Neresi kültür, neresi sit alanı, belli değil!

Anayasa Mahkemesi, kanunda nerenin sit alanı neyin kültür varlığı olduğunun belirsizliği gerekçesiyle kültür ve tabiat varlıklarına zarar verenlerle, sit alanlarında izinsiz inşaat yapanlara yönelik hapis cezasını iptal etti. Mahkeme, TBMM’ye süre tanıyarak, bu konudaki belirsizliğin giderilmesini istedi.

Kilis 2. Asliye Ceza Mahkemesi ve Germencik Asliye Ceza Mahkemesi, baktıkları davalarda, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nun bazı hükümlerinin anayasaya aykırı olduğu kanısına vararak, Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. Mahkemenin başvurusunu birleştiren Yüksek Mahkeme, davayı esastan görüştü.

Heyet, kanunda neyin kültür varlığı, nerenin sit alanı olduğunun belirsizlik taşıması nedeniyle cezaları düzenleyen hükümleri iptal etti. Yüksek Mahkeme, kanunda, neyin kültür varlığı, nerenin sit alanı olduğunun belli olmadığını, bu durumda vatandaşın da bunu bilmesinin mümkün olamayacağını belirterek, yasa koyucunun bu belirsizlikle ilgili yeni bir düzenleme yapmasını istedi.

Hapis cezası vardı

Kanunun “cezalar” başlıklı maddesinin (a) bendi, “Korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarının yıkılmasına, tahribine, yok olmasına veya zarara uğramalarına kasten sebebiyet verenler iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılır. Bu fiiller, tabiat varlığını yurtdışına kaçırmak maksadıyla işlenmiş ise verilecek cezalar bir kat artırılır” hükmünü içeriyor.

İptal edilen (b) bendi ise “sit alanlarında geçiş dönemi koruma esasları ve kullanma şartlarına, koruma amaçlı imar planlarına ve koruma bölge kurullarınca belirlenen koruma alanlarında öngörülen şartlara aykırı izinsiz inşai ve fiziki müdahale yapanlar veya yaptıranların, iki yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adli para cezasıyla cezalandırılmasını” öngörüyor. İptal hükmü, kararın Resmi Gazete’de yayımlanmasından başlayarak bir yıl sonra yürürlüğe girecek.