Orman bölgesindeki madenlerde izinsiz yapılar tespit edildi

Sayıştay Başkanlığı, Orman Genel Müdürlüğü (OGM) 2020 yılı denetim raporunu yayımladı.

Buna göre Sayıştay tarafından 28 Orman Bölge Müdürlüğü görev alanında yer alan ve Orman Kanunu’nun 16’ıncı maddesi gereğince izin verilen maden izin sahalarından örnekleme yöntemi ile seçilen 649 maden izin sahasının 152’sinde izinsiz yapılar ve izin amacı dışında kullanımlar tespit edildi.

46 sahada idare izni olmayan yapılar yapıldığı; 30 sahada izin amacı dışında kullanımlar olduğu; 76 sahada ise hem idare izni olamayan yapılar hem de izin amacı dışında kullanımlar olduğu görüldü.

Raporda yapılan denetimlere ilişkin şu veriler paylaşıldı:

Raporda bu bulgularla ilgili olarak "Maden izin sahalarındaki idare izni olmayan yapılar ile izin amacı dışındaki kullanımlar, OGM’nin kurduğu ORBİS üzerinde yer alan diğer modüllerden (kadastro vb.) de yararlanılmakta ancak, tek zamanlı uydu görüntüsü ile kontrol ve denetimleri yeterli olmamaktadır. Maden izin sahalarında kontrollerin yeterince yapılamadığı konusu geçmiş yıl Sayıştay Denetim Raporlarında yer almasına ve kurumca talimat ve uyarılar yapılmasına rağmen; kontrollerin yeterli düzeyde iyileştirilemediği görülmüştür" değerlendirmeleri yer aldı.

'TAKİBİ YAPILACAK'

OGM bu alanlarla ilgili Sayıştay'a yaptığı açıklamada alanların bir kısmında zabıt tanzim edildiğini ayrıca izinsiz kullanımlara ilişkin ise işlemlerin yerine getirileceğini ve takibinin yapılacağını ifade etti. Ayrıca, maden izin sahalarında aşımlarla ilgili kendi kontrol ve denetimleri yanında ayrıca ormancılık büro ve şirketlerinden hizmet alınması ile ilgili yönetmelik çalışması başlattığını yayımlanması durumunda kurumun uygun gördüğü zaman ve periyotlarda kontrol ve denetim yapılacağını ifade etti.

OGM denetim raporunda ayrıca Orman sayılan alanlardaki madencilik faaliyetleri nedeniyle yapılması gereken rehabilite çalışmalarının incelenmesinde, çevre ile uyum bedeli (teminatı) adı altında alınan ve Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü hesabına yatırılan bedellerin Orman Genel Müdürlüğü tarafından talep edilmediği belirtildi.

REHABİLİTE ÇALIŞMALARI YAPILMIYOR

Ayrıca yapılan denetimlerde, maden işletme sahalarının büyük bir çoğunluğunda rehabilite çalışmalarının yapılamadığı, bu sahaların verilen izinler doğrultusunda belli bir plan ve proje çerçevesinde işletilmesi ve çalıştırılması gerekirken, sahalarda düzensiz çalışmaların yapıldığı bildirildi.

Raporda yer alan bilgilere göre maden izni sahibi, madencilik faaliyeti yapacağı sahayı, rehabilitasyon projesine uygun olarak rehabilite etmek zorunda. Maden sahasının, rehabilite süresi, iznin başlaması ile başlayıp, faaliyet süresince devam ediyor ve nihayet iznin bittiği sürede rehabilite çalışmasının bitmesi gerekiyor. Eğer rehabilitasyon bu süre içinde bitirilemezse bir sene ek süre verileceği ancak bu ek süre içinde madencilik faaliyetlerinin devam edemiyor.

Buna rağmen maden sahalarının denetimlerinde izinleri devam etmekle birlikte mevcut maden rezervinin tamamının alınması nedeniyle işletilemeyen veya işletme izni bitip yeni izin talebi sonuçlanmamış olan alanlar ile işletme faaliyetine devam eden ancak rezervi alınmış ve boşaltılmış izin dahilindeki kısmi alanların rehabiliteye elverişli olmasına rağmen rehabilitasyon projesine uygun herhangi bir rehabilite çalışmasının yapılmadığı, çalışmaların genellikle iznin son yılında veya ek süre içerisinde yapılmaya başlandığı görüldü.

Bazı maden sahalarında işletmecinin fiili olarak sahadaki tüm rezervi aldığı ve şantiyesini kapattığından genellikle rehabilite çalışmalarını sahiplenmediği, çalışmanın uzun süreye yayıldığı veya hukuksal problemlere neden olduğu da tespit edildi.

YANGIN TEDBİRLERİYLE İLGİLİ MEVZUAT YOK

Raporda bunun yanında orman yangınlarıyla daha etkin mücadele edilmesi için de şu tespitte bulunuldu:

"Ormana yakın ya da orman içi arazilerde inşa edilen RES’lerin sayısının hızla artması, yazlıklar ile yeni yerleşim alanları oluşturulması ile yakınındaki turistik tesisler yangın riskini arttırmaktadır. Bu yerleşimlerin orman yangınları ile ilgili tedbirleri almaları konusunda ise mevzuat bulunmamaktadır. Açık alan yangınları çoğunlukla tarımsal alanlarda başlamaktadır. Bu alanda anız, tarla temizliği için ateş yakma ile çıkan yangınlar fazla olduğu halde, kırsal alan yangınları için alınacak tedbirler konusunda bir düzenleme yoktur. Bunun için, orman yangınlarının önlenmesinde kurumlar arası iş birliği geliştirilerek, yangına hassas alanlarda bulunan milli parklar ve diğer korunan alanlarda da yangın yönetim planlarının yapılması ve uygulanması sağlanmalıdır."