Ekonomi mi insan hayatı mı?
Tartışmayı ABD Bakanı Trump başlattı. Virüse karşı ciddileşmişken alınan önlemlerin ekonomide yarattığı tahribatı görünce anında çark etti ve dün şu açıklamayı yaptı:
“Trafik kazalarında her yıl Kovid-19’dan daha fazla insan kaybediyoruz. Ama otomobil firmalarına üretimi durdurma çağrısı yapmıyoruz. Tedavinin, sorunun kendisinden daha fazla olmasına izin vermeyiz. 12 Nisan’da Paskalya’ya kadar ekonomiyi yeniden açmak istiyoruz. Herkes işine dönmeli.”
-Kısaca Trump seçim yılında ekonomiyi virüse kurban vermem diyor. Bu kararlılığını sürdürebilecek mi, önümüzdeki dönemde göreceğiz. Virüsten dolayı ölümler arttıkça, sağlık sistemi kilitlenince yeniden karar değiştirmek zorunda kalabilir.İnşallah bu yola girmez ve geri dönmek zorunda kalmaz.
-İngiltere de başta aynı yola girmişti, ancak gelen rapor ve senaryolarla terk etmek zorunda kaldı.
HAYATI KORUMAK İÇİN EKONOMİYİ ÖLDÜRMEK
-Aşı yok, doğru dürüst ilaç yok. Salgın virüsün önünü alabilmek için sokağa çıkmamayı, üretimden, işten, sosyal olmaktan, tüketimden kesilmeyi beraberinde getiriyor. Bağlı olarak yeni açıklanan ekonomik verilerde çöküş yaşanıyor. İşte Trump’ın işaret ve şikayet ettiği durum bu.
-Son olarak Hindistan sokağa çıkma yasağı ilan etti. 1.3 milyar nüfuslu Hindistan’ın katılımı ile izolasyondan karantinaya kadar giden önlemlere maruz kalan kişi sayısı 3 milyara yükseldi.Böylece dünyanın yüzde 38’i artık sokağa çıkamıyor.
-Ancak butür önlemler de ekonomiyi öldürüyor. Önlem almamak ise insanları öldürüyor.
ÇİN’İN TERCİHİ VE KOYDUĞU ÇITA
-Sonuçta iki taraftan birini feda etmek lazım. Tercih elbette belli bir dönemlik ekonomik çıkarları korumaktan yana olamaz,insanların yaşamasından yana olmalı.
-Çin tercihini böyle kullandı. Ödünsüz mücadele ile başarılı sonuç da aldı.Dünyanın en büyük nüfusuna sahip olmasına karşılık ölü sayısını 3.283’te tutabildi. İtalya ise bunun iki katı düzeyine çıktı bile.
-ABD’de ise virüs salgını henüz yeni başlamış sayılır. Ölümlü vaka sayısı 471. Ancak pik noktaya varılmasına daha var.Dünya Sağlık Örgütü de Amerika’yı virüsün yeni yayılma merkezi olarak değerlendirdi.
-Virüs salgınına karşı herhangi bir önlem alınmaması halinde meydana gelebilecek ölümleri Imperial College, İngiltere için 277 bin kişi, ABD için 1.1 milyon kişiolarak tahmin etti. Bu raporun ardındandır ki, İngiltere ve ABD koronavirüse karşı esnek önlemlerini katılaştırdılar.
PARA KAZANILIR, KAYBEDİLEN HAYAT ASLA
-Ekonomi mi yoksa insan mı diye bir tercih olamaz. Alınan önlemler sonucunda ekonomi bir çeyrek, iki çeyrek durabilir, daralabilir. Dünya ekonomisi zor bir dönem yaşayabilir. İşini, servetini kaybedenler çok olabilir.
-Ancak virüsü yendikten sonra kayıplar tekrar yerine konulabilir. Konulamasa da herkesin kaybettiği bir dünyada ve ortamda büyük acı verici olay olmayabilir.
-İnsan kayıplarının ise telafisi yok. Ölen insanlar bir daha geri gelmeyecek. Bu da parayla ölçülebilecek bir şey değil. Ekonomi canlı kalsın diye insanları ölüme göndermenin bir mantığı yok.Ekonomik kayıp telafi edilebilir ama insan kaybı asla.
TRUMP SEÇİM DERDİNDE, ÇİN DÜNYA LİDERLİĞİNDE Mİ?
-Trump’ın durumunu agresif ve 7.5 ay sonra seçime girecek politikacı pozisyonu ile değerlendirmek gerekiyor. “Ekonomi canlı kalsın, oy kaybetmeyeyim” kaygısı eğer uygulama alanı bulursa, insanlar virüs salgını ile kırıma uğrar.
-Üstelik karşı tarafta dünya liderliği için rekabet ettiği Çin önlem alarak bu işten 3-4 bin insan kaybıyla başarılı bir şekilde çıkmışken, ABD’nin 30-40 bin ölü vermesi bile Trump’ın seçilmesini riske sokar.
-Ölü sayının 100 binlere çıkması ise daha ayrı bir konu. İtalya ve İspanya yardım isteyebilir ama koca ABD,rekabet ettiği Çin’den tıbbi yardım isteyemez.
-Nüfusu dörtte bir düzeyinde olmasına karşılık ABD, virüste Çin’in 10 katı,yani 40-50 bin insan kaybederse bu da olmaz. Dünya liderliğinde Çin bir adım öne çıkar.Seçim derdine düşen Trump bunu göremeyebilir ama gören birileri olacaktır.
ABD TARİHİ SINAVDAN KAÇAMAZ
-Dünyanın tarihi bir sınavında ABD’nin zigzag yapma lüksü hiç yok. Dünyanın da. Ya virüs gidecek bu dünyadan ya biz insanlar. Virüs sayesinde doğanın gerçek yüzüyle karşılaştık ve hiçbir romantikliği yok. Sorun küresel ve dünya bu sorunla topyekün savaşmak zorunda.
-Şimdiye kadar küresel bir çözüm ortaya konulamaması da ABD’nin eksikliği ve liderliğini ortaya koyamamasından. Dünya her zamankinden daha çok ağabey siyasetçiye ihtiyaç duyuyor. Bu dönem bu ABD değilse başka biri olacak. Zira doğa boşluk kaldırmaz.
