Avrupa ülkeleri Rus gazı yerine yerli kömüre yöneldi

Türkiye'de elektrik üretiminde gaz ve ithal kömür gibi yerli yerine yabancı kaynakları sübvanse eden kararlar alınırken Rusya'nın gazı kısması üzerine Avrupa'da 4 ülke yerli kömür santrallarında üretimi artırıyor.

Almanya'nın ardından İtalya, Avusturya ve Hollanda'da da hükümetler gaz santrallarına alternatif olarak kömür yakıtlı santrallara yöneleceklerini bildirdi.

Aslında Rusya'nın Ukrayna'yı işgal girişimi sonrasının hemen ardından ABD ve Avrupalı müttefikleri Rusya'ya yönelik yaptırım kararları almıştı. Ancak Avrupa ülkelerinin enerjideki Rus gazı bağımlılığı bu alanda adım atmayı zorlaştırıyordu.

15 Haziran'da ise Rus enerji şirketi Gazprom Avrupa'ya doğal gaz sevkiyatında kısıntıya gitmesi Avrupa ülkelerini harekete geçirdi. Kuzey Akım üzerinden Avrupa'ya doğal gaz sevkiyatı günlük 167 milyon metreküpten 67 milyon metreküpe düştü.

Rusya'nın siyasi olarak tanımlanan bu hamlesi üzerine hafta sonu Almanya Ekonomi Bakanı Robert Habeck gaz arzında yaşanan açığı kömür santrallarıyla kapatacaklarını duyurdu. Bunun yanında gaz tüketimini azaltmak için bir teşvik mekanizması kurulacağını bildirdi.

ÜRETİM SINIRINI KALDIRACAK

Almanya'nın ardından dün Hollanda hükümeti 'Acil Enerji Planı' kapsamında kömür santrallarındaki üretim sınırını kaldıracaklarını açıkladı. İtalyan enerji şirketi Eni de Gazprom'un gaz taleplerinin tamamını karşılamayacağını bildirdiğini duyurdu. Reuters bunun üzerine İtalyan hükümetinin acil durum ilan etmeye hazırlandığını bildirdi. Bu kapsamda kömür santrallarındaki üretimin artırılması öngörülüyor.

SANTRALI DÖNÜŞTÜRECEK

Avusturya hükümeti de benzer sebeple kömüre yönelirken farklı bir çalışmaya da imza atmaya hazırlanıyor. Hükümet altyapı şirketi Verbund ile bir gaz santralını kömür santralına dönüştürmek üzere anlaşma imzaladı.

BAŞKA ÜLKELER TAKİP EDEBİLİR

Gaz tedarikinde sıkıntı yaşayanlar sadece bu 4 ülkeden olmuyor. Gazprom şu ana kadar Polonya, Bulgaristan, Danimarka, Fransa'ya da gaz sevkiyatında önemli kesintilere gitti. Bu ülkelerden Fransa kurulu nükleer gücü yüksek seviyede olduğu için henüz ek bir karar almadı. Ancak uzmanlar Fransa kadar nükleer santralı olmayan diğer ülkelerin yakın süreçte kömüre yönelmesinin yüksek ihtimal olduğunu belirtiyor.

GAZIN YÜZDE 40'I RUSYA'DAN GELİYOR

Savaş öncesi son verilere göre Avrupa elektriğin yüzde 20'sini kömürden, yüzde 13'ünü nükleer santrallardan, yüzde 25'ini doğal gazdan, yüzde 18'ini yenilenebilir enerjiden üretiyor. Avrupa'nın satın aldığı gazın yüzde 40'ı Rusya'dan, yüzde 24'ü Norveç ve yüzde 11'i Cezayir'den geliyor.

Avrupa'da doğal gaz santralı en fazla olan ülke sıralamasında yaklaşık 180 santralle Almanya ilk sırada yer alıyor. Almanya'yı 143 santralle İtalya, 83 santralle Hollanda ve 81'er santralle İspanya ile İngiltere izliyor.

İtalya'nın doğal gazda kurulu gücü 40 gigavat seviyesinde bulunuyor. Almanya'nın ise doğal gaz santrallerinden oluşan kurulu gücü yaklaşık 31 gigavat, bunu aynı seviyelere yakın kurulu güçle İngiltere takip ediyor.

EN BÜYÜĞÜ KÖMÜRLE DE ÇALIŞIYOR

Doğal gazda Hollanda'nın 18 gigavat, İspanya'nın ise 29 gigavat kurulu gücü bulunuyor. Doğal gazda kurulu güç listesinde en alt sırada 173 megavatla Estonya yer alıyor. İspanya'nın kuzeybatısında bulunan As Pontes doğal gaz santralı, 2 bin 324 megavatla Avrupa'daki en güçlü santrallerden biri.

Söz konusu santral kömürle de çalışabiliyor. Tek başına doğal gazla çalışan en yüksek kapasiteli santral ise İngiltere'de bulunan 1180 megavat kapasiteli Peterhead santralı.

Almanya'nın en yüksek kapasiteli kurulu güce sahip santralı ise 887 megavatla Emsland. Bunu 846 megavatla Irsching ve 800 megavatla Knapsack santralları izliyor.

FİYATLARDA YÜKSELİŞ

Rusya'nın kısıntısı gazda sadece arz güvenliğini tehdit etmekle kalmıyor fiyatlarda da yükselişe sebep oluyor.

Hollanda merkezli sanal doğal gaz ticaret noktası TTF'de işlem gören temmuz vadeli gaz kontrat fiyatı, dün yüzde 6 yükselerek megavat başına 124 Euro'yu aştı.