Ateşkesle İdlib riski ne ölçüde azaldı?
Türkiye ile Rusya, İdlib’de yaşanan çatışmaların durdurulması için uzlaştı ve ateşkes kararı aldı. Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Putin arasında 5 saat 40 dakika süren görüşmeler sonucunda alınan ateşkes kararı dün gece yarısı itibariyle yürürlüğe girdi.
-Ateşkesin kalıcılığı konusunda garanti yok. Dolayısıyla ateşkesin ne kadar süreceği, sonrasında nelerin olabileceği belirleyiciliğini sürdürecek.
- Görüşme sonucunda Türkiye ile Rusya arasındaki gerginleşen ilişkiler yumuşadı. Ateşkes insani boyutlu kazanımları yanında Türkiye’nin riskini azalttı ve piyasaların tansiyonunu düşürdü.
-Ziyaretin gerçekleşmesine paralel olumlu sonuçlar doğuracağından hareketle finansal piyasalar fiyatlamayı bir kaç gün önceden başlatmış ve aşağı yukarı da tamamlamıştı.
-Bunun en somut örneğini Türkiye riskinin göstergesi olan CDS oranlarının 320.430’a kadar inmesiyle gördük. Oran 28 Şubat’ta 380.250’ye kadar yükselmişti.
***
DÖVİZ MEVDUATI 200 MİLYAR SINIRINDA
-Şubat ayının son haftası hem küresel piyasalar hem de Türkiye piyasaları için çok zor geçmişti. Koronavirüs küresel piyasaları vururken, İdlib’deki çatışmalar Türkiye için ekstra risk doğurmuştu. Hatta küresel kriz sırasında bile bu kadar sert fiyat düşüşleri yaşanmamıştı.
-İşte o haftaya ait açıklanan verilere göre bir haftada Türkiye’den çıkan portföy yatırım tutarı 447 milyon dolarla sınırlı kaldı. Resmin asıl olumsuz yanı ise Aralık ayının son haftasından başlayan net bazdaki sermaye çıkışlarının ocak ve şubat ayında ara vermeden devam etmesiydi.
-Aynı haftada yurtiçi yerleşiklerin dövize yönelimi ise güçlüydü. Banka ve katılım bankalarındaki şirketler ile gerçek kişilerin döviz mevduatları 2 milyar dolar arttı. 21 Şubat’la biten haftada 197.69 milyar dolar olan yurtiçi yerleşiklere ait döviz mevduatı 28 Şubat’ta 199.73 milyar dolara yükseldi. Haftalık artışı yüzde 1 düzeyine çıktı.
-Döviz mevduatlarının yılbaşına göre artışı 6.09 milyar dolarla makul ve yüzde 3.1 oranında.
-Son bir yıllık döviz mevduatı da 170.96 milyardan 199. 73 milyar dolara çıktı. Bir yıllık artış 28.76 milyar doları veya yüzde 16.8’i buldu.
***
GAZİANTEP'İN İHRACATI IRAK SINIRINA TAKILIR MI?
DEİK’in düzenlediği Anadolu Buluşmaları çerçevesinde gittiğimiz Gaziantep’te Irak sınır kapası Habur’un kapatılması sıkıntısıyla karşılaştık. Koronavirüs nedeniyle kapatılan sınır kapası için yoğun toplantılar ve girişimler yapılıyor.
Çünkü Irak pazarı Gaziantep için çok önemli. Şehrin 7.8 milyar dolara varan yıllık ihracatının 2.5 milyar doları veya yüzde üçte biri bu ülkeye yapılıyor.
İHRACATIN ÜÇTE BİRİ IRAK’A
-TİM İcra Kurulu üyesi Gaziantepli ihracatçı Mahsum Altunkaya “Bize soruyorlar, Gaziantep’te sorun var mı diye. Olmaz mı? İş ve ihracat yapıyoruz. İş yapmazsan sorun da olmaz” dedi ve sözlerini şöyle sürdürdü:
“-Irak sınır geçişleri virüs nedeniyle durduruldu. Türkiye tarafında bekleyen tır sayısının 4 bine, Irak tarafında 7 bine çıktı. Bu mallar arasında çürüyen ve bozulan gıda ürünleri de yer alıyor.
-Gaziantep’in ihracatının üçte biri bu ülkeye yapılıyor. Kapı uzun süreli kapalı kalırsa ciddi sorun yaratacak. Sınır kapısında daha esnek bir uygulama pekala gidilebilir.”
5’İNCİLİĞE YÜKSELDİ
-Gaziantep’in net bazda ihracatçı bir il olduğunu, ihracatın ithalatı karşılama oranının 2019’da yüzde 154 olarak gerçekleştiğini belirten Mahsum Altunkaya “2020 yılında şehirler arasında ihracat sıralamasında bir basamak daha yükselerek 5’inciliğe çıktıklarını” açıkladı. -Antep’in geçtiği il Ankara. Önünde ise sırasıyla İstanbul, Kocaeli, Bursa, İzmir yer alıyor.
HEDEF MODEL OLUŞTURMAK
-Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı Fatma Şahin ise üretimin önemine vurgu yaptı ve Suriye’deki olaylar devam ederken kentte 180 fabrikanın kurulduğunu belirtti.
-Antep’in büyümesinin ülke genelinin üç katına çıktığını belirten Fatma Şahin sözlerini şöyle konuştu:
“Kalkınmada bir Gaziantep modeli oluşturmak ve bunu bir dünya modeline dönüştürmek istiyoruz. Fabrikalar, makinalar sadece iş ve aş üretmiyor, ilişkileri de, diplomasiyi de geliştirerek aynı zamanda dünya barışına katkıda bulunuyor. Gastronomide önemli bir diploması yaratıyor.”
İHRACAT ARTIYOR AMA NASIL?
Antepli sanayici ve ihracatçı Sanko Holding’in yönetim kurulu üyesi Adil Konukoğlu ise toplantıda ihracat üzerine ilginç bir konuşma yaptı. Adil Konukoğlu şunları söyledi:
“-1990 yılında Gaziantep’in ihracatının yüzde 75’ini Irak’a yapılıyordu. Derken ABD’nin Irak’a ilk müdahalesi ile işler bıçak gibi kesildi ve dünya kadar paramız battı.
- Bu kez durum biraz daha farklı. Irak’la sınır kapısının kapatılma nedeni koronavirüs. Biz de Irakla birlikte 180 ülkeye ihracat yapıyoruz. Ama nasıl?
KELLE KOLTUKTA İHRACAT
-Boynumuzda iple geziyoruz. Her an her yerde boğulabiliriz. Çünkü Afrika’nın adı sanı duyulmamış, bankacılık hizmetleri bile doğru dürüst olmayan ülkeleriyle de çalışıyoruz. Bedelini tahsil etmek için bir hafta kabile reisinin kapısında yatıyor benim ihracatçım.
-Bütün varımızı yoğumuzu müşterinin sırtına yüklüyoruz. İhracatı yapıyoruz da, kelle koltukta mal satıyoruz. Asker cephede nasıl savaşıyorsa biz de dış pazarlarda öyle savaşıyoruz.
-Bulunduğumuz bölgenin ve pazarların yüzde 55’nde bankacılık doğru dürüst çalışmıyor. Banka var da akreditif mi açmadık? En büyük sorunu ihraç ettiğimiz malların bedelini tahsil etmek ve yurda getirmekte yaşıyoruz.
-İhracatçılarımızdan 22 kişi yargılanıyor. Yazıktır, günahtır, yolumuz açsınlar. Ticareti de bize bıraksınlar. İki de bir burunlarını sokmasınlar. Biz bu riskleri alarak ihracat yapıyoruz.”
BU KEZ DE YAPABİLİRLER Mİ?
-Askerliğimi yaptığım Gaziantep’i 1980’lerden beri izliyorum. Büyük mesafe kaydetti. İhracatın gündeme gelmesiyle atak yaptı. İran, Irak, Suriye, Rusya gibi bölge ülkeleri zaman zaman Antep’in ihracatında baskın hale geldi.
-Ancak bu pazarlarda sık sık jeopolitik sorunlar çıktı, Antep de en önemli ihracat pazarını kaybetti. Fakat her defasında kısa bir sürede yeni bir pazar bulmayı başardı.
-Bugün geldiği aşamada Ankara’yı da geride bırakarak Türkiye 5’inciliğini yakaladı. İhracatının ithalatı karşılama oranı yüzde 154 ile Türkiye ortalamasının iki katı düzeyinde.
-Böylesi risk alan, gözü kara Antepli ihracatçıları ve girişimcileri koronavirüs de, Irak pazarının kaybı da durduramaz. Ancak hangi zorlukların veya risklerin karşılığında bu başarıyı yakaladıklarını da Adil Konukoğlu’nun sözlerinden anlıyoruz.
