Çöp değil pırlanta!
İklim değişikliğinin yol açtığı doğal olaylar ve tarımsal üretimi düşürmesi ile küresel salgın yaşamda, üretimde ve tüketimde çevreci yaklaşımı öne çıkardı. ABD, AB, G7, IMF gibi ülke ve uluslararası kuruluşlar çevreci yaklaşımlarını ve yeşil ekonomiye geçiş programlarını açıkladı. Kısaca 2020’ler dünyada ekonomik yapının daha çevreci hale dönüşeceği yıllar olmaya aday.
Fosil yakıtlar terk ediliyor. Elektrik öne çıkıyor. Ancak elektrik üretiminin de dönüştürülebilir ve sürdürülebilir olması önemli.
Türkiye’de özel sektör kuruluşları olarak İSO ve TÜSİAD’ın çalışmalarını aktarmıştım. Özel sektör kuruluşlarının ne yapabileceklerine örnek ise çevreci üretim ve girişimler.
ÇÖPTE YEŞİL DÖNÜŞÜM
Bir grup gazeteci olarak bu tür girişimin örneklerinden Biotrend Enerji’yi de bünyesinde barındıran Doğanlar Holding Başkanı Davut Doğan’la bir araya geldik.
Davut Doğan’dan öğrendik ki, bildiğimiz çöp, çöpün çok ötesinde adeta pırlanta değerinde. Çünkü çöp işlemeye ve atık yönetimine yapılan yatırım kendini 3 ile 7 yıl arasında amorti ediyor, geri kazanıyor. Bu da iyi bir oran.
-Bunun için çöpler ihale usulüyle belediyelerden alınıyor. Karşılığında elde edilen cirodan yüzde 10- 50’si oranında belediyelere pay veriliyor. Oran kentten kente değişiyor. Geçmişte belediyelerin sırtında yük olan çöp bugün bir gelir kaynağına dönüşmüş.
-Çöplerin önce demiri, plastiği ve kağıdı ayrıştırılıp geri dönüşüm fabrikalarına satılıyor.
-Geriye kalanı işlenerek elektriğe, gübreye, ısıya, buhara dönüştürülüp satılıyor.
KARBON TİCARETİ ELEKTRİĞİ GEÇEBİLİR
-Davut Doğan “Tesislerde biyokütle enerjisi üretirken ciddi bir ısı buharı elde ediyoruz. Isı buharını değerlendirmek üzere Sivas’taki tesisimizde pilot seracılık uygulamasına başladık. Bu avantajı diğer tesislerimizde, özellikle domates yetiştiriciliğinde kullanmak istiyoruz” dedi.
-Bütün bu işleme sürecinde doğaya zararlı gazları salınmadığı için ayrıca bir karbon geliri elde etmek mümkün. Elektrik üretimi kapsamında karbon ticareti geliri elde edeceklerini belirten Davut Doğan “Hatta karbon ticaretinin önümüzdeki döneme damgasını vuracağını ve elektriğin bile önüne geçebileceğini düşünüyoruz. Bu konuda fırsatlar büyük. Karbon satışı sertifikası için müracaatımızı da yaptık” diye konuştu.
HALA YARISINA YAKINI İŞLENMİYOR
-Bu kadar değer yaratılmasına karşılık Türkiye’de yaygın bir şekilde çöpün işlendiğini ve değerlendirildiğini söylemek zor. Çünkü kişi başına çöp üretimi günlük 1 kg’dan toplamda 80 bin ton. Bunun ancak 45 bin tonu işleniyor.
-Yenilenebilir enerjinin ancak yüzde 3’ü çöpten üretiliyor. En yüksek oran yüzde 13 ile Çin’de. ABD ve Avrupa ise yenilenebilir enerjinin yüzde 10’unu çöpten üretiyor.
-Biotrend 9 bin ton çöp üretimiyle Türkiye toplamının yüzde 20’sini işliyor. Sektörün en büyük iki oyuncusundan biri. Halen farklı şehirlerde 11 olan tesis sayısı yıl sonunda 18’e yükselecek ve 55,8 MW olan kurulu gücü de 91.5 MW’a çıkacak.
-Yatırımı yeni yapılacaklar arasında İzmir Menderes Biyogaz Elektrik Üretim Tesisi şimdiye kadarki en moderni olacak ve toplam maliyeti 40 milyon doları bulacak.
BALKANLAR’IN ÇÖPÜNE TALİP
-Daha sonra yatırımların yönü yurt dışına, Balkanlar’a doğru çevrilecek. Davut Doğan bu konudaki açıklamasında şunları söyledi:
“Biyokütle enerjisinde yurt dışındaki fırsatları yakından takip ediyoruz. Balkan ülkelerinde fırsat ve potansiyel büyük. Büyüme oralarda olacak. Devletin alım garantisi olan ülkelerle temaslarımız sürüyor. Pandemi nedeniyle sıkıntılar olsa da, bazı ülkelerdeki çöplere talibiz. Netleştiğinde KAP’a açıklama yapacağız.”
-Türkiye’de yatırımlarda durmanın nedeni ise teşviklerin kısılmasından ve 13 cent olarak belirlenen alım garantisinin temmuz ayından itibaren 8 cent’e indirilecek olmasından kaynaklanıyor.
-Davut Doğan teşvikteki azaltımın yeni yatırımları verimli olmaktan çıkartacağı belirterek “Rakam 8 yerine ortada bir yerde belirlenseydi durumu kurtarabilirdi” dedi.
-Doğanlar Holding Başkanı Davut Doğan’ın son sözü de halka arz üzerine. “Kısa süre önce tamamladığımız Biotrend’in halka arzı sayesinde yenilenebilir enerji alanında yarattığımız farkı, daha fazla kişiye duyurma şansı yakaladık. Elde edilen geliri ise verimlilik odaklı kullanarak yatırımlara devam edeceğiz. Bir sonraki hedefimiz ise holdingi halka açmak olacak.”
