Kadın girişimci pandemiye direndi

Kadın girişimcilerin Covid-19 pandemisinden nasıl etkilendikleri yapılan bir araştırmayla mercek altına alındı. “Pandemide Kadın Girişimciler” raporu, Türkiye Kadın Girişimciler Derneği’nin (KAGİDER) girişimiyle, araştırma şirketi Ipsos işbirliğiyle hazırlanan rapor, kadın girişimcilerin 2020 yılındaki genel durumlarını ölçmek için Ocak 2021’de yapılan araştırmanın sonuçlarını ortaya koydu.

Rapora göre, kadın girişimciler Türkiye’nin üç öncelikli sorununu ekonomi (yüzde 30), koronavirüs pandemisi (yüzde 23) ve adalet ve hukuk (yüzde 15) olarak sıraladı. Araştırmaya katılan 300 kadın girişimcinin yüzde 42’si virüsün 2021 sonunda, yüzde 34’ü ise daha ileri bir tarihte kontrol altına alınacağını tahmin ediyor.

Katılımcıların yüzde 76’sı pandemide zorlandıklarını, yüzde 56’sı bu dönemde borçlandıklarını belirtti. Kadın girişimcilerin yüzde 55’i ise firmalarını geçici olarak kapatmak zorunda kaldıklarını bildirdi. 2020 yılında pek çok firmada iş hacimleri azaldı, cirolar düştü. Zor dönemde büyük mücadele ile ayakta kalmayı başaran kadın girişimciler kamu yönetiminin bu çabalarını destekleyici politikaları hayata geçirmesini istediler. Beklentiler arasında faizsiz ve uzun vadeli krediler, cirosunda yüzde 30 ve daha fazla azalma olan firmalara özel destek paketleri, kurumlar vergisi ve KDV oranlarının azaltılması gibi uygulamalar yer alıyor.

EMİNE ERDEM: DESTEK VE TEŞVİK PKETLERİ HIZLA DEVREYE ALINMALI

Raporla ilgili bir değerlendirme yapan KAGİDER Yönetim Kurulu Başkanı Emine Erdem şunları söyledi:

“Bu çalışma pandeminin kadın girişimciler üzerindeki etkisini net olarak görebilmemize ve bundan sonrasına ilişkin yol haritasını çıkarmamıza yardımcı olacak çok değerli veriler içeriyor. Önümüzdeki tablo çok net. Yaşanan bütün zorluklara rağmen, bu çalışmaya katılan firmaların yüzde 90’ı faaliyetlerini sürdürüyor. Bu durum kadın girişimcilerin dinamizmini, direncini ve gücünü gösteriyor. Ancak geldiğimiz noktada yaraların sarılabilmesi ve yeniden büyüme sürecinin başlatılabilmesi için destek ve teşvik paketlerinin hızla devreye alınması gerekiyor. Çünkü faaliyetlerini sürdürmekte zorlandıklarını belirten firmaların oranı küçümsenmeyecek düzeylere çıkmış durumda.”

Erdem şöyle devam etti: “Türkiye’nin kadın girişimciliğini ve istihdamını artırması gerekirken bu alanda geriye gidilmesini kabul edemeyiz. Bir firmanın kapanması, bir işin kaybedilmesi bile ülkemiz için önemli bir değer kaybıdır. Pandemi sonrası büyüme sürecinde kadınların ekonomideki pozisyonunu güçlendirecek politikalar şarttır. Özellikle kadın girişimcilerin finans kaynaklarına erişim, nakit akışlarını yönetme ve pazara erişim gibi konularda desteğe ihtiyaçları var. Girişimciler öncelikli beklentilerini bu çalışmada net bir şekilde ortaya koyuyorlar.”

2020'DE CİROLAR DÜŞTÜ

Çalışmaya katılan kadın girişimcilerin yüzde 76’sı pandemide zorlandıklarını ifade etti. Katılımcıların yüzde 68’i iş hacimlerinin azaldığını bildirirken, iş hacimlerinin yarıdan fazlasını kaybedenlerin oranı yüzde 28 oldu.

Hükümetin pandemiyle mücadele için aldığı kısıtlama kararlarından firmaların yüzde 35’i çok, yüzde 43’ü kısmen etkilendiğini açıkladı.

Önceki üç yıllık dönemde firmalar çoğunlukla büyüme yaşarken bu tablo geçen yıl değişti. Girişimcilerin yüzde 60’ı 2020’yi öngörülen cironun altında kapayacağını tahmin ediyor. Üç büyük şehir dışında ise bu oran yüzde 70’e çıkıyor. Her 10 firmadan 4’ü 2020 cirosunun 2019 cirosunun altında kalacağını düşünüyor. 250.000 TL’nin altında ciroya sahip firmalarda küçülme beklentisi daha yüksek. Firmaların yüzde 37’si 2020’yi zararla kapayacağını düşündüğünü belirtti.

Bu dönemde firmaların yüzde 56’sı borçlandı. Katılımcıların yüzde 57’si ticari, yüzde 35’i bireysel kredi kullanırken, yüzde 30’u ailelerinden borç aldıklarını kaydetti. Cirosu 50.000 TL’nin altında olan girişimcilerde ise aileden borç alma oranı yüzde 51’e çıktı.

İşletmelerin yüzde 58’inin iş alanı online hizmet sunmaya uygun. Bunların yüzde 31’i pandemiyle birlikte ilk kez online hizmet sunmaya başladı. Online hizmet sunan firmaların sadece yüzde 10’unda iş hacmi azaldı.

DESTEK PAKETLERİ YETMİYOR

Pandemi süresince 10 kadın girişimciden 6’sı hükümetin hazırladığı destek paketlerinden yararlandı. En çok kısa çalışma ödeneği (yüzde 35) ve KDV/SGK erteleme (yüzde 27) desteklerinden yararlanıldı. Ancak girişimcilerin yüzde 62’si destek paketlerinin hiç yeterli olmadığını, yüzde 26’sı pek değerli olmadığını, yüzde 11’i ise kısmen yeterli olduğunu düşünüyor. Bunları bütünü ile yeterli bulan kadın girişimci yok.

“İşletmenizin faaliyetlerini geçici olarak durdurdunuz mu?” sorusuna yanıt veren 271 firmanın yüzde 55’i bunu yaptıklarını belirtti. Bu firmalar ortalama 11 hafta kapalı kaldılar ve yüzde 39 oranında ciro kaybı yaşadılar. Çalışmaya katılan firmaların yüzde 10’u ise tekrar faaliyete geçemedi.

“Her an işletmemi kapatabilirim” diyen firmaların oranı yüzde 9 olurken, katılımcıların yüzde 22’si sadece birkaç ay daha dayanabileceğini bildirdi. yüzde 30 ise bir yıl daha devam etmeye yetecek kaynakları bulunduğunu ifade etti.

Kadın girişimciler pandemi sonrasında tekrar büyümeye geçebilmek için destek politikaları uygulanması gerektiğini düşünüyorlar. En fazla beklenen ilk beş destek; faizsiz uzun vadeli kredi verilmesi (yüzde 25), cirosunda yüzde 30 ve daha fazla kayıp olan işletmeler için özel destek paketleri hazırlanması (yüzde 17), kurumlar vergisi oranının azaltılması (yüzde 15), KDV oranlarının azaltılması (yüzde 13), işveren SGK payının 2021 yıl sonuna kadar alınmaması (yüzde 12) olarak sıralandı.

Pandemi döneminde kadın girişimcilerin günlük hayatları daha da zorlaştı. Girişimcilerin yüzde 31’i ailesi virüs kapacak, yatırımları heba olacak, borçlar ödenemeyecek ve işyeri kapanacak gibi düşünceler nedeni ile yoğun endişe duygusu yaşadıklarını aktardı. Katılımcıların yüzde 13’ü duygularını yorgunluk, yüzde 12’si ise bıkkınlık olarak ifade etti.

Yine bu dönemde 10 kadından 6’sının ev işlerine, yemek yapmaya ve çocuk bakımına ayırdığı zaman, 10 kadından 5’inin de işe ayırdığı süre arttı.