Bu hata erken menapoza yol açıyor!
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doç. Dr. Hüsnü Görgen menopoz hakkında bilinmesi gerekenleri anlattı
CEYDA ERENOĞLU / HT GAZETE
Günümüzde zayıflamak isteyen ve fazla kilolarından mutsuz olan milyonlarca kadın olduğu belirtiliyor. Ancak kiloyu takıntı haline getirmenin bedeli bazen büyük olabiliyor. Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Doç. Dr. Hüsnü Görgen, “Eğer kadının vücudundaki yağ oranı yüzde 17’nin altına inerse âdetleri kesilir” diyor. Kadının normal kilosuna geri dönmesi halinde ise âdetlerin tekrar başlaması sevindirici oluyor.
MENOPOZ TANISI NASIL KOYULUYOR?
Bir yıl boyunca âdet görmeme durumu “menopoz” olarak adlandırılıyor. Doktor tarafından menopoz tanısı kanda bazı hormon değerlerine bakılarak koyuluyor. FSH ve östrojen hormonu, menopozun tanısında önemli oluyor. Kadında FSH değerinin 40’ın üzerinde olması vücutta östrojen seviyesinin düşük olduğunu gösteriyor. Bu da menopoz tanısının koyulmasında etkili oluyor.
ERKEN DÖNEM MENOPOZA HORMON TEDAVISI
Uzmanlar, 15 yıl önce tüm kadınlara ömür boyu hormon tedavisinin verildiğini belirtiyor. Ancak yapılan çalışmalar uzun süreli hormon tedavisinin meme kanseri riskinde artışa neden olduğunu gösteriyor. Bu nedenle günümüzde kadına ömür boyu hormon tedavisinin uygulanması önerilmiyor. Yine de hormon tedavisi menopozun erken dönemindeki kadına yarar sağladığı için kullanılması gerekiyor. Menopozun ilk 3 5 yıl olan erken dönemlerinde doktor kontrolünde olmak koşuluyla düşük düzeyde hormon tedavisi görmenin sağlık açısından herhangi bir zararı olmadığı belirtiliyor.
ÖSTROJEN FAZLASI KANSER SEBEBİ
Menopoza giren kadına takviye östrojen hormonu tedavisi veriliyor. Bu tedavi, menopoza giren kadınlardaki ateş basması ve terleme gibi belirtilere karşı etkili oluyor. Yapılan çalışmalar, uzun süre kullanılan östrojen hormonunun meme kanseri riskini artırdığını gösterdiği için mümkün olan en düşük doz ve en kısa sürede hormon tedavisinin tamamlanması gerekiyor. Östrojenin meme kanseri üzerine olan etkisinin 3 5 yıldan daha uzun süre boyunca ve ileri yaşta hormon tedavisi gören hastalarda arttığına dikkat çekiliyor. Ayrıca ailesinde meme kanseri hikâyesi ya da meme biyopsisinde atipi saptanan hastalarda meme kanseri riskinin fazla olduğu biliniyor.
KALP HASTALARI IÇIN ALTERNATIF TEDAVİ
Menopoza giren bir kadında ateş basması ve terleme gibi belirtilerin görülmesi hormon kullanılmasını gerektiriyor. Ancak hormon tedavisi, meme kanseri riski yüksek olan kadınlar ve kalp hastalarında sağlığa olumsuz etkilere neden olabiliyor. Bu noktada riskli grupta yer alan hastalara doktor kontrolünde alternatif tedavilerin uygulanması tavsiye ediliyor. Ayrıca östrojen eksikliğine bağlı vajinal kuruluk sorunu yaşayan hastalara vajinal yoldan östrojen tableti kullanılması öneriliyor. Bu tabletler daha uzun yıllar kullanılabilmesi açısından da avantajlı bulunuyor.
ALKOL KULLANIMININ MENOPOZ İLE İLGİSİ VAR MI?
Menopoza girme yaşının alkol kullanımı veya diğer yiyecek – içeceklerle bir ilgisi bulunmuyor. Uzmanlar, menopoza girme yaşında etkili olan faktörün kişide genetik olarak bulunan yumurtalık rezerviyle ilgili olduğunu belirtiyor. Alkol, yumurtalık rezervini azaltmadığı için menopoza girme yaşını etkilemiyor.
UZMANLARDAN ÖNERİLER
Uygun adaylara östrojen replasman tedavisi verilmelidir.
Kadınlar, egzersiz yapmalı ve diyetlerine dikkat etmelidir. Egzersiz, menopoz belirtilerini azaltmasının yanı sıra kişinin psikolojik durumunu da düzelteceği için ihmal edilmemelidir.
Uygun oda ısısının ayarlanması ve doğru giyeceğin seçilmesi gibi değişiklikler yapılarak yaşam koşulları düzenlenmelidir.
Kemik yoğunluk ölçümleri yapılarak olası kırık riskleri belirlenmelidir. Gereken kadınlara kalsiyum ve D vitamini takviyesi önerilmelidir.
Aydınlatma ve engelli yolların düzeltilmesi gibi önlemler alınarak kırık riski yüksek olan kadınlarda düşme riskini azaltıcı tedbirler almalıdır.
KALSIYUM VE D VITAMINI TAKVIYESI ÖNEMLİ
Menopoza giren kadınlarda kemik yoğunluğu azalabileceği için kalsiyum içeren gıdaların ve D vitamini takviyesinin önemli olduğuna dikkat çekiliyor.
Doğru bilinen yanlışlar
Menopoz, yaşlılık belirtisidir.
Menopoz döneminde hormon kullanılmamalıdır.
Menopoza giren kadının cinsel hayatı sona erer.
Her hormon tedavisi meme kanseri yapar.
Menopoza girme yaşı geciktirilebilir.
Her cerrahi erken menopoz yapmaz
Doç Dr. Hüsnü Görgen, “Geçirilen her jinekolojik ameliyat, erken menopoza neden olmaz” diyor. Ancak yumurtalıklar üzerine gerçekleştirilen cerrahi girişimlerin erken menopoza yol açabileceği belirtiliyor. Özellikle kanser gibi bir neden sonucu yumurtalıkların alınması gerekirse, bu durum kadının ameliyat sonrasında menopoza girmesine neden oluyor. Bunun dışında iyi huylu kist (çikolata kisti) gibi yumurtalıklarından ameliyat geçiren kadınlar da yapılan cerrahinin yöntemine bağlı olarak erken yaşta menopoza girebiliyor.
MENOPOZA GİREN KADINA UZMAN YARDIMI
Menopoz belirtilerinin azaltılması ve şikâyetlerin azaltılması adına çalışmalar yapıldığını belirten Doç Dr. Hüsnü Görgen, “Kadına menopoza girdiği ilk yıllarda hormon replasman tedavisi yapılıyor. Ayrıca hastalara uygun yaşam biçimi anlatılıyor ve menopoz dönemi belirtilerine yararlı olacak tavsiyeler veriliyor” diyor. Serin ortamlarda bulunmak, doğru giyeceğin seçilmesi ve dengeli beslenme menopoz dönemindeki kadına yardımcı tavsiyeler arasında.
Bitkisel ilaçların menopoza etkisi yok
Bazı kadınlar menopoz belirtilerini çok şiddetli yaşarken, bazı kadınların menopozu nispeten daha rahat geçirdiği gözleniyor. Ancak bu farklılığın kişilik yapısıyla doğrudan ilişkili olmadığı belirtiliyor. Ayrıca piyasada bitkisel kökenli ilaç takviyelerinin menopoz dönemi belirtilerinin tedavisinde faydalı olduğuna dair birçok reklam bulunuyor. Fakat bu bitkisel takviyelerin menopozda yararlı olduğuna dair hiçbir bilimsel çalışma bulunmuyor.
Ailedeki kadınların menopoz yaşı önemli
Menopoza girme yaşının büyük oranda kalıtsal özelliklerle bağlantılı olduğuna dikkat çekiliyor. Buna göre kadının ailesindeki ortalama menopoz yaşı, kişinin genetik olarak menopoza girme yaşını belirliyor. Kalıtsal özelliklerin yanında bazı cerrahi girişimler, yumurtalık enfeksiyonları, radyasyon ve kemoterapi gibi yumurtalıklara zararı olabilecek faktörlerin de menopoz yaşını öne çekebileceği belirtiliyor.
DOĞUM YAPMAK MENOPOZ YAŞINI ETKiLER Mi?
Doğum yapmamak menopoz yaşını etkiler mi? Halk arasındaki bir inanışa göre doğum yapmamanın menopoz yaşını etkilediği söyleniyor. Ancak uzmanlar, bu görüşün hatalı olduğunu ve kadının yumurtalıklarındaki yumurta rezervi ne zaman biterse, o zaman menopoza gireceğini belirtiyor. Bu bilgiye göre doğum yapmak ya da yapmamanın menopoz yaşı üzerine bir etkisi bulunmuyor.
YAĞ ORANINDA SINIR %17
Beslenmenin yumurtalık fonksiyonları üzerine bir etkisi bulunmuyor. Ancak aşırı kilo veren kişilerin vücudunda yağ oranının azalmasına bağlı olarak yumurtlama fonksiyonları durarak âdetler kesiliyor. Sağlıklı bir kiloya gelmesiyle birlikte yumurtalıkların tekrar yumurtlama işlemine başlayacağı ve âdet görmenin devam edeceği belirtiliyor. Vücuttaki yağ oranının yüzde 17’nin altına düşmesi halinde âdetler kesileceği için beslenme düzenine dikkat edilmesi önem taşıyor.
