Çocuklara psikologlu sorgu!

Çocuk Koruma Kanunu'nun uygulanmasına ilişkin usul ve esasları düzenleyen yönetmelik tamamlandı.

Adalet Bakanlığınca hazırlanan yönetmelik, korunma ihtiyacı olan veya suça sürüklenen çocukların korunması, haklarının ve esenliklerinin güvence altına alınması ve 5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu'nun uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar ile bu konuyla ilgili görev yapanların hizmet öncesi ve hizmet içi eğitimlerini düzenliyor. Yönetmelikte, ''çocuk: daha erken yaşta ergin olsa bile 18 yaşını doldurmamış kişi'', ''korunma ihtiyacı olan çocuk: bedensel, zihinsel, ahlaki, sosyal ve duygusal gelişimi ile kişisel güvenliği tehlikede olan ihmal veya istismar edilen ya da suç mağduru çocuk'' olarak tanımlanıyor.

Yönetmeliğe göre, suça sürüklenen çocuk hakkındaki soruşturma çocuk bürosunda görevli Cumhuriyet savcısı tarafından bizzat yapılacak. Gecikmesinde

sakınca bulunan hallerde, soruşturma çocuk bürosunda görevli olmayan Cumhuriyet savcıları tarafından da yerine getirilebilecek.

İFADE ALINMASI

Suça sürüklenen çocuğun ifadesinin alınması veya çocuk hakkındaki diğer işlemler sırasında, çocuğun yanında sosyal çalışma görevlisi bulundurulabilecek. Mağdur çocuğun tanık olarak dinlenmesinde, yemin hariç, Ceza Muhakemesi Kanunu'nun tanıklığa ilişkin hükümleri uygulanacak. İşlenen suçun etkisiyle psikolojisi bozulmuş mağdur çocuk, bu suça ilişkin

soruşturmada tanık olarak bir defa dinlenebilecek. Mağdur çocuğun tanık olarak

dinlenmesi sırasında psikoloji, psikiyatri, tıp veya eğitim alanında uzman bir

kişi bulundurulacak. Cumhuriyet savcısı, soruşturmayı yürütürken aynı zamanda tedbir kararı alınabilmesi için korunma ihtiyacı olan çocuğu, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumuna (SHÇEK) bildirmekle yükümlü olacak. SHÇEK gerekli incelemeyi derhal yapacak.

KOLLUK ÇOCUK BİRİMİ

Gözaltına alınan çocuklar kolluğun çocuk biriminde tutulacak. Çocuk

biriminin bulunmadığı yerlerde çocuklar belirtilen konulara uygun olarak

yetişkinlerden ayrı yerde tutulacak. Çocukların yetişkinlerle birlikte suç işlemesi halinde adli kolluk tarafından çocuklar hakkında ayrı evrak düzenlenecek, soruşturma ve kovuşturma ayrı yürütülecek. Çocuklara zincir, kelepçe ve benzeri aletler takılmayacak. Ancak; zorunlu hallerde çocuğun kaçmasını , kendisinin veya başkalarının hayat veya beden bütünlükleri bakımından doğabilecek tehlikeleri önlemek için kolluk tarafından gerekli önlem alınabilecek.

Suça sürüklenen çocuklar hakkında soruşturma veya kovuşturma evrelerinde

adli kontrol tedbiri olarak 5271 sayılı CMK'da sayılanlar ile ''belirlenen çevre

sınırları dışına çıkmamak, belirlenen bazı yerlere gidememek veya ancak bazı

yerlere gidebilmek, belirlenen kişi ve kuruluşlarla ilişki kurmamak'' gibi

tedbirlere karar verilebilecek.

KONTROL TEDBİRLERİ

Adli kontrol tedbirlerinden sonuç alınamaması, sonuç alınamayacağının

anlaşılması veya tedbirlere uyulmaması durumunda suça sürüklenen çocuk hakkında yetkili yargı merci tarafından tutuklama kararı verilebilecek.

Yönetmeliğe göre, 15 yaşını doldurmamış çocuklar hakkında üst sınırı 5 yılı

aşmayan hapis cezasını gerektiren fiillerden dolayı söz konusu kanunun 21.

maddesi hükmü uygulanacak. Çocukların duruşmaları kapalı yapılacak, hüküm de kapalı duruşmada açıklanacak. Kovuşturma sırasında 18 yaşını doldurmuş çocuklar hakkında yargılama açık yapılacak, hüküm de açık tefhim edilecek.

CUMHURİYET SAVCILIKLARINDA ÇOCUK BÜROSU

Cumhuriyet savcılıklarında bir çocuk bürosu kurulacak ve yeterli sayıda Cumhuriyet savcısı ve diğer personel görevlendirilecek. Savcılık Çocuk Bürosu, suça sürüklenen çocuklar hakkında soruşturma işlemlerini yürütecek, çocuklar hakkında tedbir alınması gereken durumlarda gecikmeksizin tedbir alınmasını sağlayacak, çocukların ihtiyaç duydukları destek hizmetlerini sağlamak üzere diğer kurumlarla işbirliği içinde çalışacak. Çocuklarla ilgili kolluk görevi, öncelikle kolluğun çocuk birimleri tarafından yerine getirilecek.

Kolluğun çocuk birimi, korunma ihtiyacı olan veya suça sürüklenen çocuklar

hakkında işleme başlandığında durumu, derhal çocuğun veli veya vasisine ya da çocuğun bakımını üstlenen kimseye, baroya ve Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumuna, çocuk resmi veya özel bir kurumda kalıyorsa ayrıca kurum temsilcisine bildirecek. Ancak, çocuğu suça azmettirdiğinden veya istismar ettiğinden şüphelenilen yakınlarına bilgi verilmeyecek.

Çocuğun yararı aksini gerektirmediği takdirde kollukta bulunduğu süre

içerisinde yanında yakınlarından birinin devamlı bulunmasına imkan sağlanacak.

AİLEYE TESLİMİ

Kolluğun çocuk birimi, suça sürüklenen çocuğun aileye teslimini gerektiren

hallerde, çocuğun teslim edileceği veli, vasi, kanuni temsilci veya bakımını

üstlenen kimseleri bulamadığında veya bunların çocuğu suça azmettirdiğinden veya istismar ettiğinden şüphelenildiğinde bu kişilere teslim etmeyecek. Cumhuriyet savcısının talimatını alarak SHÇEK'e teslim edecek. Kolluk görevlisi, teslim ettiği çocuğun veli, vasi, kanuni temsilcisi veya bakımını üstlenen kimselerin çocuğa yeterli rehberliği sunmadığı veya çocuğu yeterince gözetemediği konularda bilgi edinmesi halinde durumu SHÇEK'e derhal

bildirilecek.

SHÇEK'E TESLİM

Korunma ihtiyacı içinde olan çocuğun bulunduğunun bildirimi, tespiti veya

hakkında acil korunma kararı almak için beklemenin çocuğun yararına aykırı

olacağını gösteren nedenlerin varlığı, çocuğun teslim edileceği veli, vasi,

kanuni temsilcisi veya bakımını üstlenen kimselerin sosyal, ekonomik ve kültürel durumu ile yörenin örf ve adetleri dikkate alınarak, çocuğun yaşama, gelişme, korunma ve katılım hakları ile yarar ve esenliğinin tehlikeye düşebileceğinin tespiti halinde, kolluğun çocuk birimi, durumun gerektirdiği önlemleri önlemleri almak suretiyle çocuğun güvenliğini sağlayacak ve mümkün olan en kısa sürede SHÇEK'e teslim edecek.

SHÇEK, kolluk tarafından getirilen çocukların derhal teslim alınabilmesi

için gerekli önlemleri alacak. Kolluğun çocuk birimi, suç mağduru, korunma

ihtiyacı içinde olan çocuklar hakkında SHÇEK'e teslim işlemini Cumhuriyet

savcısının talimatı doğrultusunda yapacak.

SOSYAL ÇALIŞMA GÖREVLİLERİ

Yönetmelik, sosyal çalışma görevlilerinin atanmaları ve çalışma esaslarını

da düzenliyor. Buna göre, her mahkemeye en az birer ve iş durumuna göre yeterli sayıda psikolojik danışmanlık ve rehberlik, psikoloji, sosyal hizmet alanlarında en az lisans düzeyinde eğitim veren kurumlardan mezun sosyal çalışma görevlisi Adalet Bakanlığı tarafından atanacak.

Sosyal inceleme raporları, öncelikle mahkemelere atanan bu görevliler

tarafından düzenlenecek. Sosyal çalışma görevlisi, görevlendirildiği çocukla, gereksinimi doğrultusunda yeterli süre ve sayıda görüşecek. Görüşmeye başlamadan önce çocuğu görüşmenin amacı, hakları ve yükümlülükleri, görüşmenin sonuçları hakkında bilgilendirecek. Görevli, çocuğa psiko-sosyal destek sağlamak üzere gerekli rehberliği yapmak ve çocuğun örselenmemesi için gerekli önlemleri almakla yükümlü olacak. Sosyal inceleme raporlarında çocuğun, doğumundan itibaren geçirdiği gelişim aşamalarına, fiziksel, zihinsel, duygusal, sosyal ve moral gelişim özelliklerine, ailesinin, toplumsal, ekonomik ve kültürel durumuna, aile bireyleri arasındaki ilişkiye, okul ve iş ortamı ile boş zamanlarını değerlendirdiği çevreye, içinde bulunduğu hukuki durum ve adli mercilerin müdahalelerini gerektiren olaylara, inceleme sırasında uzmanlar tarafından tespit edilen davranışlarına yer verilecek. Raporda ayrıca, çocuğun suçluluğuna, topluma uyumsuzluğuna veya korunmaya muhtaç olmasına neden olan etkenler hakkında bilgiler, çocuk ve ailesine uygulanacak psikiyatrik tedavi hakkında öneriler gibi konular yer alacak.

DENETİM ALTINA ALMA KARARI

Mahkeme veya çocuk hakimi tarafından denetim altına alma kararı

verilebilecek hallerde, çocuğun yetiştirilme şekli, kişisel özellikleri, yaşadığı

çevre, bulunduğu ortam ve onun suça yönelmesine etkin davranışlar araştırılacak.

Suç tarihinde 12 yaşını bitirmiş suça sürüklenen çocuklar hakkında koruyucu

ve destekleyici tedbir kararı ile birlikte çocuğun denetim altına alınmasına

karar verilmesi halinde, denetimli serbestlik ve yardım merkezi şube müdürlüğü

veya bürosu tarafından bir denetim görevlisi görevlendirilecek.

Denetim görevlisi, çocuğun eğitim, aile, kurum, iş ve sosyal çevreye uyumunu

sağlamak üzere onu destekleyecek, yardımcı olacak, gerektiğinde önerilerde

bulunacak, çocuğa eğitim, iş, destek alabileceği kurumlar, hakları ve haklarını

kullanma konularında rehberlik edecek. Çocuğun gelişimi hakkında, üçer aylık

sürelerle Cumhuriyet savcısı veya mahkemeye rapor verecek. Çocuğun yakınları denetim görevlisinin yetkilerine müdahale edemeyecek.

Hakkında kamu davasının açılması ertelenen çocuğun, denetim altına karar

verilmesi halinde çocuğa ilişkin mahkeme kararı Cumhuriyet Başsavcılığına

gönderilecek.

Hükmün açıklanmasının geri bırakılması kararı verilen ancak bir yükümlülük

belirlenmeyen ve denetim altına alınmasına da karar verilmeyen çocuklarla ilgili

kararlar, Adli Sicil İstatistik Genel Müdürlüğüne gönderilecek.

Çocuğa uygulanacak denetimin yönetimi, denetim görevlisince, sosyal

incelemeyi yapan uzman veya mahkeme nezdindeki sosyal çalışma görevlisi ile

birlikte görevlendirmeyi takip eden 10 gün içinde hazırlanacak bir planla

belirlenecek.