Okul öncesi çocuklarınızı kardiyolojik incelemeden geçirip spora öyle başlatın

SPOR ÖNCESİ KALP-DOLAŞIM SİSTEMİ DEĞERLENDİRİLMELİ

Ciddi fiziksel aktiviteler öncesinde çocukların sağlık yönünden değerlendirilmeleri gerekiyor. Bu değerlendirmelerin sportif aktiviteden 4-6 hafta önce yapılması ve bu zaman süresinde saptanan sorunların çözümüne gidilmesi öneriliyor. Spor öncesi değerlendirmelerin ortaokul, lise ve yüksek okul aşamalarının başlangıcında detaylı olarak yaptırılması, ileri seviyede spor yapan çocuklara ise yıllık değerlendirme gerekiyor.

TIBBİ ÖZGEÇMİŞİN ÖNEMİ

Spor öncesi değerlendirmede tıbbi ve ailesel özgeçmiş, kas-iskelet sistemi ve kardiyak sisteme fokuslanmış muayene gerekiyor. Bu noktada tıbbi özgeçmiş çok önemli görülüyor. İşte spor öncesi değerlendirmenin olmazsa olmazları:

*Daha önce tedavi edilmiş olsa da geçmiş tıbbi özgeçmiş

*Önceden uygulanancerrahi uygulamalar ve sonuçları

* Organ kayıpları (göz, böbrek)

*Güneş çarpması

*Uygulanan ilaçlar, diğer uygulamalar

*Yapılan aşılar

*Vücut ağırlığında ani azalma ve artma öyküsü

DETAYLI KONTROL GEREKTİREN BELİRTİLER

Prof. Dr. Alpay Çeliker, kişinin aşağıdaki gibi bir özgeçmişe ya da belirtilere sahip olması halinde detaylı bir kontrolden geçmesi gerektiğini söylüyor. İşte o belirtiler:

*Geçmişte hipertansiyon, kalpte üfürüm, yüksek kolesterol, Kawasaki hastalığı ve kalpte enfeksiyon

*Egzersizle ortaya çıkan bayılma, baş dönmesi, göğüs ağrısı veya kalpte çarpıntı öyküsü.

*Egzersiz sırasında veya sonrasında beklenmedik ve açıklanamayan aşırı nefes darlığı, bitkinlik

*Göğüs ağrısı: Çocuklarda göğüs ağrısı sık görülen bir belirtidir. Ateşlenmeyle birlikte görülen göğüs ağrısı, dinlenme sırasında görülen göğüs ağrıları fizik muayenede anormal bulgular varsa dikkate alınmalıdır. Egzersizle bağlantılı göğüs ağrıları özellikle çok derinlemesine incelenmelidir. Kalple ilgili ağrılar göğüs ortasında basınç hissi oluşturur, yayılım gösterir ve nefes darlığına neden olur. Bu durumda birey fiziksel aktiviteye devam edemez. Yukarıdaki belirtilerin varlığında kardiyolojik incelemeler bitirilinceye kadar yoğun egzersiz ve yarışmalı sporlar yapılmamalıdır.

*Açıklanamayan havale

*Başka bir nedenle daha önce kalple ilgili testlerin yapılması (EKG ve ekokardiyografi)

*Akranlarına göre daha önce yorulma ve nefes darlığı öyküsü. (Özellikle kondisyon eksikliği veya akciğer sorunu yoksa dikkate alınmalıdır.)

*Ailede 50 yaşından önce kalp sorunu nedeniyle ölüm öyküsü varsa veya beklenemeyen, açıklanamayan ani ölüm öyküsü ( Boğulma, açıklanamayan araba kazası ve ani bebek ölümleri ) değerlendirilmelidir.

*Ailede kalp kası hastalığı, Marfan sendromu, ve kalıtsal ritm bozukluğu öyküsü

*Ailede erken yaşlarda görülen kalp hastalığı, kalp pili veya defibrilatör öyküsü

*Ailede açıklanamayan bayılma, havale veya boğulmadan kurtulma öyküsü

SPOR YAPAN ÇOCUKLARDA BU BELİRTİLERİ DİKKATE ALIN!

*Kardiyak belirtiler– Egzersiz sırasında bayılma, baş dönmesi, göğüs ağrısı, nefes darlığı, çarpıntı belirtileri sorgulanmalıdır.

*Solunum sistemi belirtileri– Astım ve egzersizle tetiklenen bronkospazm sporcularda görülebilir. Egzersiz sırasında ortaya çıkabilir. Bu tür şikayeti olan hastalarda solunum fonksiyon testleri yapılmalıdır.

Prof Dr Alpay Çeliker, Kalp-dolaşım sistemi muayenesinde yapılması gerekenleri şöyle sıralıyor:

*Kan basıncı ve nabız sayısının ölçümü - Kan basıncı sağ koldan ölçülmelidir, uygun manşon kullanılmalıdır. Ciddi spor yapanlarda nabız sayısının daha düşük olabileceği hatırlanmalıdır.

*Steteskopla inceleme – Kalpte üfürüm veya anormal ses varlığı saptanmalıdır.

*Kasık atardamarının atımlarının elle muayenesi

*Kalp atımının en kuvvetli olduğu bölgenin belirlenmesi

*Kalp-dolaşım sistemi hastalıklarına neden olabilecek bazı anormalliklerin özel bulgularının değerlendirillmesi

*Vücut ölçüleri– Boy ve vücut ağırlığı mutlaka belirlenmelidir. Vücut kitle indeksi bu ölçümlerden sonra belirlenebilir. Bu indeks vücuttaki yağlanma ile ile ilgili bilgiler verir. Fazla olmasının yanında aşırı derecede düşük değerler de dikkate alınmalıdır.

*Solunum sistemi – Hışıltı veya anormal göğüs dinleme bulguları astım veya benzeri hastalıkların belirtilerindendir. Göğüse basıldığı zaman ağrı oluşması “kostokondrit” adı verilen göğüs duvarı probleminin bulgusudur. Kalp kökenli ağrılarla karışabilir.

*Kalp-dolaşım sistemi testleri -Öykü veya fiziksel incelemelerde kalp-dolaşım sistemi ile ilgili belirti ve bulgular varsa detaylı inceleme gerekir. EKG, ekokardiyografik incelemeve egzersiz testi yapılmalıdır. Bunun için çocuğun çocuk kardiyoloji uzmanına yönlendirilmesi düşünülmelidir.

SPORTİF FAALİYETLERE KATILMA KARARININ KRİTERLERİ

Sportif faaliyete, bu faaliyete başlamadan önce yapılan fizik muayene sonrası karar veriliyor. Kronik medikal sorunu olan çocuklar belirlenen düzeyde spor yapabiliyorlar. Bir sorun varlığında kısıtlama veya limitli egzersiz kararı alınıyor. Doğumsal kalp hastalığı, Kawasaki hastalığına bağlı koroner arter anormallikleri, kalp kası hastalıkları, kalp travması, kalp kası iltihabi hastalığı (miyokardit), Marfan sendromu, mitral kapak sarkması, kalıtsal kalp ritm bozuklukları varlığı veya şüphelenildiği durumlarda egzersiz tipi, limitleri hastadan hastaya değişen bir şekilde belirlenmelidir. Hipertansiyonlu çocuklarda egzersiz tipi ve seviyesi hastalığın derecesine göre belirlenmelidir. Kontrol altında olmayan hipertansiyonlarda spor sakıncalı olabilir. Bradikardi (nabız hızının düşük olması)yakınma bildirilmiyorsa spor kısıtlaması ve ileri incelemeye gerek yoktur. Ateşi olan çocuklarda hastalığın nedeni bulunmalıdır. Bazı infeksiyonlarda egzersiz tehlikeli olabilir. Ateşi olan çocuklarda sıcak ortam sporları sakıncalı olabilir.

OBEZİTE SPORDAN KISITLAMA NEDENİ DEĞİLDİR

Obezite spordan kısıtlama için bir neden olmamalıdır. Bu çocuklara diyet ve uygun egzersiz programları önerilmelidir. Obeziteyle birlikte hipertansiyon ve insülin direnci gibi bulguların da araştırılması gerekmektedir.