Türkiye'nin en yaşanabilir kenti neresi?

'Yaşanılabilirlik kriterine göre değerlendirilecek kent yok'
Mimarlar Odası Başkanı Eyüp MUHÇU:
BAKANLIĞIN böyle bir çalışma yapması bir ironi oluşturuyor. Bakanlığın uyguladığı kentleşme politikaları nedeniyle kentler hızla yaşanılabilirlikten uzaklaştı. Kültür, doğa, çevre değerlerini kaybetti. Kentlerin ulaşım, altyapı sorunları nedeniyle yaşam kalitesi düştü. Kentin var olan olanakları geriledi. İnsanlar günlük yaşamlarını bile sürdürmekte zorlanıyorlar. Birer engelli gibiyiz. Kentlerin büyük bölümünde ciddi altyapı eksiklikleri var. Yaşanılabilirlik kriterine göre değerlendirilecek kentler yok. Anadolu'daki bütün kentleri dolaştım ve hepsinde kimlik bozulması ile kentin yaşam kalitesinde düşüş var.

'Eskişehir iyi adımlar attı ama yeterli değil'
Ankara Şehir Planlamacıları Odası Başkanı Orhan SARIALTUN:
GEÇTİĞİMİZ yıllarda Ankara bu konuda ödül aldı. Bir kentte yaşanabilirlik kriterlerinin en önde geleni çevre temizliği, hava temizliği olmalı. Bu anlamda ülkemizin kentleri bayağı kötü durumda. Büyük kentlerde ulaşım çok önemli. Ucuz ve konforlu toplu taşıma sistemlerinin işler olduğu kent sayısı çok azdır. Yaşayanlara göre belli düzeyde kentsel yeşil alan çok önemli. Sosyal tesisler çok önemli. Dünyaya göre en geride olduğumuz alan budur. Başkent Ankara'da bir tane opera binası var. O da Cumhuriyetten kalma. Tiyatro sayısı ve sinema salonu açısından tüm kentlerimiz çok zayıf. Büyük kentlerin içinde iyi diyeceğimiz kent yok. Son yıllarda bazı adımlar atan kentler var. Eskişehir iyi adımlar attı ama tam ve yeterli değil. Bazı küçük kentlerde yıllardır süregelen koruma anlayışının sağladığı yaşam standardı yüksekliği var. Safranbolu, Amasra ve Beypazarı bu kapsamda örnek. Küçük belediyeler ama kent değiller onlar. Karadeniz'de iyi örnek bulmak imkansız.

'İstanbul dünyada bile ilk 100'e girmiyor'
İstanbul Şehir Planlamacıları Odası Y.K Üyesi Kıvanç KUTLUCA:
HER sene dünyadaki ekonomi dergileri belirlenen kriterlere göre kentleri sıralarlar. Dünya üzerinde Avustralya, Kanada ve İsviçre kentleri öne çıkıyor. İlk 100'de de hep batı kentleri önceliklidir. Ortadoğu kentleri pek giremez. İstanbul da ilk 100'e giremez. Mekanlar, altyapılar, yollar tek başına yaşanabilirlik için uygun değil. Altyapısı uygun, sağlık, eğitim hizmetlerinin olduğu kentlerde bile güvenlik problemleri oluyor. Bizim kentlerimiz yeterli standartlarda değil. Anadolu kentlerinde Kayseri, Konya, Çorum kentleri nüfus büyüklükleri ve coğrafyadan kaynaklı fiziksel erişim, yeşil alan, sağlık tesisi oranlarında öne çıkıyor. İnsanların birbirini tanıdığı, kentlilik, kent kültürü olan kentler. Mutluluk endeksi çok önemli. İnsanlar o kente ait hissediyorsa, etkinliklerde varlıklarını gösteriyorlarsa bu oluyor.

'100 ülke içinde 83'üncüyüz'
Mimar Uğur TANYELİ:
DÜNYADA bunun zaten yapılmış kriterleri var. Türkiye de 100 küsür ülke arasında 83. sırada. Bu bile yeterli. Türkiye'nin durumu ortada. Türkiye çerçevesinde bir kriter yayınlamak anlamlı değil. Dünyada bunun ölçütleri var. Türkiye için yapmanın hiçbir anlamı yok. Çevre kalitesizliği var. Onca bakanlık bunu çözsün.

'Eskişehir ve Antalya öne çıkıyor'
CHP Manisa Milletvekili Mimar Sakine ÖZ:
TEKNİK kriterlere en iyi uyan Eskişehir. Kent planı, kentsel dokusuyla, insanların ihtiyaçlarını karşılaması, trafik sorunu, yeşil alan açısından uygun bir kent. Bir o kadar da İstanbul'un keşmekeşi ve kent trafiği var. Geçmişte Antalya da bu anlamda iyi planlanmış kentlerdendi. İnsan odaklı çalışan belediyeleri, insanın ihtiyaçlarına göre hareket eden kentleri, yaşanılabilir nitelikte görmek gerekir. Kentin geçmişi de o kentin kimliğini oluşturur. Büyük projeler yapıyoruz, bir kente vizyon veriyoruz diye kent kimliği ile uyuşmayan yapılar yapılırsa kentte sıkıntılar başlar. Çok büyük binalar, büyük yapılar o kentin trafiğinde sıkışma yaratıyor. Üniversite kentleri kuruyoruz ama gençlere hitap edecek kültür merkezleri bulunmuyor.

'Konya ve Kayseri örnek gösterilmişti'
Burdur Milletvekili ve Şehir planlamacısı Hamdi YILDIRIM:
YAŞANABİLİRLİK kriterlerine yaklaşanlar ve uzaklaşanlar vardır. Böyle bir çalışma olumlu görülebilir. Olması gereken bir çalışma. Ne kadar objektif olabilir ortaya çıkınca göreceğiz. Türkiye'de bu tür çalışmalar pek yoktu. Kentlerimiz ciddi sorunlar içeriyor. Kriterler çok farklıdır. Sadece görünen fiziki yapıyla ilgili hususlar değil, güvenli yaşam alanlarından iş bulma imkanlarına kadar değişen yelpazede oluyor. Türkiye kentlerinin geleceğine ışık tutacak bir çalışma olur. Konya ve Kayseri Habitat toplantısında örnek gösterilmişti. Bu çalışma, yanlışlarımızı görmemiz açısından önemli.

'Nüfusu 1 milyonun altındaki kentler yaşanabilir'
Şehir Planlamacısı Murat YILDIZ:
BU çalışmanın yapılması önemli. Kentlere yapılan yatırımların sonuçları, kamu yatırımlarının insanlara ulaşıp ulaşmadığını belirlemek için önemli. Yapılan yatırımların kentin yaşam kalitesini etkiliyor mu, artırıyor mu? İstanbul'da son dönemde yapılan metrobüs yatırımı var gerçekten önemli kaynak aktarıldı. Ancak kent için kolaylık sağlamadı. Kente yönelik yatırımların faydası ele alınmalı. Kentlerin bütününe bakmak gerekirken, parsel ve ada bazında makyajla düzeltilmeye çalışılıyor. Yaşam çevremizde park, okul, sağlık birimi var mı? Yürüyerek ulaşılan merkezler var mı? İşyerine gidiş gelişte ulaşımda sorun var mı? Boş zamanlarımda sosyal ve kültürel aktivitelere ulaşılıyor mu? Bu göstergeler benim başlıca taleplerim. Ülkemizde bu tür yerleşim alanlarını bulmak hala çok zor. Nüfusu az olan 1 milyonu aşmamış kentler daha avantajlı. Sadece afet riskinden arınmış kentler yaratılıyor.

'Küçük şehirler yaşanabilir'
Çankaya Üniversitesi Öğretim üyesi Yard. Doç. Dr. Zerrin KAHRAMAN:
YAŞANABİLİRLİĞİN çeşitli unsurları var. Konut memnuniyeti, çevre ve toplumsal kalite unsurları var. Kentsel kalite deyince kent estetiği ve kentsel hizmetler öne çıkıyor. Hava ve su kalitesi var. Yeşil alanlar ve çevre sorunlarını kapsıyor. Toplumsal olarak suç oranları, hangi ortamda kimlerle yaşadığınız ve yaşam biçiminiz önemli. İşsizlik oranı gibi unsurlar var. Sosyal ve kültür aktiviteler de yaşam kalitesini etkiliyor. Çevre kalitesinde daha el değmemiş şehirler, büyük şehirler dışında kalanlar daha uygun. Toplumsal açıdan suç oranlarının az olduğu kentler daha uygun kentler. Büyük kentlerde bir şekilde ulaşım, sağlık yapılıyor. Eleştirsek de yapılıyor. Ama çevre ayağında sıkıntılar var. Kent ismi vermemiz ise pek doğru olmaz.

Kentler için bakılacak kriterler şöyle:

- Büyükşehirlerde olması gereken bölünmüş yol uzunluğu.
-Atık su arıtma tesisi.
-Kanalizasyon ve katı atık depolama sistemleri.
-Çöpler için kaynağında ayrışma,
-Kent kimliği,
-Kentsel mirasın restore edilmesi.
-Yöresel mimarı.
-Kişi başına düşen yeşil alan miktarı.
-Kişi başına düşen sosyal donatı miktarı.
-Kentin ulaşım altyapısı.
-Toplu taşıma altyapısı.
-Akıllı ulaşım uygulamaları.
-Doğalgazla çalışan otobüs.
-Kent merkezleri canlı mı, sosyal kültürel etkinlikler.
-Kentin tarihi dokusu.
-Spor alanları, ibadet yerleri ve yeşil alanlarla bağlantılı meydan.
- Yaya bölgeleri ve bisiklet yolları.
- Hava kalitesi.