Altın sevdası bitti mi?
Altının fiyatları, 2015 sonunda başlayan ve Ağustos 2020’ye kadar süren 4.5 yıllık yükselişinde yüzde 98 prim yaptı. 7 Ağustos 2020’de 2.073 dolara kadar çıkan altın fiyatları 11 aydır dalgalanıyor. 31 Mart 2021’de 1.678 dolara kadar inerek yüzde 19’a varan bir değer kaybına uğrayan altın şu sıralar 1.800 dolara yaklaşan bir seyir izliyor.
- 2020 yılının ortalama ons fiyatı 1.804 dolar olarak gerçekleşirken, bu yılın ortalaması ise 1.771 dolara düştü. Ortalamalara göre 33 dolarlık kayıp yüzde 2 ile küçük ölçekli azalma demek. Ama daha önemlisi altın fiyatlarının yakın dönemde yükseleceğine dair bir kanaatin veya tahminin bulunmaması.
ALTININ HIZ KESME NEDENİ NE?
-Çünkü ortaya küresel enflasyon çıktı ve bu korkuyla faizler yükseliyor. Altının en duyarlı olduğu faiz olan ABD 10 yıllıklarının 2020 yılı ortalaması yüzde 0.889 iken, 2021 ortalaması yüzde 1.455’e yükseldi. Yıldan yıla değişim oranı yüzde 63 düzeyinde.
-Kısaca altın fiyatlarının önüne enflasyon ve faiz gibi iki önemli belirsizlik çıktı. Şimdi enflasyon geçici mi, kalıcı mı diye tartışılıyor. Sonra FED’in tahvil alımlarını azaltmayı takvimlendirmesi gerekecek. Gelecek yılın sonunda ise FED’den ilk faiz artırımı bekleniyor. Bütün bu gelişmelerin etkisiyle altının yükselişi kesilince yatırım amaçlı alımlar ivme kaybetti.
İTHALATI BU YIL %43 GERİLEDİ
-Türkiye’de ise altın talebinde dramatik düşüşler kaydedildi. Çünkü geçen yılki talep abartılıydı ve bu yıl alınan idari önlemler de talep azalmasında etkili. Geçen yıl negatif faizden kaçanlar ve bazı nedenlerden dolayı döviz hesabı açtırmayanlar altına yöneldi. Buna altının değer artışından yararlanmak isteyenler eklendi.
-Altın ithalatı da yüzde 100 artışla 13 milyar dolardan 26 milyar dolara çıktı. Enerjiden sonra ikinci sıraya yükselen altın ithalatı cari açığın büyümesine en çok katkı yapan gruplardan biri oldu.
-Bu yılın ilk 5 ayında ise tablo tersine döndü ve genel ithalat yüzde 27 artarken altın ithalatı yüzde 43 geriledi. Geçen yılın aynı dönemindeki 7.3 milyar dolarlık altın ithalatı bu yıl 4.2 milyar dolara indi.
-İthalatın azalmasında altın fiyatlarındaki durgunluğun belli bir payı var. Yatırım veya spekülasyon amaçlı altın alımlarını önemli ölçüde sınırladı.
-Ancak 26 milyar dolarlık ithalatı düşürmek amacıyla alınan idari kararların da etkili olduğunu öğrendik.
İHRACATINA İKİ ZORLUK ÇIKARDIK
-Basın mensuplarıyla bir araya gelen Mücevher İhracatçıları Birliği Başkanı Mustafa Kamar altın ithalatındaki artışın önünü kesmek amacıyla geciktirici ve maliyetleri artırıcı idari önlemler alındığını belirtti. Mustafa Kamar, kuyumculuk sektörünün Dahilde İşleme Rejimi (DİR) kapsamında yaklaşık 4 milyar dolarlık altın getirdiğini, bunu işleyerek ihraç ettiğini, arada yüzde 15’lik işçilik payı aldığını aktardıktan sonra şunları söyledi:
“-DİR kapsamında bize işlenmek üzere gelen altın için Gümrük’ten izin alma zorunluluğu getirildi. İzin süresi 3 günden 2 haftaya kadar uzuyor. İlk zorluk bu.
-İzin sonrası gelen ürünün Darphane tarafından onaylanması şartı da konuldu. Bu da bir hafta 10 gün sürüyor. Yetkili ayar evleri belirlenmiş ve 2004’ten başlayarak 2021’e kadar böyle gelmiştik. Şimdi yeniden 2004 öncesine döndük. İkinci zorluk da buradan kaynaklanıyor.
-DİR kapsamında bir günde elimize ulaşan altın artık 3 haftada geliyor. Bunu karşı tarafa anlatamıyoruz. Böyle bir gecikmeyle bize altın yollamak istemiyorlar.”
İTHALATA İNCE AYAR GEREKLİ
-Mücevher ihracatında geri düşmeye başladıklarını kaydeden Mustafa Kamar, 2004’te 500 milyon dolarlık hacmin 2019’da 4.1 milyar dolara, 2020’de de 3.8 milyar dolara çıktığını belirtti. 26 milyar dolarlık ithalatın sorumlusu olmadıklarını belirten Mustafa Kamar şöyle konuştu:
“-Sorumlu olduğumuz kısım 5 milyar dolardır. Bunun 4 milyar doları DİR kapsamındadır ve işlenerek tekrar ihraç edilmiştir. İthalatı azaltmak amacıyla aceleyle kamu kuruluşları birbirinden bağımsız kararlar aldılar. İhracatta geri düşmeye başladık.
-Biz ise kendimize 2023’te 12 milyar dolarlık hedef koymuştuk. Önümüzü açarlarsa, Gümrük’ten ön izin ve Darphane şartı kalkarsa bu hedefi yine yakalarız. Dünya mücevher ihracatından yüzde 10 pay alırız. Yeni Ticaret Bakanı Mehmet Muş’un yaklaşımı çok olumlu. Ankara’da şimdiye kadarki en geniş kapsamlı toplantımızı yaptık ve büyük enerji aldık. Yeniden yüzde 10 pazar payı hedefine umutla bakmaya başladık.”
-Hızla artan ithalatı önleme amacıyla alınan tedbirler beklenen sonucu verdi ama beklenmedik şekilde altın ihracatına da darbe vurdu. Bir taraf düzeltilirken diğer taraf yıkıldı. Durum buysa zaman geçirilmeden önlemlere ince ayar çekilmesi gerekiyor.
