'At çocuğu tanır'

NAZENİN TOKUŞOĞLU / HT PAZAR

Daha ana kapıdan adımımı atar atmaz kelimelerle anlatamayacağım bir pozitif enerji doluyor içime. Evet; zamanında çok şampiyonluklar yaşamış, şimdi sakinlik içinde gününü gün eden bir atın bakıcısı olmak hâlâ emeklilik hayalim. Serdal Adalı’yla buluşuyoruz. Başkan çok yoğun. At sevgisinin küçük yaşlarda edinilmesine yönelik, çocuklar için hazırladığı “Pony Club Şehrinize Geliyor” projesi geçen hafta hayata geçti. 75 günde 24 il gezecek sevimli Pony’ler... Ama hikâyeler şimdiden birikmiş. Somalı çocukların faciadan sonra ilk kez gülümsediklerini öğrenmek sözün bittiği yer oluyor. Bu arada bugün Gazi Koşusu var. 1927’den beri kesintisiz olarak yapılan ve ulu önder Mustafa Kemal Atatürk adına gerçekleştirilen Gazi Koşusu’nda da yerimi alacağım. Ata sporumuzu yaşatmak için...

Atlarla geçen bir hayat...

Aynen öyle... 15 yaşımdan beri atlarla iç içeyim. Aileden gelen bir hobi atçılık. 70’lerin sonlarında başlamış babamda at sevdası. Sadece bende değil Türk insanında da ayrı bir yeri var atın. İsimlerine hastayım atların. Sizinkilerin adları ne?

Agresivo, All in One, Hünkarın Kızı, Blandophobic, Royal Beauty...

Şahane... Bize atları ve konumuz olduğu için Pony’leri anlatın...

Atın, ruh ve beden sağlığına katkısı yüz yıllardır bilinen bir gerçek. Pony küçük cins at ve aşırı tepkiler vermiyor. Çocuklar korkmadan binebiliyor. Günümüzde otistik, spastik ya da hiperaktif çocukların tedavisinde at binme önemli rol oynuyor. Biz de TJK olarak “Pony Club Şehrinize Geliyor” projesini hayata geçirmiş olmaktan büyük mutluluk duyuyoruz.

‘’CARDIO DANCER’ PARMAKLARININ UCUNDA GİDİYOR’

Geçen hafta 3 gün Soma’daydınız. Neler yaşadınız?

980 çocuk atlarla temas etti, ilk defa bindiler. Gözlerindeki o sevinci size anlatamam. Anneler geldi yanıma, çocukların faciadan sonra ilk kez yüzünün güldüğünü söyledi. İlgi bekliyordum tabii ki ama bu kadar değil. Atların içgüdüleri çok kuvvetli. Bir kız vardı Yasemin, downsendromluydu. İletişim problemi varmış. Benimle konuşmaya başladı. Biraz bindi, gitti. Baktım geri geliyor, bir daha binmek için. At da tanıdı hemen onu. O kadar güzel gezdiler ki...

Peki neticede at bu, iri bir hayvan. “Ya çocuğa zarar gelirse” diye korkmuyor musunuz?

At çocuğu tanır. Size bir hikâye anlatayım. Haldun Güneş adında bir antrenörümüz vardı. Gazi Koşusu öncesi atlarla uğraşıyorduk. 8 yaşındaki kızıyla seyis ilgileniyordu. Kızı “At bineceğim” diye tutturmuş. Cardio Dancer diye bir atımız vardı, iki kişi zor zapt eder. Gitmiş seyis onun üstüne oturtmuş kızı. Bir gördük, nefeslerimizi tutuyoruz “Düştü düşecek” diye. Baktık Cardio Dancer parmaklarının ucunda gidiyor, çocuğu sarsmadan. Üstündekinin çocuk olduğunu biliyor. At sarhoşa da bir şey yapmaz mesela.

Peki 4 pony’yle tüm Türkiye’ye nasıl yetişeceksiniz?

Tek araçla geziliyordu. Şimdi ikinci bir araç yapmak için uğraşıyoruz. Belediyeler arıyor “Bize ne zaman geleceksiniz” diye... 4 pony’le 75 gün olarak planlamıştık geziyi ama artıracağız. Karadeniz’e gitmeyi, özellikle günleri uzun tutmayı çok istiyorum. Aslında zamanında çok yaygınmış burada atçılık ama şimdi neredeyse yok.

Pony’ler nereden geldi?

Türkiye çapında 9 hipodromumuz var. Problemi olan çocuklar için rehabilitasyon merkezleri açtık. Sosyal sorumluluk projemiz zaten vardı. İki pony Adana hipodromundan geldi. Atlar yol boyunca yakın temasta oldukları için birbirlerini kıskanıyorlar. O yüzden hepsini dişi seçtik ama İzmir’den gelenler biraz didişiyor.

‘Çocuğun ilk sözü ‘At’ oldu’

Gelelim tedavi meselesine... Atların çocukların merkezi sinir sitemine pozitif etki yaptığı kanıtlanmış.

Çocuk ata dokunduğu anda yüzü ve aurası değişiyor. 12 yıldır konuşamayan bir çocuk, atla vakit geçirmeye başladıktan sonra konuşmaya başlamış. İlk söylediği şey ne?

At...

Aynen... Apranti eğitim merkezimiz var. Yatılı psikolog, eğitmen ve diyetisyenle bir arada yaşıyorlar. Aprantiler ve tüm ekip eşlik ediyor çocuklara. Yürüyemediği için annesinin kucağında gelen bir çocuk adım atmaya başladı. Atların refleks hareketi var ya, çocuğun kas sistemine bir uyarı olarak gidiyor. Bu uyarım beyne sinyal gönderiyor. Beyne giden sinyal neresi sorunluysa orayı tedavi etmeye çalışıyor.

Yurtdışında durum ne?

Yurtdışında da özellikle otistik çocukların tedavisinde Pony’ler kullanılıyor. Ama gezici şov dünyada ilk. Atlar için özel TIR yapıldı, ilaçlarından tırnak bakım yağlarına kadar her şey hazırlandı. Seyisler özel eğitim aldı. Bence yurtdışındaki kulüpler bizimkini görüp kısa sürede benzer aktiviteler yapacak. O noktada ilerideyiz.

TJK uzman psikoloğu Bercis Merdanoğlu

‘Ben yukarıdayım onlar aşağıda’

Her çocuğa bireysel yeterliliğine göre bir program çıkarılıp çalışmaların psikolog ve fizyoterapist eşliğinde yapılması gerekir. Psikolojik faktörler sayesinde kişinin kendi dünyasından çıkıp gerçek dünyaya uyum sağlama yeteneği artar. Ruhsal bozuklukları olan kişiler için atın sırtında olmak çekici gelir: “Ben yukarıdayım, onlar aşağıda...” At ile etkileşim beden dili boyutunda geçer, kişi kendine ait güvendiği dünyanın içinde kalma şansına sahip olurken, aynı zamanda sınırlarını aşıp dış dünyaya da uyum sağlamaya başlar. Çocuğun kendine olan güveni, büyük, güçlü ve zarif hayvanın onu dinlemesi ve komutları yerine getiriyor olması ile artar. Günümüz bilgisayar çağı çocukları kendi içine kapanık, koordinasyon bozukluğuna sahip, öğrenme bozukluğu ve sosyal problemler yaşayan kişilerken binicilikle iletişim problemleri düzelmeye başlar. Engelliler için çok yararlı olduğu görülen atlarla tedavi, dünyanın birçok yerinde özellikle de ABD’de uygulanan ve giderek yaygınlaşan bir tedavi yöntemi olarak kullanılmaktadır.

Hipoterapi

At üstünde egzersiz sayesinde beden kaslarını çalıştırmayı hedef alan başarılı bir tedavi türüdür. At binme sürecinde vücudun tüm büyük kas grupları çalışır. Bu, refleks düzeyinde gelişen bir olaydır çünkü atın sırtında iken binici onunla birlikte hareket eder, düşmemek için içgüdüsel olarak dengeyi kurmaya çalışır, böylece hem sağlıklı hem de hasar görmüş kaslar harekete geçer ve en önemlisi küçük binici aslında tedavi olduğunun farkına varmaz, tedaviyi oyun gibi algılar. Tedavide iyi gelen rahatsızlıklar: ■ Felç ■ Denge yeteneğini kazanma ■ Konsantrasyon eksikliği ■ Hiperaktivite ■ Otizm ■ Omurga rahatsızlıkları ■ Mongolizm ■ Zekâ geriliği ■ Kas iskelet sistemi hastalıkları ■ Beyin rahatsızlıkları sonrası tedavi ■ Nevroz ■ İşitme ve görme bozuklukları ■ Ameliyat sonrası tedavi amaçlı ■ Multipl skleroz ■ Obezite