Siz sorun Habertürk yanıtlasın

3600 GÜN İLE NASIL EMEKLİ OLUNUR?

1970 doğumluyum. 1988 yılı ocak ayında sigorta girişim yapıldı. 2302 gün SSK prim günüm var. Bir yıl 9 aydır da BAĞ-KUR’luyum. Şirketimi kapattım, şu an tasfiye halinde. Ama yılbaşına kadar BAĞ-KUR ödemeye devam edeceğim. Askerlik borçlanması yaparsam 3600 günüm dolmuş olacak. Bu durumda emekli olabilir miyim? (Muharrem B.)

Sigorta başlangıcı 8 Eylül 1999 tarihinden önce olanlar, prim günleri normal emeklilik için yeterli değil ise eksik prim günüyle ve daha geç yaşta emekli olabilirler. Buna göre, SSK statüsünde yaştan emeklilik için 3600 prim günüyle kadınlar 58, erkekler 60 yaşında emekli olabilir. BAĞ-KUR’dan emekli olabilmek için ise en az 5400 prim günü gerekir. Eksik prim günleri fiilen çalışarak, askerlik veya doğum vs borçlanması yaparak veya isteğe bağlı sigorta primi ödeyerek tamamlanabilir.

BAĞ-KUR primlerini ödemeye, şirketin tasfiyesinin sonuçlandığına dair kararın ticaret sicil memurluğuna tescil edildiği tarihe kadar devam edebilirsiniz.

SSK’dan emeklilik hakkını kaybetmemek için askerlik borçlanmasını yapmadan önce bir ay 4/a (SSK) statüsünde bir işte fiilen çalışmalısınız. Askerlik borçlanmasını bu şekilde çalıştıktan sonra yaparsanız, borçlandığınız günler SSK hizmetlerinize eklenir. Aksi takdirde 3600 gün ile emekli olamazsınız. SSK’lı çalışmanın ardından askerlik borçlanmasını da yaptıktan sonra 3600 günü tamamlamak için ihtiyacınız olan süre kadar isteğe bağlı sigorta primi ödeyebilirsiniz. Prim günlerini tamamladıktan sonra 2030 yılında 60 yaşını doldurduğunuzda emeklilik dilekçesi verebilirsiniz.

3600 GÜNLE EMEKLİLİK İÇİN EKSİK GÜNLER İSTEĞE BAĞLI SİGORTA İLE TAMAMLANABİLİR Mİ?

Annem, 3600 gün ile SSK’dan emekli olabilmek için iki çocuk sahibi olarak 1440 günlük doğum borçlanmasından faydalanmak istemektedir. Fakat, öncesinde doldurması gereken 1284 günlük açığı söz konusudur. 1284 günlük açığı isteğe bağlı ödeme yaparak kapatabilir miyiz? Malumunuz, belli bir yaştan sonra iş bulabilmek zor olmakta. Nasıl bir yol izlememizi tavsiye edersiniz? (Cihan Ç.)

Öncelikle doğum borçlanması konusunda bir hususu açıklığa kavuşturmak gerekir. Doğum borçlanması, doğumdan sonra boşta geçen sürelerin 2 yıla kadar olan kısmı için yapılabilmektedir. 1440 günlük doğum borçlanması yapabilmek için, annenizin sigorta başlangıcının doğumdan önce olması ve her doğumdan sonra da sigortalı bir işte çalışmamış olması gerekmektedir.

SSK’dan 3600 gün ile 58 yaşında emekli olabilmesi için de doğum borçlanmasını 4/a (SSK) statüsünde bir işte çalışırken veya bu şekilde çalıştıktan sonra yapmalıdır. 4/b (BAĞ-KUR) statüsünde çalışırken veya çalıştıktan sonra doğum borçlanması yaparsa borçlandığı günler BAĞ-KUR hizmetlerine sayılır ve SSK’dan emekli olamaz.

Eksik prim günlerini isteğe bağlı sigorta primi ödeyerek tamamlayabilir. İsteğe bağlı sigorta 4/b (BAĞ-KUR) kapsamında sayılmaktadır.

Birden fazla statüde çalışması olanlar, son 7 yılda en fazla hangi statüde çalıştılarsa o statüden emekli olabilirler. Annenizin isteğe bağlı sigorta prim günlerinin 1260 günü aşmaması gerekir.

Her iki doğumun da sigortalı çalışmaya başladıktan sonra gerçekleştiği, 1440 günlük sürenin tamamı için doğum borçlanması yapabileceği varsayımıyla şu adımları takip etmelisiniz:

Öncelikle anneniz bir ay 4/a’lı bir işte fiilen çalışmalıdır. Bu şekilde çalışmanın ardından doğum borçlanmasını gerçekleştirmelidir. Ardından da isteğe bağlı sigorta tescili yaptırarak 1260 gün prim yatırmalıdır. Bunları yerine getirdikten sonra 58 yaşını doldurduğu gün emeklilik dilekçesi verebilir.

ÜCRETSİZ İZİNDE ÇALIŞTIRILAN İŞÇİNİN HAKLARI NELERDİR?

Ücretsiz izne ayrıldığı halde çalıştırılan işçinin izleyeceği hukuki yol hakkında bilgi almak istiyorum. Ücretsiz izne ayrıldığı halde çalıştırılan işçi, hizmet tespit davası mı, yoksa işçi alacakları davası mı açmalı? (Enes D.)

Ücretsiz izne çıkartılan işçi, izinli olduğu sürece ne evden ne de işyerinden çalıştırılamaz. Pandemi döneminde ücretsiz izne çıkartılan işçilerin bir kısmının fiilen çalıştırıldığına dair yoğun şikâyetler geldi.

Ücretsiz izinde çalıştırıldığınızı kanıtlayabilirseniz ve bu çalışmanın karşılığı olan ücretiniz ödenmedi ise derhal fesih yapabilirsiniz. Çalışma süreniz bir yıldan fazla ise bu şekilde haklı fesih yaptığınızda ücret alacağınızın yanı sıra kıdem tazminatınızı talep edebilirsiniz. Kanuna göre, ücret alacaklarında zamanaşımı süresi beş yıldır. Derhal fesih hakkının 6 gün içinde kullanılması gerekir. Ancak, ücret ödenmediği sürece hak düşürücü süre işlemez. Ücret alacaklarınız için dava açabilirsiniz.

Diğer taraftan, ücretsiz izinde çalıştığınız dönemde sigorta primleriniz yatırılmadığı için ayrıca hizmet tespit davası da açabilirsiniz.

ASKERLİK BORÇLANMASI KIDEM TAZMİNATI İÇİN GEREKLİ PRİM GÜNÜNE SAYILIR MI?

2000 Mart ayında ilk sigorta girişim yapıldı. 2000 Mayıs ayında askerlik görevimi 18 ay olarak yaptım. 2004’ten bu yana kesintisiz çalışmaktayım. 6200 olan prim gün sayım, askerliği borçlanırsam 6750 gün olacak. İşyeri ile sorunlarım var. 7000 günden kıdem tazminatı alabilir miyim? Kıdem tazminatı için 7000 gün hesabında askerlik borçlanması geçerli olur mu? (H. A.)

Kanuna göre, yaş dışındaki asgari emeklilik koşullarını yerine getirenler Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan (SGK) kıdem tazminatı yazısı alıp işverene ibraz etmek şartıyla kıdem tazminatını alıp işten ayrılabilirler. Yaş dışındaki asgari emeklilik koşulu sigorta başlangıcı 8 Eylül 1999 tarihinden önce olanlar için 15 yıl sigortalılık 3600 prim günü; 8 Eylül 1999 – 30 Nisan 2008 tarihleri arasında olanlar için de ya 25 yıl sigortalılık ve 4500 prim gününü, ya da sigortalılık süresine bakılmaksızın 7000 prim gününü doldurmak suretiyle yerine getirilmiş sayılır. Askerlik veya doğum borçlanması yapılan süreler kıdem tazminatı için gerekli prim gün sayısında hesaba dahil edilir.

Buna göre, askerlik borçlanmasıyla birlikte 7000 prim gününü tamamladığınızda SGK’dan yazı alıp işverene vermek suretiyle kıdem tazminatınızı alıp işten ayrılabilirsiniz.