarıgül, Baykal karşısında umduğunu bulamadı.

* 1994 Yerel Seçimleri: Yüzde 2,9 oy alabildi. Sadece Samsun Büyükşehir'de kazandı.

* 1995 Genel Seçimleri: SHP ile birleşmesi sonucu yüzde 10,7 oranında oy alabildi.

* 1999 Genel Seçimleri: Yüzde 8,7 oy oranıyla tarihinde ilk kez baraj altına düştü.

* 1999 Yerel Seçimleri: Yüzde 16,5 oy oranıyla Antalya, Gaziantep ve Kocaeli Büyükşehir belediyelerini kazandı.

* 2002 Genel Seçimleri: DSP'nin iktidardaki başarısızlığından yararlanarak, yüzde 19,4 oy oranıyla anamuhalefet partisi oldu.

* 2004 Yerel Seçimleri: Yüzde 18,3'lük oyla sadece İzmir ve Mersin Büyükşehir'i aldı.

* 2007 Genel Seçimleri: DSP ile ittifak yaparak girdiği seçimlerde yüzde 20,8 oy oranı elde etti yine anamuhalefet görevi üstlendi.