Meşrulaştırma girişimleri: Çin'den "Afgan halkının 'tercihlerine' saygı duyacağız" mesajı
Çin, Taliban'ın başkent Kabil'i ele geçirmeye başladığı Afganistan'daki gelişmelere ilişkin, Afgan halkının tercihlerine saygı duyacakları mesajını verdi.
Xinhua'nın haberine göre, Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hua Çunying, Taliban'ın Afganistan'da savaşın bittiğine ve kısa süre sonra yeni devletin kuruluşunun ilan edileceği açıklamasına ilişkin değerlendirmede bulundu.
Sözcü Hua, "Çin, Afgan halkının kendi kaderini bağımsız olarak belirleme hakkına saygı göstermekte ve Afganistan ile dostane ve iş birliğine dayalı ilişkileri sürdürmek istemektedir." ifadesini kullanarak Taliban'a referans verdi.
ÇİN'DEN ABD'YE ELEŞTİRİ
Afganistan'ın ''büyük değişimlerden'' geçtiğine dikkati çeken Hua, Çin'in Afgan halkının dilek ve tercihlerine saygı duyacağı vurgusunu yaptı.
Çin, ABD'nin Afganistan'dan çekilmeye başlamasının ardından ülkede tırmanan şiddet ve istikrarsızlığın kendi sınır bölgelerini etkilemesinden endişe ediyor. Ülkenin kuzeybatısındaki Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin Afganistan ile dar bir sınır koridoru bulunuyor.
Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi, ABD'nin Afganistan'dan aceleyle çekilmesinin ülkedeki durumu olumsuz etkilediğini belirterek Washington'ın yeni problemler yaratacak adımlardan kaçınması gerektiğini vurguladı.
Çin haber ajansı Xinhua'nın haberine göre Bakan Vang, Amerikalı mevkidaşı Antony Blinken ile yaptığı telefon görüşmesinde Afganistan'daki durum ve ikili ilişkiler konusunda değerlendirmelerde bulundu.
Vang, görüşmede "ABD askerilerinin aceleyle çekilmesi Afganistan'daki durumu son derece olumsuz etkilemiştir. ABD'nin sonraki adımında yeni problemler yaratacak girişimlerde bulunması sorumlu bir tavır olmayacaktır." şeklinde konuştu.
Sorunları güçle ve askeri araçlarla çözmeye çalışmanın yalnızca onları artırmak anlamına geldiğini, Afganistan deneyiminden çıkan bu dersin üzerine düşünmeye değer olduğunu vurgulayan Vang şunları kaydetti:
"Olgular bir kez daha göstermiştir ki mekanik olarak kopya edilmiş ithal yabancı bir modelin tamamıyla farklı tarihe, kültüre ve şartlara sahip bir ülkeye hazır kalıp gibi uyması ve nihai olarak yerleşmesi olanaksızdır."
Vang, Çin'in Afganistan'da sorunsuz bir geçişin sağlanması ve insani yıkıma yol açabilecek yeni bir iç savaşın önlenebilmesi için ABD ile iletişim ve diyalog içinde olacağını belirterek "Afganistan, ulusal şartlarına uygun açık fikirli ve kapsayıcı bir siyasal sistemi benimsemeye teşvik edilmeli." ifadesini kullandı.
Çin'in ve ABD'nin Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin daimi üyeleri olarak uluslararası sistemin en önemli ortakları olduğuna dikkati çeken Vang, "Ancak ABD bir yandan Çin'i bilerek baskılamaya ve kısıtlamaya çalışarak Çin'in meşru haklarına ve çıkarlarına zarar verip diğer yandan Çin'in desteğini ve iş birliğini beklememelidir." değerlendirmesinde bulundu.
