Türkiye sağlıkta sınır tanımıyor

Sağlık Bakanlığı Kemik İliği Nakli Komisyon Başkanı ve Avrupa Kemik İliği Standardizasyon Kurumu (JACIE) Ulusal Temsilcisi Prof. Dr. Osman İlhan, Türkiye'de ilk defa, Kayseri Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi ile Adana'daki bir özel hastane, kemik iliği naklinde uluslararası 'JACIE Belgesi'ni almaya hak kazandığını söyledi.

İlhan, yaptığı açıklamada, Türkiye'nin kök hücre ve kemik iliği nakli konularında, uluslararası bir oyuncu haline geldiğini belirtti.

Kemik iliği nakil sayılarının her geçen gün arttığını vurgulayan İlhan, ''Türkiye'de 10 yıl öncesinde kemik iliği nakli, yıllık 200 adet civarındaydı. Yapması çok zordu, teknolojik sıkıntılar büyüktü. Sağlık Bakanlığı bu alanda 2011'de önemli çalışmalara imza attı'' dedi.

SGK'nın desteğiyle tüm tedavi giderlerinin karşılandığını kaydeden İlhan, ''Sağlıktaki bu gelişmeler Türkiye'nin büyük atılım yapmasını sağladı. Nakil merkezlerimizdeki yatak sayısı 7 yılda 113'ten, 739 gibi bir rakama yükseldi. Yıllık 2 bin adeti geçen nakillerle, Avrupa'da da 5. sıraya ulaştık. Bizde kardeşten nakil sayısı daha fazla olduğu için önemli bir mesafe katettik. Bugün 53 merkezimiz Sağlık Bakanlığından ruhsatlı. Erzurum ve Diyarbakır'da da kemik iliği nakli merkezi açıldı. Hastalar bölgelerinde başarı şekilde tedavi ediliyor. Sayıları artırmak kadar, kaliteyi de artırmayı amaçlıyoruz'' diye konuştu.

Çalışmaları süren ''Türkkök Projesi'' ile vericisi olmayanlar için de verici bulunarak, nakiller yapılacağını anlatan İlhan, proje kapsamında uluslararası düzeyde verici bankasının kurulacağını kaydetti.

Sağlık Bakanlığının 2023 yılı için büyük projeler hazırladığını vurgulayan İlhan, şöyle konuştu:

''Bazı bölgelerin merkez olması gerektiğinden yola çıkılarak, yatak sayısını artıracağız. Kemik iliği nakillerinden 100 gün sonrasına kadarki ölüm oranları ve yan etkiler konularında merkezlerden bilgi istenecek. Merkezler bu konularda standartları tutturamazsa, nakil yapma konusunda yeniden değerlendirilecekler. Sayı artırmaktan çok, kaliteye önem vereceğiz. Önce hastanın sağlığı ve güvenliği önemli.''

Nakillerde en büyük sıkıntının, kan grubu ile doku tipi uygun olmadığında ortaya çıktığını vurgulayan İlhan, ''Nakillerde en büyük tehlike, vericiden alınan hücrenin hastaya zarar vermesi. Bunu engellemek için de 'mekanizmal kök hücre' kullanılıyor. Bu hücre, bağışıklık sistemini dengeliyor ve hastaya zararı engelliyor. Kemik iliği nakli sonrası gelişen AGVH hastalığında, yüzde 100 uygun olmayan durumlarda bile mekanizmal kök hücreyi ekleyerek, naklin başarısını artırıyoruz. Sağlık Bakanlığımız, dünyada ilk defa bu naklin giderlerini karşılamakta. Kök hücre konusundaki araştırmalar hızlı bir şekilde devam ediyor'' diye konuştu.

NAKİL MERKEZLERİNE ULUSLARARASI KALİTE BELGESİ

Türkiye'nin artık kemik iliği nakli konusunda Avrupa ve Amerika'dan hasta çekebileceğini kaydeden İlhan, şöyle devam etti:

''Türkiye'de ilk defa Kayseri'deki Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi ile Adana'daki bir özel hastane, kemik iliği naklinde uluslararası JACIE belgesini almaya hak kazandı. Amerika ve Avrupa'daki sağlık ve sigorta kuruluşları bu iki kurumumuzu kemik iliği naklinde listeye alacaklar. Bu kalite belgesi, sağlık turizmine de önemli katkılar sağlayacak ve yurt dışından ülkemize hastalar gelecek. Şu anda 10 merkez bu belge için sırada. 53 merkezimizden 20'sinin bu belgeyi alacağını düşünüyorum.''

Türkiye'nin tıp alanında uluslararası bir oyuncu olduğunu, AB standartlarını özümsediğini vurgulayan İlhan, ''Günümüzde ileri tıbbi tedavi ürünleri, gen, doku ve hücre tedavileri çok tartışılıyor. Sağlık Bakanlığınca yönetmelikler art arda hazırlanıyor. Kök hücre ve nakiller yönetmeliğini de tamamen AB standartlarına uygun hale getirdik'' dedi.

Günümüzde, gen tedavisi, somatik hücre ve doku mühendisliği gibi konuların önem kazandığını ve geliştiğini belirten İlhan, artık, idrar torbası, bağırsak ve damar gibi ''içi boş organlar''ın yapılabileceğini, by-pass ameliyatlarında da kesme işlemine gerek kalmayacağını vurguladı.

KÖK HÜCREDE YENİ GELİŞMELER

Sağlık Bakanlığının kök hücre konusunda da ciddi çalışmaları olduğunu aktaran ilhan, şöyle devam etti:

''İnsanların kanlarından aldığımız hücrelerden kök hücre üreterek, kalp rahatsızlıklarında, karaciğer, bağırsak ve beyin hastalıklarında kullanmak istiyoruz. Astımda, şeker hastalığında ve kalp krizinde kök hücre tedavisini göreceğiz. Sağlık Bakanlığı, diyabette, bağırsak iltihabında ve damar tıkanıklığında da araştırmaların önünü açtı.''

Kanser hastalığında ve özellikle lösemide, hastalığa yol açan kök hücrelerin bulunduğunu anlatan İlhan, ''Bu konuda özel bir tedavi geliştireceğiz. 'Kanser aşısı' gibi bir tedavi olacak. Bu halen araştırma aşamasında. Bugün Türkiye'de de bu konuda büyük emek sarf ediliyor. Zannediyorum ki bu araştırmalar olumlu sonuçlandığında, vatandaşlarımızdan herhangi bir ücret talep etmeden bu tedavileri uygulayacağız'' dedi.

AA