Hangi yaşta hangi nezaket kuralı?

Biz onlara öğretirsek, onlar da etraflarına yayarlar. Gelecekte sosyal çevre içinde saygıyla karşılanan, takdir gören bireyler olurlar. Kaba bir dünyada nezaket en kıymetli derslerden birine dönüşür.

Hangi yaşta hangi nezaket kuralları öğrenilir?

1-2 yaş grubu

18 aydan itibaren çocuklar sosyal bağlarını kurmaya başlarlar. Nezaket kurallarını öğrenmeye başlamak için de doğru bir yaştır. Hem çevresindeki insanları önemsemeyi hem de kendi özgüvenini geliştirir.

Bu yaşta çocuklara en temel nezaket kurallarını öğretmek mümkündür.

Merhaba ve güle güle demek, bir yere girip çıkarken oradaki insanları selamlamak son derece basit davranışlardır. Uyandığında günaydın demek, yatarken iyi geceler dilemek de benzer kurallardır. Çocuğunuza ilk başta el sallamayı ardından da hangi durumda hangi kelimeyi kullanması gerektiği öğretebilirsiniz.

Yemek yerken oturmak, 18 aydan sonra bir çocuğun öğrenmesi gerek davranışlardandır. Çocuğunuzu yemek yedirmek için kovalamayın, sandalyesine oturup yemesi gerektiğini öğretin. Bu sadece bir atıştırmalık bile olsa gezerek yemek yemenin hoş olmadığını anlatın. Elbette bu yaşta çocuklar bir yerde uzun süre kalamazlar ve hareket etme ihtiyacı hissederler. Ancak her yemek sırasında 15 dakikalığına bile oturmasını sağlayabilirseniz, kuralı öğretmeye yetecektir.

Sihirli kelimeler olarak tabir ettiğimiz teşekkür ve lütfen kullanımını öğretebilirsiniz. Elbette kullanma alışkanlığı birkaç yıl daha oluşmayacaktır, ancak bebekken bu kelimeleri kullanmak ileride alışkanlığın sağlanmasına yardımcı olur. Çocuğunuza teşekkür için avucuyla öpücük göndermeyi öğretebilir, lütfen için ise kollarını kalbinin üzerinde birleştirmesini gösterebilirsiniz. Bu sayede henüz konuşmayı öğrenmeden sihirli kelimeleri kullanmaya başlamış olur.

3-4 yaş grubu

3-4 yaşları artık bebeklikten çıkma ve çocuk olma dönemidir. Önceki yaşlarında öğrendikleri nezaket kuralları alışkanlık haline gelmelidir. Ve elbette yenileri için hazır olacaktır.

Sofra adabını, çatal kaşık kullanabilme yaşındadır. Ağzını koluna silmek yerine peçete kullan, çiğnerken ağzını kapat, dik otur, dirseklerini masaya koyma, yemeğin bitince kalkmak için izin iste, vs. gibi nezaket kurallarını yerine getirebilir. Her bir kuralı tek tek öğreterek, çocuğunuzu baskı altına almadan ve kolay öğrenmesi için küçük ödüller düşünerek daha kolay yol alabilirsiniz. Eğlenmek öğrenmesini pekiştirecektir.

Nezaket kelimeleri haznesini geliştirmek de bu yaş grubu için uygundur. Rica etmek, özür dilemek, teşekkür etmek, eline sağlık ve afiyet olsun gibi deyimleri öğrenebilirler. Misafirleri karşılamak, geldikleri için teşekkür etmek, allahaısmarladık ve güle güle deyimlerini birbirinden ayırmak da bu yaşta mümkün olacaktır.

İyi davranmak, oyun parkında ya da okul bahçesinde izin istemek, sırasını beklemek, etrafına saygı göstermek, zorbalık etmemek gibi basit davranışları öğrenerek iyi insan olma yolunda ilk adımı atabilirler. Bir anlaşmazlığa düştüğünde iyi insanların nasıl davranması gerektiğini sizden dinleyerek öğrenecektir. Sizi örnek alacak ve toplum içinde bu kuralları uygulamaya devam edecektir.

5-6 yaş grubu

Artık okul öğrencisi olan, dersler ve sınıf içinde sosyal ilişkiler kuran çocuklar, aynı zamanda etraflarından da etkilenirler. Bütün günü dışarıda ve yaşıtlarıyla geçirirler. Bu durum önceden öğrendikleri bazı kuralları uygulamaktan vazgeçmelerine neden olabilir. Ancak yeni kurallar, eskilerini de destekleyecektir.

Konuşurken karşındakinin yüzüne bakmak, basit bir kural olabilir ancak saygı belirtisidir. Bir yetişkinle konuştuğu sırada elindeki oyuncakla oynamak, etrafa bakmak çocukken kabul edilebilir ancak okul çağında iletişim için göz kontağı kurmak öğrenilmiştir. Bu davranışı pekiştirmek için bir oyun da türetebilirsiniz; konuştuğu kişinin göz rengini sorabilirsiniz. Bu küçük oyun çocukta davranışı pekiştirmeye yardımcı olur.

Konuşurken söz kesmemek, küçük yaşta sorun olarak kabul edilmez ancak 5-6 yaş itibariyle konuşmak için sırasını beklemeyi öğrenebilir. Siz biriyle konuşurken kolunuzu çekiştirmek, ilginizi çekene kadar seslenmek, lafın ortasına dalmak gibi davranışlardan vazgeçmesi gerekir. Bu davranış ilgi çekmeye yöneliktir, lafınızı bölmediği taktirde daha fazla ilgiyle karşılaşırsa, sabrının ödüllendirildiğini düşünür. Eğer siz konuşurken sözünüzü keserse, bir ortak sinyaliniz olsun, bu bir kelime ya da mimik olabilir. Sözünüz bittiğinde onu dinleyin. Uzmanlar bu tip durumlarda çocukları çok fazla bekletmemek gerektiğini söylüyorlar. Saygı kuralları, söz isteyen birini bekletmemek gerektiğini söyler. Unutmayın ki çocuğunuzun rol modelisiniz.

7-8 yaş grubu

Telefonla konuşma adabı, son yıllarda unutulmuş olsa da yine de çocuklarımıza öğretmemiz gereken nezaket kuralları arasındadır. Telefonu açarken, birine telefonu uzatırken, telefonu kapatırken nasıl davranacağını bilmesi önemlidir. Başkasının telefonunu açmamak, açmasına izin verilirse not almak, başkasının telefonunu karıştırmamak ve mesajlarını okumamak da modern dünyanın nezaket kurallarıdır.

Bıçak kullanmayı da çocuklar 7-8 yaşlarında öğrenebilirler. Bıçağı nasıl güvenli tutabileceğini, yemeğini nasıl keseceğini göstermeye başlayabilirsiniz. İşte size kolay bir yöntem: İki elini de avuç içleri açık olarak öne uzatsın, işaret parmağı ile orta parmağının arasında bıçağı uzunlamasına koyun ve avcunu kapattırın. İşte bıçak elini kesmeden böyle tutulur.

Kuralları ödüllerle pekiştirin

Çocuğunuza öğrettiğiniz nezaket kuralları, hayatı boyunca onunla birlikte olacak, öğrenmeyi kolaylaştırmanın en etkili yolu ise ödül sistemi. Bir yemek boyunca sofrada tüm kurallara uymak bir sinema bileti olabilir. Ayrıca kuralların neden bu kadar önemli olduğunu göstermek için bir yemekte tüm kuralların tersini yaparak oyuna çevirebilir, ne kadar çirkin göründüğünü gösterebilirsiniz. Ayrıca sihirli kelimeleri kullanmak da ödül sistemine dahil edilebilir, daha fazla kelime öğrenmeye teşvik edebilir.