40 günde hafızanı şarj et!

Hâlâ unutkanlığın bir yaşlılık problemi olduğunu sanıyorsanız, yanılıyorsunuz. Gencimizden yaşlısına hatta çocuklara kadar pek çoğumuz artık balık hafızalıyız.

HT Pazar'dan Sema Ereren'in haberine göre; kötü beslenmeden strese, iş yoğunluğundan çevre kirliliğine veya uyku problemlerine kadar unutkanlığı tetikleyen pek çok neden var. Ama gidişattan en çok biz, kendimiz sorumluyuz. Zira işin uzmanları sorunun kötü hafıza değil “tembelleştirilen hafıza”olduğunu söylüyor. Temel sebebine gelince... Zihinsel becerilerimize olan güvenimizi yitirdik ya da işin kolayına kaçıyoruz. Arabamızın navigasyonuna, cep telefonumuzun hatırlatıcılarına çok bel bağladık. “Nasıl olsa hatırlayamam” deyip işin üçkâğıdına kaçarak yaşıyoruz. Harvard Üniversitesi’nden bilişsel psikolog Steven Pinker da meseleden akıllı cihazları sorumlu tutuyor ve “teknoloji bağımlıları beyinlerini çoklu bilgi akışını işleyecek şekilde eğitmiş olmadıklarından” hafızalarının tehlike altında olduğunu savunuyor. Beyin bu durumda zorlanıp hata veriyor, önemli şeyleri bile siliveriyor.

En büyük unutkanlık sebeplerinden bir diğeri de beyinlerimizin “otomatik pilot”ta oluşu. UCLA Tıp Fakültesi Psikiyatri Kliniği’nden Dr. Daniel Siegel, “Aynı anda birden fazla iş yaptığımızda bunları otomatik pilota alıyoruz ve beynimizin nöral bağlantılar kuran kısımları da o bölgede çalışmayı bırakıyor” diyor. Yani, çevremizde olan bitene karşı dikkatimizitoplamamız, otomatik pilotta olan bir beyinle zor... Diğer yandan bilim tarihçisi George Dyson, unutmanın çağımız insanının tercihi olduğunu savunuyor ve “Eskiden bilgiyi toplayıp bir çerçeveye oturtmaya çalışırdık. Şimdi gerçek bilgiye ulaşabilmek için etrafındaki gereksiz bilgileri temizlemek gerekiyor” diyor. Dahası, bilinçli olarak unutmaya karar vermesek bile metabolizmamız devreye giriyor, sağlıklı kalabilmek için unutmayı tercih ediyor.

Sebeplerini daha fazla kurcalamayalım, gidişatın acilen önüne geçilmesi gerektiği aşikar... Meseleye kafa yoran uzmanlar olayın ciddiyetini rakamlarla anlatıyor. Nöroloji uzmanı Dr. Esra Mıhçıoğlu, unutkanlık şikâyetiyle gelen hasta sayısının yüzde 60 arttığını söylüyor. Başka bir Nöroloji Uzmanı Dr. Meltem Duraklı Ulukök, her 4 hastasından 1’inin şikâyetinin “Unutuyorum” olduğunu belirtiyor.

HAFIZA GURUSUNDAN İYİ HAFIZANIN FAYDALARI

Dünyada hafıza gurusu olarak bilinen, en çok da hafıza sarayı ve zihin haritaları teknikleriyle ün salan Tony Buzan, unutkanlıkla savaşmanın ve hafıza geliştirmenin hayat kalitemizi artırmanın en kolay yolu olduğunu ifade ediyor. Neden mi? İyi hafıza aileniz ve arkadaşlarınızı ne kadar önemsediğinizi gösteriyor, ilişkilerinizin seyrini belirliyor. İyi hafıza bizi daha yaratıcı da kılıyor. Çünkü bu kişiler fikir yürütürken önceki bildikleriyle bağlantılar yakalayabiliyor. Dahası iyi hafızaya sahip olanlarımız, neyle karşı karşıya olduklarını derinlemesine anlayıp analiz edebildiğinden dinlediği müzikten, okuduğu kitaptan da daha çok zevk alır.

GÜÇLÜ HAFIZA İÇİN

● Kaliteli uyuyun. Bellek, iyi uyumadığınızda bir nevi hasara uğrar.

● Sağlıklı beslenin. Çünkü beyniniz böylece iyi çalışmak için gerekli kaynaklara sahip olmuş olur.

● Çevrenizle kendinizi kıyaslayın.

● Spor yapın.

● Hafıza güçlendirici teknikler deneyin. Mesela aklınızda tutmak istediklerinizi devamlı tekrarlayın. Bu beyni bilgi dosyalamaya sevk eder ve depolama yapan sinir ağını güçlendirir. Ayrıca yeni bilgiyi daha önce öğrenilenilenlerle ilişkilendirmek de hatırlamaya yardımcı olur.

● Sosyalleşin. Özellikle de karşı cinsle vakit geçirmeyi ihmal etmeyin. Araştırmalar karşı cinsle geçirilen vaktin hafızamıza iyi geldiğini gösteriyor.

● Sigara, alkol ve stresten uzak durun.

● Hata yapmaktan korkmayın. En büyük hata, hata yapmaktan korkmak! Unutmayın ki beyniniz hataya değil, başarıya göre programlandı.

NE ZAMAN ENDİŞELENMELİ?

Hafıza problemleri konusunda uzman olan Dr. Aaron Philip Nelson, hafıza sorunlarında endişe verici durumun, aile bireylerinden birinin ya da yakın olduğunuz bir arkadaşınızın ismini hatırlamakta zorlanmak olduğunu söylüyor. Birkaç dakika önce yaptığınız bir konuşmayı anımsayamamak, eviniz çevresinde kaybolmak da ciddi sinyaller. Anahtarlarınızı bulamamak, birinin ismini unutmak gibi durumlarsa dikkat boşluklarından kaynaklanır; ne Alzheimer ne de bunama belirtisi. Korkmayın.

Unutkanlıkla savaşmanın 8 yolu!

Uzmanlar 2 lobdan oluşan beynimizin her iki tarafını da eşit düzeyde kullanmamız gerektiğini söylüyor. Sağ lob hayal gücünü destekleyen yaratıcı lob. Ancak bilgi geleneksel yöntemlerle akılda tutulmaya çalışıldığında sol lobda kalıyor ve sağ loba kendini atamıyor.Ama bu beceriyi kazanmak her yaştan insan için birtakım tekniklerle mümkün. Yani ‘süper hafıza’, kazanılabilecek bir beceri... HT Pazar'dan Sema Ereren'in haberine göre; Bunun için “40” anahtar sayımız. Çünkü çeşitli tekniklerle hafızanıza yüklenmeye başladıktan 40 gün sonra sonuç almaya da başlayacaksınız.

Telefon numarası ya da şifre

Sayıları sevdiğiniz kelimelerle bağdaştırın. Mesela 1 kuğu, 2 güneş olabilir. Bu şekilde geliştirilen teknikle uzun bir numarayı bile kodlamanız sayesinde kolayca anımsayabildiğiniz söyleniyor.

Yol bulma

Canlandırma tekniğiyle yönünüzü daha kolay bulabilirsiniz. Sussex Üniversitesi’nden Chris Bird,bunun için hayal gücüne sahip olmanın yeterli olduğunu söylüyor. Bird, bunu ispatlamak için öğrencilerine kısa videolar izletti.Videolardan sonra bazı öğrencilere izlediklerini zihinlerinde canlandırmaları ve kendi kendilerine anlatmaları için 40 saniye zaman verdi. Diğerlerini doğrudan bir sonraki videoya geçirdi. Videoları kendi kendilerine anlatan öğrencilerin 1 hafta kadar sonra bile izlediklerini en az 2 kat daha detaylı hatırladıkları görüldü.

Sahi biz ne konuşuyorduk?

Biriyle yaptığınız konuşmanın içeriğini anımsamak için ‘zihin haritaları’ yönteminikullanabilirsiniz. Tony Buzan’ın 1960’larda geliştirdiği yöntem aslında bir not alma yöntemi. Ana konu bir sayfanın ortasına yerleştirildikten sonra renkli kalemlerle yapılan şekiller, büyüklü küçüklü notlarla adeta bir diagram gibi çizilir. Bu yöntemle beynin atıl kapasitesinin kullanılabileceği, bilgiler arası bağlantılar yapılabileceği ve yaratıcı düşüncenin önünün açılabileceği savunuluyor.

Randevu hatırlama

Bu defa ‘hafıza sarayı’ yöntemini kullanıyoruz. Bu tekniktehatırlanması gereken şey zihninizde bir yere konumlandırılır. Mesela evinizdeki bir odayı ya da evinizin tümünü hafıza sarayı olarak kullanabilirsiniz. Bir odayı ya da evin tamamını saray olarak kullanabilirsiniz.Biriyle gerçekleştireceğiniz randevunun detaylarını hatırlamak için hafıza sarayı niyetine evinizi kullanıyorsanız, hatırlamanız gereken ilk bilgiyi güzergâhınıza uygun olarak kapınızın önündeki paspasın altına, ikinci bilgiyi dış kapınızın üzerine, üçüncü bilgiyi ayakkabı dolabına koyabilirsiniz.

Pardon, isminiz neydi?

Yeni tanıştığınız kişinin yüzüne uzun uzun bakın ve yüzü ile ismini bağdaştırmaya gayretedin. İlk 5 dakika sık sık o kişinin ismini söyleyerek aklınızda yer edinmesini sağlayın. Karşınızdakinin sizin isminizi anımsaması için de kendi isminizi konuşmanın ilk dakikalarında birkaç kez telaffuz etmeye çalışın.

Alışveriş listesi

20 maddelik alışveriş listesine göz atın. Sonra listede yazanları başka bir kâğıda yazmayı çalışın.Belki ilk denemede zorlanacaksınız ama kendinizi zorladıkça hatırlamaya başlayacaksınız. Biraz önce söz ettiğimiz ‘hafıza sarayı tekniği’ alışveriş listelerini de aklınızda tutmanıza yardımcı oluyor. Hafıza sarayınızda belirlediğiniz lokasyonlara alışveriş listenizdekileri hayalinizde konumlandırdıktan sonra evden çıkın.

Arabam kayıp!

Pek çoğumuzun başına gelen park krizinin esas sebebi, arabayı park edip yürümeye başladığımızda gitmekte olduğumuz yeri düşünmeye başlamamız. Bunun için park anında zihniniz gideceğiniz yerde değil park edilen alanda olsun. Çevrenizde olanları aklınıza yazın. Bulamadığınız şey arabanız da arabanızın anahtarı da olsa sakin kalın. Çünkü belleğiniz siz panik olduğunuzda kötü bir hal alır. Panik olmak yerine bir yere oturun ve hikâyeyi geri sarın. Zihniniz rahatlamaya başladığında unuttuğunuz şeyi anımsayacaksınız.

Doğum günleri

Sevdiklerinizin doğum gününü unutmamak için önerilen en basit çözüm, sevdiğinize vereceğinizhediyeyi önceden satın alıp bir kenara koymak...