Konutta İstanbul yavaşlıyor, İzmir atağa geçiyor
Türkiye’de konut fiyatları mart ayında ortalama olarak yüzde 1.32 arttı. Yılın ilk üç aylık artışı yüzde 3.44, son bir yıllık artış da yüzde 12.67’yi buldu. Konut fiyatlarındaki artışın giderek yavaşlaması yanında enflasyonun yükselmesi ve yılık bazda yüzde 11.87’ye çıkması, aradaki makası büyük ölçüde kapattı. Konut fiyatları bir ara yıllık bazda yüzde 19’a kadar yükselerek dönemin enflasyonunun iki katına kadar çıkmıştı. Konut fiyatlarının normalleşmesi aynı zamanda kiralar yoluyla enflasyonun istikrar kazanmasına katkı sağlayabilir.
- Konut fiyatlarında İstanbul ve Ankara giderek durgunlaşırken, İzmir atağa geçti. İstanbul ve Ankara konut fiyatları aynı zamanda Türkiye endeksinin yavaşlamasının da ana nedeni. Özellikle İstanbul konut sektörünün lokomotifi niteliğinde. Bir dönem yıllık bazda yüzde 26’ya kadar çıkan İstanbul konut fiyatları mart itibarıyla yüzde 12.18’e indi ve Türkiye ortalamasının altında seyretmeye devam ediyor. Üç aylık bazda ve mart ayında yine İstanbul konut fiyatları Türkiye’nin altında kaldı.
- İlginç olan durum ise İzmir’in aldığı göçlerle birlikte konut fiyatlarının da hızlanması. Yılın ilk çeyreğinde İzmir konut fiyatları yüzde 5.23 ile Türkiye ortalamasının yüzde 50 kadar üzerine çıktı. Yıllık artış da yüzde 19 ile yeni ortalamanın yüzde 50 üzerini buldu. İstanbul ortalamanın altında kalırken, İzmir yüzde 50 üzerine çıkabiliyor.
- Bu durumda İzmir’in 2016 yılında 24 bin net göç alması ve İstanbul’un da 71 bin kişi ile net göç vermesi de etkili. Biri Kocaeli’nden sonra ikinci en çok göç alan il, diğeri en çok göç veren il. TÜİK verilerine göre İstanbul 2016’da 369.582 kişilik göç alırken 440.889 kişilik göç verdi. Net bazda da 71.307 kişiyle Türkiye’nin en büyük göçünü veren il haline geldi. Son yıllara kadar Türkiye’nin en çok göç alan ili en çok göç veren ili haline geldi.
- En çok prim yapan illerin başında Çanakkale, Balıkesir geliyor. Hem İstanbul’dan göç aldıklarından ama asıl da Çanakkale köprüsü ve çevre yolları ile ulaşımının kolaylaşacak olmasından kaynaklanan bir ilgi söz konusu. Nitekim son bir yılda da yüzde 23.24 primle fiyatı en çok artan bölge.
- Trakya illeri yanında Aydın ve Muğla’nın da en primli iller arasında yer alması hem diğer bölgelerinden hem İstanbul’dan buralara yönelik göçlerin işareti.
Enflasyonun ve mevduatın altında konut kredi faizi satışları artırdı
Konut fiyatlarının arkasında mutlaka talep, talebin arkasında o kentte yaşama isteği ve ekonomi öne çıkıyor.
- Bunun yanında finansmanın kolaylaşması da konut alımlarını ve alımlarla birlikte konut fiyatlarının artmaya devam etmesini destekliyor. 2017’de konut kredi faizleri konut alımlarını teşvik edici düzeylerde seyrediyor.
- Elimizde nisan sonu itibarıyla konut satışları bulunuyor. Buna göre 2017’nin ilk dört ayında toplam konut satışları yüzde 7.4 artarken kredili konut satışları yüzde 30.3 büyüdü. Diğer alımlar ise yüzde 3.1 geriledi. Kredili satışları 129 binden 168 bine çıktı.
- Bunda da en fazla rolü, konut kredi faizlerinin en düşük faiz olması oynuyor. 18 Mayıs itibarıyla bankaların ortalama konut kredi faizi yüzde 11.55. Bu oran aynı zamanda bir yıllık enflasyon olan yüzde 11.87’nin altında. Yine bankaların üç aylık mevduata verdikleri faizin ortalaması yüzde 12.73 ile konut kredilerinin üzerinde bulunuyor.
- Bankaların bu ölçüde konut kredisi vermeye iştahlı olmaları ise batık kredi oranının yüzde yarım ile en düşük kredi türü olmasından kaynaklanıyor. Konut kredi faizleri 2013 yılındaki yüzde 8.3 oranını görmesinin ardından tarihinin ikinci en düşük düzeyinde seyrediyor.
SONUÇ: “Yazgı, yolunu kendi bulur.” Latin Atasözü
