Belediyeden Zeki Triko'ya gizli sansür
Zeki Başeskioğlu belediyeden şikayetçi; Bilboardlara çıkmak istedik. Ama her seferinde bir bahane...
Zeki Başeskioğlu mesleğinin duayeni. Onun için Zeki Triko’nun yaratıcısı, her şeyi dememe bilmem gerek var mı? O 1945’ten bu yana çalışıyor. Türkiye’nin ilk markalı mayo üreticisi. Zeki Triko markalı mayo ve iç çamaşırlarını milyonlarca kadın giyiyor.
Zeki Başeskioğlu yaratıcı, hiperaktif, girişimçi bir kişilik. Aksekili ayakkabı üreticisi bir ailenin oğlu olarak dünyaya gelmiş. 12 yaşında çalışmaya başlamış. O, bir balonu şişirip, sopaya bağlayıp satmayı akıl edene kadar, Türkiye’de baloncu yoktu. İlk işi balon şişirip satmak olmuş. Aydın, Başeskioğlu’nun ikinci durağı. Defolu çorapları onartıp satarak başladığı işini 1950’de Ege’nin en büyük çorap üreticisi olma noktasına getirmiş. 1985’te mayo üretimine geçen Başeskioğlu aynı zamanda topmodel avcısı. Cindy Crawford, Claudia Schiffer, Heidi Klum, Eva Herzigova, Naomi Campbell gibi yüzleri keşfeden o. Zeki Triko bu yaz ataktaydı, seneye yurtdışında mayo ve iç çamaşırında atılım yapacak. Beşeskioğlu ile Nişantaşı’ndaki merkezlerinde buluştuk.
* Basamakları çıkış öykünüz yazılıp çizildi defalarca. Dönüp geriye baktığınızda nasıl yakaladınız başarıyı? Tesadüf, şans, azim, hırs, doğru zamanda doğru yerde olmak... Bunların hangileri sizle buluştu?
– Tesadüfe inanmam. Hırslıyım. Her zaman işimi sevdim. Daima birinci olmak istedim. Çorap satmak dahil her işi hakkıyla yaptım. Ve hep başkalarının yapmadığı işi yaptım.
HAC DÖNEMİNDE BİTTİ
* Türkiye’de ilk büyük çaptaki ihracatı yapan kişilerden biri olduğunuz söyleniyor. Doğru mu?
– 1970’lerde konfeksiyon ve triko satmaya başladım Almanya’ya. Nazilli pazeninden 300 bin parça sattım. Bu Türkiye’nin en büyük ihracatıydı.
* Siz kıyafetleri modeller üzerinde sunan ilk kişisiniz Türkiye’de. Bu nasıl aklınıza geldi?
– Bir gün iş yerinde oturuyorum. Overlokçu kızlar o gün süslenmişler, nişanları varmış, iş yerinden çıkıyorlardı. Biz de o günlere kadar modelleri müşterilere cansız mankenler üzerinde ya da askılarda sunardık. Kızları görünce bir anda aklıma geldi. O kızların katıldığı sunumlar yaptık. Mahmutpaşa’da devrim yaptım. Satışlarım dört kat arttı. Türkiye’de ilk defileleri de ben yaptım.
* Siz dünyanın en ünlü top modellerini keşfedenlerdensiniz. Topmodellere çalışmaya nasıl başladınız?
– 1985 yılında mayo üretimine başladım. Aslında daha önce çılgınlar için 70-80 adet mayo üretir, dağıtırdım. Özel tasarımlar yapardım. 1985’ten sonra dışarıdan kumaş alıp mayo işine girdim. Türk mankenlerle çalışmıştım o dönemlerde ama mayo olunca yabancı mankenle çalışmak istedim. Cindy Crawford ilk mankenlerimdendi. Onunla yaptığımız çalışmayla birçok Avrupa dergisinde kapak olduk. Adımız duyuldu.
* Sizin reklam panolarınızı göremez olduk, özellikle havaalanında dikkat çeken reklamlarınız vardı. Bunun AKP ile bir ilgisi var mı?
– Biliyorsunuz, havaalanında o reklamımızın altında çarşaflı bir kadının fotoğrafı çekilmişti. Dünya basını ve Hürriyet bu fotoğrafı Türkiye’nin farklı yüzü başlığıyla kullanmıştı.
* Hac dönemiydi..
– Evet, 2003 yılıydı. O dönemden sonra panolarda görünürlüğümüz bitti.
* Neden?
– Çıkamıyoruz. AB şemsiyesi adı altında her şey yapılıyor. Bizim ilanımızı indirdiler, bikinili kız fotoğrafını istemediler, dava açtık. Kazandık. Yeniden ilanı çıkma hakkı aldık ama türlü bahanelerle çıkarmadılar. Dosyamız savcılıkta yıllardır bekliyor. Artık nasıl bekletiliyor, neden bekliyor bilemiyorum. Ve artık hiçbir yerde asamıyoruz.
* Nasıl yani? Belediyeye başvurduğunuzda nasıl yanıt alıyorsunuz?
–İstanbul’da defalarca bilboardlara çıkmak istedik. Tüm hazırlıklarımızı yaptık. Belediye’ye gittik, reklam ajansına yönlendirdiler. Belediye de ajans da “Olur olur” diyor. Ama olmuyor. Her seferinde bir bahane. 5 ay bekletiyorlar. Sezon değişiyor. Artık ben uğraşmaktan bıktım. Ne yaparsan yap, Zeki Triko oldun mu, önün kesiliyor bu hükümet döneminde.
* Bu size ne düşündürüyor?
– Siz çok gençsiniz, eskilerden biraz anlatayım. 1960’larda Türkiye’nin her yerinde defile yapıyordum. En mini şortu Erzurum’da, Diyarbakır’da sattık. O güne bakın, bugüne bakın. Umutsuz değilim. İyi bir gençlik yetişiyor. Ama bu iktidarla ilgili “Değiştiler” lafına inanmıyorum.
AKP ekonomiyi bilmiyor, borç arttı
* Şu anda “Ekonomik istikrar geldi, tek parti iktidarı bizim için iyi oldu” der misiniz?
– Demem. AKP ekonomiyi bilmiyor. Borçlar arttı. İşsizliği mi önlediler? Milletin cebine giren para mı değerlendi? Suni bir ortam var. Zaten ben Atatürk’ten sonra ekonomiden anlayan bir liderin geldiğini düşünmüyorum. Gelseydi durumumuz böyle olmazdı. AKP AB şemsiyesi altında saman altından su yürütüyor.
Türk mankeni koca ve Ferrari peşinde
* Uzun süredir Türk modellerle çalışmıyorsunuz, neden?
– 1990’a kadar çalıştım. Son 15 yıldır bizim fotoğrafçılarımız istemiyor Türk mankenleri.
* Neden?
– Yeterince profesyonel bulmuyorlar. Kamera karşısına geçince modelin yaratıcılığına ihtiyaç var. Bizimkiler yaratıcılık nedir bilmiyor.
* Olmamasının nedeni ne?
– En büyük nedeni mankenlerin kendilerini eğlenceye vermesi. Ferrari’si kimin varsa onun peşindeler. Alkol alıyorlar, zengin koca peşine düşüyorlar. Kariyer yapmak için işi birinci planda tutup disiplinli olmak lazım. Bizim mankenlerin hangisi böyle? En iyisi olarak görünenler bile “Bir an önce iyi bir koca bulayım” peşinde olduğundan kendine yatırım yapmıyor. Yabancı mankenler alkolden uzak duruyorlar, daha disiplinliler.
Her akşam evimdeyim
* Top modelleri keşfeden bir adamsınız, işiniz modellerle, mankenlerle. Eşiniz Yüksel Hanım’la aranızda bu konularda gerginlik olduğu olur mu? Evliliğiniz kaçıncı yılında?
– Seneye 50’inci yılımıza giriyoruz. Yüksel Hanım dünyanın en iyi kadını bana göre. O herkesin sevgilisi. İşimizin her detayını bilir. Muhterem bir insan. Ben kendisini hiç üzmedim. Bir şey yaptıysam da çaktırmadım. Bana katlandı mı? Bilmiyorum. Ben hep saygı gösterdim. Her akşam evimdeydim ben. Kafam çalışır, eşimi hiç üzmem.
YENİ YILDIZINI SIR GİBİ SAKLIYOR
Zeki Triko, dünya genelinde 631 noktada satılıyor. Zeki Başeskioğlu, en çok Avrupa ve Rusya’da satış yaptıklarını söyledi. İhracatlarının Türkiye’deki satışlarını yüzde 30 oranında geçtiğini kaydeden Başeskioğlu, 15 Ekim’den sonra Avrupa’da iki reklam kampanyasına başlacaklarını vurguladı. Başeskioğlu, reklamlarda kullandığı modelin adını ise saklıyor.
İŞTE OLAY YARATAN REKLAM
Zeki Triko’nun dünyaca ünlü top model Adriana Karembeu’nun yer aldığı Atatürk Havalimanı’ndaki bu reklam panosu, 2003 yılında Hac döneminde tepki gördüğü iddiasıyla indirilmişti.
Artık maaile çalışıyoruz
Bir dönem oğullarımla birlikte değildim. Bir oğlumun bir markası vardı, bir oğlum Kestane Bar’ı işletiyordu. Bir oğlum benimleydi. Kızım evlenmiş, işlerden uzaklaşmıştı. Stilist olan kızım Birben eşinden ayrıldı, benim yanıma geldi. Oğullarım diğer işleri bıraktılar artık benimleler. Her zaman yanımda olan eşim Yüksel de işlerin başında. Önümüzdeki yıllarda büyük atılımlarımız olacak.
EN ZOR GÜNÜM
2001 krizinde çok zorlandık
Çok kriz yaşadım. 2001 krizinde kalp durdu, yeniden çalıştı. O dönemde zorlandık. Dışarıdan kumaş aldığımız için bir anda bütün dengeler bozuldu. Bir de daha o zamanlar büyümemiştik, “Eyvah belimizi doğrultamayacağız” diye düşündüğüm dönem 1955-1960 arasıydı. Dolar 5 kat artmıştı.
