İbrahim Kaboğlu Muharrem İnce’nin yönetim’deki yol haritasını açıkladı
Anayasa Hukuku uzmanı ve CHP İstanbul 1. bölge, 1. sıra Milletvekili adayı Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu, Habertürk TV'de yayınlanan Açık ve Net programında Kübra Par'ın sorularını yanıtladı
Anayasa Hukuku uzmanı ve CHP İstanbul 1. bölge, 1. sıra Milletvekili adayı Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu CHP, İYİ Parti ve Saadet Partisi bir araya gelip kendisinin başkanlığında demokratik parlamenter sisteme dönüş için bir Anayasa komisyonu kurduklarını ve Millet ittifakına giden yolun o çalışma belirlendiğini açıkladı.
“Gerek İyi Parti gerek Saadet Partisi kendilerinin de içinde yer aldıkları, CHP’nin öncülüğünde kurulan ve benim başkanlığımda yürütülen komisyonda demokratik parlamenter rejimin temel ilkelerini kabul ettiler ve o şekilde somut bir çalışma yaptık” diyen Kaboğlu, “İttifaka giden yolu bizim yaptığımız anayasa çalışması belirledi. Henüz erken seçim yokken dört ay süreyle çalıştık ve bir yol haritası çizdik: “Sürdüremez” dediğim 16 Nisan metninden Türkiye yeni dönemde nasıl çıkmalı? Yeni anayasanın veya ivedi bir biçimde anayasa değişikliğinin çerçevesini oluşturduk ve o çerçevede “parlamenter rejim nasıl işlevsel hale getirilebilir; yasama, yürütmenin güdümünden nasıl uzaklaştırılabilir; yargı nasıl bağımsız kılınabilir ve yeniden yapılandırılabilir” konularının ana mekanizmalarını kurduk” açıklamasını yaptı.
“MİLLET İTTİFAKI MECLİS’TE ÇOĞUNLUĞU KAZANIRSA BU İLK 5 MADDEYİ DEĞİŞTİRECEĞİZ”
“Muharrem İnce seçilirse parlamenter sisteme geçişe kadar nasıl bir yönetim modeli uygulayacak?” sorusunu da yanıtlayan Kaboğlu, “Ortaya çıkacak olan parlamento aritmetiğine göre iki aşamalı bir şey düşünülebilir” dedi ve geçiş sürecinde neler yapılabileceğini adım adım anlattı. Anayasa değişikliğinin iki ay kadar sürebileceğini söyleyen Kaboğlu o süreçte Muharrem İnce’nin Bakanları, başkan yardımcılarını belirleyerek icraatı sırasında elinden geldiğince bir hükümet görüntüsü vereceğini fakat mecbur kalmadığı sürece kararname yetkisini kullanmayıp yasamayı tamamen Meclis’e bırakacağını söyledi.
“Parlamentoda çoğunluğumuz varsa sınırlı da olsa hemen Anayasa değişikliğini başlatacağız” diyen Kaboğlu Millet ittifakı Meclis’te çoğunluğu kazanırsa Anayasa’da değiştirecekleri ilk 5 maddeyi de açıkladı. “Birincisi, bakanların sorumsuzluğu. Cumhurbaşkanı’nın yardımcıları kaldırılmalı. İki, Cumhurbaşkanı’na tanınan aşırı yasama yetkisi. TBMM ile paylaştığı ya da tek başına sahip olduğu yetkiler. Örneğin; bakanlıkların kaldırılması, kurulması; merkez ve taşra teşkilatının yeniden yapılandırılması sadece Cumhurbaşkanı Kararnamesi ile olur. Bunlar yürütmeye ilişkin ama İtalya’da, Fransa’da, İspanya’da “organik yasa” adı verilen yani parlamentoda çoğunlukla kabul edilen ve Anayasa Mahkemesi’nin denetiminin zorunlu olduğu ve önceden denetlediği düzenleme alanları. Dolayısıyla valiyi atayabilir ama Türkiye Cumhuriyeti’nin 100 yıl boyunca oluşturduğu örgütü, yürütmenin görevi diye değiştirme yetkisi ancak meclisin olur. Unutmayalım ki bu meclis devleti kuran meclis, bu ikincisi. Üçüncüsü, Hâkimler ve Savcılar Kurumu’nun Cumhurbaşkanı’nın; Adalet Bakanı’nın Adalet Bakanlığı Müsteşarı’nın güdümüne konulmasından hemen uzaklaşılmalı. Avrupa ülkelerinde olduğu gibi nitelikli çoğunluk seçsin. Bir partinin tekeline girmesin diye. Hâkimler kendileri seçsin, eski sistemde olduğu gibi. Ayrıca Cumhurbaşkanı’nın kararnamesi 5 kategoride. Bunları duruma göre 1 kategoride düzenlersiniz. Anayasa madde 104 gereği; üst düzeyde atama yetkisi, tarafsızlığı ve Anayasal kurumların uygulanması. Ama 5 kategoride kararname yayınlanmasını kaldırmak durumundayız. Bakanlar Kurulu parlamento önünde sorumlu olacak. Yasama yetkisi parlamentodan Cumhurbaşkanı’na geçmeyecek, parlamento aynı zamanda Bakanlar Kurulu’nu sorumlu tutacak ve Bakanlar Kurulu üzerinde denetim yetkisine sahip olacak” dedi.
Kübra Par’ın “Siz bu acil değişikliklerle parlamenter sisteme dönmüş olmayacaksınız. Şu an getirilen yeni sistemin denge-denetimini iyi sağlamış olacaksınız. Peki, 360 milletvekiliniz olmazsa parlamenter sisteme dönüş vaadinizi nasıl gerçekleştireceksiniz?” sorusu üzerine Kaboğlu “Benim kişisel olarak konuşup görüştüğüm birçok AK Partili “Biz başkanlığı savunuyorduk ama bu bizim savunduğumuz değildi” diyecekler 20.25. Onlar da şunun farkındalar; bu, başkanlık değil. AK Partililer içerisinde de birçoğu parlamenter rejimin Türkiye’nin deneyimlerine, Anayasal- ulusal kimliğine uygun olduğunu düşünerek destekleyeceklerdir” diye konuştu.
‘YENİDEN SEÇİME GİTMEYE GEREK YOK’
“AK Parti destek vermezse planınız ne? Muhalefetin tek başına bunu değiştirmeye gücü yetmeyecek. Biraz boş bir vaatte mi bulunuyor acaba CHP?” sorusu üzerine ise “Bu iyileştirmeleri Anayasa değişikliği olmadan da yapmak mümkün. Cumhurbaşkanı yardımcılarından birini Bakanlar Kurulu’nun Başkanı olarak verebilir. Sayın İnce üç yardımcı der, Sayın Erdoğan on üç yardımcı istiyorum der, onun için bu bir Anayasa değil diyorum. Kendisi ben daha çok devlet başkanı olarak görev yapacağım günlük politikaya girmeyeceğim, falan yerdeki bir olay benim işim değil” diyebilir” diye konuştu.
Yeniden erken seçim tartışmalarına ilişkin de konuşan Prof. Kaboğlu, “Meclis çoğunluğu ile Cumhurbaşkanı farklı ittifaklardan olursa yeniden seçime gitmeye gerek yok. Denge ve denetim düzeni bu şekilde bir miktar kendiliğinden gelir. 7 Haziran’da ortaya çıkanın benzeri bir tablo, Türkiye’yi tek kişinin yönetmesi yerine; yasama organı da devrededir ve farklı bir irade vardır. Bu demokrasinin “D”si olarak görülebilir” açıklamasında bulundu.
“ERDOĞAN BU SEÇİMDEN SONRA ARTIK YENİDEN ADAY OLAMAZ”
“Cumhurbaşkanı Erdoğan seçilmesi durumunda bu seçimden sonra artık yeniden aday olamaz, bu onun zaten ikinci dönemi” yorumunda da bulunan Kaboğlu “Biliyoruz ki Cumhurbaşkanı şu anda ikinci kez adaydır. Seçilmesi durumunda yeniden adaylığını koyması, dört yıl sonra son bir yılda parlamentoyu feshetmesi durumunda mümkündür” dedi.
Kübra Par’ın “Cumhurbaşkanı Erdoğan bu yeni getirilen sistemle bir nevi “süresini sıfırlamış” oldu. Hem bu dönem aday olabilecek hem de dört yıl sonra bir dahaki seçimlerde yeniden aday olabilecek. Bunun önündeki engel ne?” sorusu üzerine Prof. Kaboğlu “Anayasal düzenlemenin 6771. kanununa göre, “Bir kişi iki kez Cumhurbaşkanı seçilebilir. Ama Cumhurbaşkanı ikinci görev süresinde, görev bitimine bir yıl kala parlamentoyu feshederse o zaman yeniden seçilebilir” diye ek bir madde var. Dünyanın hiçbir anayasasında görmediğimiz bir düzenleme söz konusu. Cumhurbaşkanı Erdoğan birincisini kullandı. Bu adaylığı ikinci adaylığı oluyor. Cumhurbaşkanı’nın görevi ile Anayasa değişikliği iç içe geçti. Anayasa’da “Bu, şu an görev başında olan Cumhurbaşkanı için geçerli değil” denmedi. Cumhurbaşkanı’nın görevde bulunduğu süre ile Anayasa’nın değiştirilme süreci iç içe geçmiş bulunuyor. “Bu Cumhurbaşkanı için geçerli değildir” denmediği sürece pekala bu “Bir kişi ancak iki kez Cumhurbaşkanı olabilir; eğer üçüncü kez olacaksa dördüncü yılında feshederse olur” şeklinde yorumlanabilir.06.33 Burada Anayasa Mahkemesi’nin 2000 değişikliği üzerine bir kararı var. O kararda kullandığı geçiş dönemine dair belirlemesi de bizi destekliyor. Bu konuda benim kuşkum yok. Eğer böyle bir şey olursa kendi meşruluklarını zedelemiş olacaklar. “Bizim koyduğumuz sistem yürümüyor” tezi teyit edilmiş olacak” iddiasında bulundu.
“MUHARREM İNCE’NİN CAMİ SÖYLEMİNİ YANLIŞ BULUYORUM”
CHP’nin Cumhurbaşkanı adayı Muharrem İnce ve Cumhurbaşkanı Erdoğan arasındaki camii polemiğinin sorulması üzerine Prof. Kaboğlu “Din, politikaya alet edilmemeli. Camiye gitmek, Cuma, cenaze ve bayram namazı çıkışı önünde siyasal demeçler vermek madde 24’e kesinlikle aykırı. Bırakın bunların yapılmasını, ben bir liderin camiye gidip gitmediğini bile bilmek durumunda değilim.Haliyle Muharrem İnce’nin böyle bir cami söylemine girmemesi yerinde olurdu. Savaş ortamında bile kimse inancını ve düşüncesini açıklamaya zorlanamaz. Dilerim ki, liderler son günlerde Anayasa maddelerini biraz daha hatırlarlar” diye konuştu.
