Kovid-19, Hamas ile İsrail arasında yeni bir esir takasını mümkün kılacak mı?

İzzeddin el-Kassam Tugayları'nın ilk kez Nisan 2016'da, ellerinde İsrail askerinin bulunduğunu duyurarak gündeme getirdiği esir takası konusu, Hamas'ın son günlerde yaptığı açıklamalarla yeniden konuşulmaya başlandı.

Hareketin Sözcüsü Hazım Kasım, tüm dünyayı etkisi altına alan Kovid-19 salgını nedeniyle esir takası konusunu yeniden gündeme taşıdıklarını ifade etti.

Bu kapsamda, hareketin Gazze Sorumlusu Yahya Sinvar, İsrail'in yaşlı, kadın, hasta ve çocuk mahkumları serbest bırakması durumunda İzzeddin el-Kassam Tugayları'nın da elindeki İsrailli askerler konusunda bu yönde olumlu adım atmasını onayladıklarını duyurdu.

İsrail tarafından ise Başbakan Binyamin Netanyahu Gazze'deki İsrailli kayıp askerler konusunda ara bulucular kanalıyla acil bir diyalog çağrısında bulundu.

Son olarak Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye, İsrail ile Hamas arasında esir takası anlaşması konusunda ara bulucularla görüştüklerini açıkladı.

Taraflar arasında yaşanan hareketliliği ve son gelişmeleri AA muhabirine değerlendiren Filistinli uzmanlar ise İsrail Başbakanı Netanyahu ile Mavi-Beyaz İttifakı Lideri Benny Gantz arasında birlik hükümeti kurma konusunda varılan mutabakatın ardından esir takası konusunun, İsrail ile Hamas arasında kapsamlı olmayan küçük bir anlaşma yapılması ihtimalini doğurduğunu belirtti.

- "Birinci derecede insani bir adım"

İsrail'le ilgili araştırmalar yürüten Filistinli yazar Adnan Ebu Amir, Hamas'ın Gazze sorumlusu Sinvar'ın "birinci derecede insani hedefler" için böyle bir adım attığını ve esir takası konusunu gündeme getirerek taraflar arasında "bir süredir durgun olan suları hareketlendirdiğini" söyledi.

Koronavirüs salgınının, Hamas ve İsrail'e anlaşma yapmak için öne sürdükleri şartlar konusunda adeta "ağaçtan inme fırsatı" verdiğini kaydeden Ebu Amir, İsrail'in daha önce alıkonulan askerlerinin akıbeti konusunda net bir cevap alamadığını belirterek uzlaşmaz bir tavır içinde olduğunu, Hamas'ın da halihazırda bir çözüm yoluna gidebilmek adına taleplerini yeniden düzenlediğini ifade etti.

- Hamas'ın şartları

Ebu Amir, taraflar arasında anlaşma yapılabilmesi durumunda ve İsrail'in Kovid-19 kriziyle mücadele eden Gazze'ye insani yardımların girmesine izin vermesi, hapishanelerdeki yaşlı, hasta, kadın ve çocuk tutukluları serbest bırakması karşılığında Hamas'ın askerlere ilişkin bilgileri paylaşacağı öngörüsünde bulundu.

Hamas'ın daha önceki esir takasıyla serbest bırakılan ancak İsrail tarafından yeniden tutuklanan kişilerin de özgür bırakılmasını şart koştuğunu belirten Ebu Amir, İsrail'in bu konuda "güvenlik çekinceleri" bulunduğunu, yine de bu çekincelerin esir takası anlaşması yapma önünde bir engel oluşturmayacağını dolaylı ara bulucularla yürütülecek müzakereler üzerinden ortak bir noktada buluşabileceklerini kaydetti.

İsrail Başbakanı Netanyahu'nun ilk kez medya üzerinden açık bir şekilde müzakerelere girmek istediğini duyurduğunu ve bunun da uzlaşmaz tavırlarından geri adım çerçevesinde bir çaba olarak değerlendirilebileceğini ifade eden Ebu Amir, "Ancak bazı mesafeler katedilebilecek olması, kapsamlı bir anlaşma yapılacağı anlamına gelmiyor. Çünkü taraflar arasında derin bir boşluk hala var." dedi.

- "Anlaşma uzun vakit alacak"

Siyasi Bilimler Uzmanı Abdussettar Kasım ise Netanyahu'nun olumlu açıklamalarına rağmen İsrail hükümetinin, esir takası anlaşması yapma konusunda çok istekli olmadığını belirtti.

Kasım, "Anlaşma yakındır demek için erken. Masadaki detaylar çok ve karmaşık. O yüzden bu anlaşma uzun vakit alacak. Diğer yandan Hamas, önceki esir takası anlaşması kapsamında olan tutukluların serbest bırakılması şartından geri adım atmayacak. Çünkü İsrail'in bu anlaşmayı yapmak zorunda olduğunun farkında." değerlendirmesinde bulundu.

- "Esir takası anlaşması yapma yolu açıldı"

İsrail konusunda uzman Mahmud Merdavi ise Netanyahu-Gantz ittifakının ardından esir takası anlaşması yapma yolunun açıldığını söyledi.

Bundan sonraki sürecin, Netanyahu ve siyasi iradesinin bu adımı atma konusunda ne kadar ciddi olduğunu test edeceğini kaydeden Merdavi, Mavi-Beyaz İttifakı'ndan bazı generallerin varlığının da esir takası anlaşmasının başarılı olma ihtimalini artırdığını ve bu generallerin, esir takası anlaşması konusunda istekli olduğunu aktardı.

"İsrail ve Hamas esir takası anlaşmasının yapılması konusunda siyasi irade gösteriyor. Zaman faktörü üzerinde oynamak ve bu kartı kullanmak halihazırda iki tarafın da işine yaramıyor. Müzakere yapılması ve bu dosyanın kapatılması gerek." diyen Merdavi, Mısır'ın ara bulucu olarak devreye girmek için de hazırda beklediğini savundu.