Kanuna aykırı yapılaşmalar için verilen ancak tahsil edilemeyen para cezalarının iptal edilmesi

Anayasa Mahkemesinin Resmi Gazete'de yayımlanan kararına göre, Konya Bölge İdare Mahkemesi 2. İdari Dava Dairesi, baktığı bir davada uygulama konusu olan 7143 sayılı Kanun ile İmar Kanunu'na eklenen "imar mevzuatına aykırı yapısı için idareye başvurarak kayıt belgesi alanların, daha önce verilen ancak tahsil edilemeyen idari para cezalarının iptal edilmesini" öngören hükmünün Anayasa'ya aykırı olduğu kanısına vardı.

Daire, bu nedenle kanunun geçici 16. maddesindeki "...tahsil edilemeyen..." ibaresinin iptali için Anayasa Mahkemesine başvurdu.

Yüksek Mahkeme, düzenlemeyi Anayasa'ya uygun bularak iptal istemini oy çokluğuyla reddetti.

Gerekçede, iptali istenen maddede yapı kayıt belgesi verilen yapılarla ilgili İmar Kanunu ve Boğaziçi Kanunu uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezalarının iptal edileceğinin hüküm altına alındığı, Boğaziçi Kanunu yönünden bu düzenlemenin daha önce iptal edildiği hatırlatıldı. Bu nedenle iptal isteminin İmar Kanunu uyarınca verilen ancak tahsil edilemeyen idari para cezaları kapsamında yapılacağı kaydedildi.

Kuralın, yapı kayıt belgesi alan yapılarla ilgili daha önce verilmiş yıkım kararlarının ve tahsil edilemeyen para cezalarının iptali suretiyle yargı ve belediyelerdeki iş yükünün azaltılması amacıyla düzenlendiği belirtildi.

Kuralın iptalinin, 3194 Kanun uyarınca tahakkuk ettirilmiş tüm para cezalarının iptali ve dolayısıyla tahsil edilmiş ceza bedellerinin iadesi sonucunu doğuracağı bildirilen gerekçede, imar barışı kapsamında daha önce tahsil edilen idari para cezalarının iptal edilip edilmemesinin kanun koyucunun takdir yetkisi kapsamında olduğu vurgulandı.

Gerekçede "Kuralla idari para cezası tahsil edilemeyenler lehine yapılan ayrımın imar barışının amacı ile örtüştüğü ve bu amacın da nesnel ve makul bir temele dayandığı söylenebilir. Kuralın kentsel dönüşümün finansmanı için kaynak elde etmeye ve yargı ve belediyelerin iş yükünü azaltmaya yönelik meşru bir amaç taşıdığı, iptalinin doğuracağı hukuki sonuçların bu amaçla örtüşmediği sonucuna ulaşılmıştır." denildi.

- Karşı oy gerekçeleri

Anayasa Mahkemesi Başkanı Zühtü Arslan ile üyeler Engin Yıldırım, Emin Kuz ve Yusuf Şevki Hakyemez, çoğunluk görüşüne katılmadı.

Başkan Zühtü Arslan, karşı oy gerekçesinde kanuna aykırı yapılaşmadan dolayı verilen tüm para cezalarının iptalini öngören itiraz konusu kuralı, devletin çevreyi, tarih, kültür ve tabiat varlıklarını koruma yükümlülüğüyle bağdaştırmanın zor olacağını kaydetti.

Başkan Arslan, kuralın, imar mevzuatına aykırı yapılaşmayı, dolayısıyla korunması gereken çevre ile kültür ve tabiat varlıklarına yönelik zararlı davranışları teşvik edici nitelikte olduğunu belirterek, "Devletin iş yükünü hafifletmek veya kentsel dönüşüme kaynak temin etmek için çevre ile tarih, kültür ve tabiat varlıklarının korunmasına yönelik yükümlülüklerini ihmal etmesi söz konusu olamaz." görüşüne yer verdi.