Yılın ikinci çeyreğinde kriz yaşamayacağız ama yüksek türbülansta kalacağız
Yılın ilk çeyreğini geride bırakıp ikinci çeyreğe girerken yatırım araçlarının veya varlık fiyatlarının kısa, orta ve uzun vadeli bilançosunu çıkardık. Dünya nereye gidiyor ve Türkiye dünyanın neresinde diye baktık. Kısa ve uzun vadeye göre ciddi farklılıklar ve bazı ana eğilimler ortaya çıktı.
- Ana eğilimlerden biri şu: TL her vadede gelişmiş ülke paralarına ve dolara karşı değer kaybediyor. Yukarıdaki tablodan da izlenebileceği gibi, TL’nin dolar ve Euro’dan oluşan sepet kura karşı değer kaybı son 10 yılda yüzde 61, son 5 yılda yüzde 52, son bir yılda yüzde 15 ve bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 5.6 oldu.
- Değer kaybı aynı zamanda gelişmekte olan ülke paralarına karşı da yaşandı. Çünkü son 10 yılda dolar TL karşısında yüzde 197 artarken TL’nin değer kaybı yüzde 66.2 düzeyinde gerçekleşti. Halbuki aynı dönemde JP Morgan Gelişen Kur Endeksi’nin kaybı yüzde 32 düzeyinde kaldı. Bu anlamda TL negatif ayrıştı. Son 5 yılda da TL’nin dolara göre kaybının yüzde 55.3’e varmasına karşılık gelişen ülke kurlarının kaybı yüzde 25.3’te kaldı. Son bir yılda da TL yüzde 8.1 değer kaybederken gelişen kurlar yüzde 3.8 değerlendi. Bu yılın ilk üç ayında TL’nin kaybı yüzde 5.5, buna karşılık gelişen ülke kurları yüzde 1.8 arttı.
- TL’nin değer kaybı özellikle son 5 yıl içinde hızlandı. Bu dönemin özelliği ise cari açığın yüksekliği, dış kaynak gereksiniminin artması ve küresel piyasalarda yüksek oynaklıkların yaşanması.
- Yine 10 yılı kapsayan vadede en dikkat çekici gelişmelerden biri ABD dışında şirket ve bankaların borçlanmalarına baz teşkil eden LIBOR faizlerinin dipten yaptığı hızlı yükseliş. Bu nedenle faizler arasında en çok artışlar bütün vadelerde LIBOR oranlarında. Sonra Alman 10 yıllıklarda.
- 10 yıllık vadede en fazla düşüş de Alman 10 yıllık tahvilinde.
- Emtia grubunda ise petrolde 10 yıl ve 5 yıllık vadede düşüş, ama son bir yıl ile son üç aylık dilimde artış söz konusu.
- Dünya altın fiyatlarında orta vadede düşüş varken son bir yıl ve ilk çeyrekte yükseliş eğilimi başladı. Gram altın ise TL ile fiyatlandığından dolayı her vadede net bir şekilde kazandıran ve pozitif seyreden bir yatırım aracı oldu. Hatta 10 yıllık vadede en çok değerlenen araç yüzde 324 ile gram altındı. Bunda ons altının aynı vadede yüzde 44.6 artmasına TL’nin yüzde 66.2’ye varan değer kaybının eklenmesinin payı büyük oldu.
- Türkiye borsası da her vadede hem gelişmiş hem de gelişen borsalardan negatif ayrıştı. Bizim ele aldığımız vadeler içinde sadece son bir yılda kazandırdı. Ancak yüzde 14’lük artış aynı dönemde MSCI Gelişen Borsalar’ın yüzde 40’lık priminin oldukça altında kalıyor.
***********
TİCARET SAVAŞI VARSA İSTİKRAR YOKTUR
- Yıla girerken güçlü seyreden küresel piyasaların şu veya bu şekilde ilk çeyreği pozitif bir şekilde atlatacağı ve ikinci çeyrekte bozulma yaşayabileceği tahmininde bulunmuştuk. Önce VIX’teki oynaklık piyasaları vurdu, ardından da ABD Başkanı Trump’ın korumacılık önlemleri ve ticaret savaşlarını başlatması geldi. Bu nedenle varlık fiyatlarında bozulma beklenenden erken başladı.
- Dünya borsaları ilk çeyreği yüzde 1.5 negatif yani düşerek kapattı. MSCI Türkiye endeksi de yüzde 6.2 değer kaybetti. Petrol yükselirken bakır fiyatları düştü. Faiz oranları yükselme eğiliminden gevşeme eğilimi içine girdi. FED faiz artırmasına karşılık, dolar ABD Başkanı Trump’ın izlediği politikalar ve zayıf dolar isteği ile yüzde 2.3 düştü.
- Türbülans, küresel piyasalara erken dönerken, yılın ikinci çeyreğinde kendini iyice hissettireceğe benziyor. Çünkü ticaret savaşlarının olduğu bir dönemde sakin ve istikrarlı bir seyir beklenemez. Ticaret savaşlarının boyutu genişledikçe ve şiddetlendikçe finansal piyasalara ve varlık fiyatlarına etkisi de o derece negatifleşecek.
Ücretler artış eğilimine girdikçe enflasyon kafa kaldırırken faizler de yükseltilecek. Yılın ikinci çeyreğinde kriz yaşamayacağız ama yüksek türbülans içinde olacağız.
SONUÇ:
“Her koyun rüzgârları farklıdır.”
Fuji Atasözü
