13 Temmuz 1949’da İstanbul’da doğdu. Babasının adı Mazhar Nurullah, annesinin adı Sevim’dir. Orta Doğu Teknik Üniversitesini bitirdi. Doktorasını University of Kent at Canterbury’de sosyoloji ve sosyal antropoloji alanında tamamladı.

1981 yılından beri ODTÜ Sosyoloji Bölümünde öğretim üyesi olarak çalışmaktadır. 1997-2003 yılları arasında ODTÜ Sosyoloji Bölüm Başkanlığı, 2003-2010 yılları arasında Sosyal Bilimler Enstitü Müdürlüğü görevlerini yürüttü. ODTÜ Senato ve Üniversite Yönetim Kurulu üyesi oldu. Harvard, Oxford, Manchester Üniversiteleri ile Wissenschaftszentrum Berlin für Sozialforschung’da misafir öğretim üyesi olarak bulundu.

Türkiye Sosyal Ekonomik Siyasi Araştırmalar Vakfı ve Sosyal Demokrasi Derneği Üyesidir. Yayınlanmış çok sayıda makalesi ve 3 kitabı bulunmaktadır.

Çok iyi düzeyde İngilizce bilen Ayata, evli ve 1 çocuk babasıdır.