Parite ve AB'den ihracata çifte doping
Avrupa ekonomilerinin ortalama yüzde 2.5 ile son 10 yılın en yüksek büyümesine ulaşması, toplam ihracatının yüzde 47’sini bu bölgeye yapan Türkiye’nin ihracatının da önünü açtı. Buna son aylarda Euro’nun dolara karşı hızlı değer kazancının eklenmesi ile ihracat çifte doping yaşadı.
- Ocak ayında yüzde 16.3 artan ihracatın yaklaşık yarısından biraz fazlası miktar bazındaki artıştan (yüzde 9.8) gelirken geri kalanı Euro’nun değer kazanmasından kaynaklandı. Türkiye İhracatçılar Mevlisi TİM ocak ayında parite etkisiyle ihracatın pozitif artışını 842 milyon dolar olarak hesapladı. Euro dolar paritesi ocakta 1.1996’dan 1.2420’ye çıktı ve Euro dolara karşı yüzde 3.5 arttı. Türkiye’nin ihracatının daha fazlası Euro ile yapıldığından ve toplam ihracatta dolar bazında ifade edildiğinden arada böyle pozitif bir fark olmaya başladı.
- İhracatın yeni yıla ivme kazanarak girmesi yurtiçinde üretimi teşvik ediyor. Yurtiçi talebin de güçlü olmasıyla sanayi üretimi 2010’lu yılların en güçlü faaliyetini gösteriyor.
- Öncü gösterge olan İstanbul Sanayi Odası İSO’nun Türkiye Satınalma Endeksi 2018 yılına güçlü bir başlangıç yaptı. 50 sınırının üstü sanayi faaliyetlerde büyümeye işaret eden endeks ocakta 55.7’ye çıktı. Bu düzey Mart 2011’den bu yana son 7 yılın en yükseği. Buna paralel olarak aralık, ocak ve muhtemelen şubat aylarında yüksek sanayi üretimi gerçekleşecek demektir. 3 bine yakın sanayi şirketinden derlenerek hazırlanan endeks yeni sipariş hacminin son 83 ayın en yüksek düzeyine çıktığını gösteriyor.
- Şirketlerin üretim maliyetleri ise kurun ve hammadde fiyatlarının yükselmesiyle ocakta hızlı arttı. Şirketler maliyetlerdeki bu artışı ürün fiyatlarına yansıttılar. Bu nedenle de üretici fiyatları 2017’de son yılların en yüksekiğine çıktı.
- İSO Başkanı Erdal Bahçıvan da yaptığı açıklamada “Gelinen bu nokta sürdürülebilir büyümenin en vazgeçilmez aksiyonu olan makine ve teçhizat yatırımlarının artışını da beraberinde getirmektedir. Bunun da sanayide üretim ve istihdam artışını tarihi zirvelere taşıyacağı açıktır” dedi. Bahçıvan, Bloomberg HT’ye de konuşurken İSO 500 Büyük Sanayi Kuruluşu araştırması ve Türkiye Satınalma Endeksi ile çok önemli iki aktif oluşturduklarını, bunların yanına üçüncü aktifi daha eklemeye hazırlandıklarını söyledi. Bahçıvan sanayide yatırım iştahını ölçecek bir endeks üzerinde çalıştıklarını ve mart ayından itibaren yayınlanacağını bildirdi.
***********
BÜYÜMEYE YENİ KATKI TURİZMDEN
- Hem ihracat hem de Türkiye Satınalma Endeksi verileri 2017’de yakalanan yüksek büyümenin ve canlılığın 2018 başlarında da sürmekte olduğuna işaret ediyor.
- Bunların yanına ekonominin bir büyük sürükleyici sektörü daha ekleniyor. Turizm sektöründe 2016 en kötünün görüldüğü yıldı, 2017 ise toparlanmanın başladığı yıl oldu. Öyle ki geçen yıl Türkiye’ye gelen yabancı turist sayısı 6.8 milyon, yurtdışında yerleşik Türk vatandaşlar da eklendiğinde toplamda 7.3 milyon turist artışı oldu. 38.6 milyona çıkan turist sayısında 41 milyonluk rekora 3 milyon kaldı. Muhtemelen bu yıl bu sayıyı geçeriz.
- Turizm gelirleri de 4.2 milyar dolarlık arttı. Yabancı gelirleri 20.2 milyar doları, yurtdışı yerleşik Türkler de eklendiğinde toplam gelirler 26.3 milyar doları buluyor.
- Bu yıl erken rezervasyonların yüksek olduğu, Almanya’dan yüzde 70’e varan oranlarda artışlar kaydedildiği haberleri geliyor. Turist sayısında galiba rekora ulaşacağız. Turizm sektörünün eski canlılığına kavuşması ekonomiyi yüksek düzeyde destekleyici olacak. Başta istihdam, 40’tan fazla alt sektör, emlak piyasası ve İstanbul ekonomisi olmak üzere pozitif etkilenecek.
- Ama oda fiyatlarının düşüklüğü nedeniyle gelir rekoruna ulaşmak gelecek yıla kalabilir. Dolayısıyla pozitif gidişin devam etmesi şartıyla 2014 yılında ulaşılan rekor düzeyi yeniden yakalamak ancak 4-5 yıl sonra 2019’da mümkün olabiliyor.
- Hemen her işte olduğu gibi kazanmak zor, kaybetmek kolay veya zaten elde değil.
