Borsayı 106 milyar $ eriten kur artışı
Önceki gün Merkez Bankası döviz kurundaki kabarmayı durdurabilmek için faizleri 0.75 puan artırdı ve bankaları yüzde 13.5’ten fonlamaya başladı. Türkiye bu politika faiz oranıyla dünyada 6. sıraya yükseldi. Arjantin, Nijerya, Venezüella, İran ve Mısır’ın ardından en yüksek faizi veren ülke. Faizlerin yükseltilmesinin pozitif sonuçları ikinci gününde daha belirginleşti, kur gevşemeye devam ediyor.
- Merkez Bankası döviz kuruna enflasyon açısından müdahale ediyor. Kuru kontrol yoluyla enflasyona negatif etkisini sınırlamayı amaçlıyor.
- Bunun yanında finansal istikrar da ikincil bir amaç. Yani kur artışları çok hızlı ve kalıcı olmasın ki şirket bilançolarını altüst etmesin, şirket iflaslarını tetiklemesin. Şirketler battığında da dönüp banka sermayelerini eritmesin. Sonuçta finansal istikrar da korunsun.
- Döviz kurunun hızlı artışı veya belirgin biçimde enflasyonun üzerine çıkması, ihracatı ve döviz kazandırıcı sektörleri teşvik eder ama olumsuz etkisi çok daha fazla. Enflasyon, dış borç yükünün artması, dolar bazında alım gücünün zayıflaması ve varlık fiyatlarının gerilemesi bunun başında geliyor. Mesela geçen yıl borsa yüzde 47 artışla getiride dünyada ilk 5 içine girdi. Ancak doların artışı borsanın ve şirketlerin piyasa değeri üzerindeki bütün cilayı döküyor.
- MKK’nın TÜYİD ile birlikte yaptığı Borsa Trendleri Raporu’na göre Borsa’nın toplam piyasa değeri son 5 yılda 106 milyar dolar eridi.
- Bu erimenin yarıdan fazlası, 58 milyar doları bankaların piyasa değerinin düşmesinden kaynaklandı. Yüzde 51’e denk gelen bu düşüşle bankalar 114 milyar dolarlık piyasa değerinden 56 milyar dolara indi.
- Endeks bazındaki tek artış teknolojide. Orada da yeni halka açılmalar var.
- Erimenin en az olduğu endeks ise yüzde 21 ile sanayi şirketleri. Sanayi şirketlerinin değeri 90.3 milyar dolardan 71.3 milyar dolara düştü.
- Dolar bazında ve uzun vadede bile borsada kazanç yok, hatta gelişmekte olan borsalar yüzde 13 prim yaparken BİST’teki toplam kayıp yüzde 32. Ülkenin en büyük şirketleri yarı yarıya değer kaybetmiş. Bu kayıpta anılan dönemde doların yüzde 119 artması çok etkili.
