Faiz ferman dinler, ya fiyatlar?
Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan katıldığı bir canlı yayında yüksek enflasyon ve yüksek faiz oranlarıyla ilgili açıklamalarda bulunurken şu ifadeleri kullandı:
“-Ekonomideki öncü göstergelere baktığımızda büyüme eğiliminin sürdüğünü görüyoruz. Yüzde 7’nin üzerinde bir büyümeyi yakalayacağız. Şu an bu kendini gösteriyor. Beklenenin üzerinde büyüme öngörüyoruz.
-Enflasyona gelince, ben özellikle şu anda ağustos ayını geride bıraktığımızda, enflasyonda düşüşü göreceğiz. Bundan böyle enflasyonunun daha yukarı çıkması mümkün değil.
-Faiz oranlarında da düşüşe geçiyoruz. Yüksek faiz yok. Yüksek faiz bize yüksek enflasyonu getirecektir. Düşük faiz düşük enflasyonu getirecektir. Ağustos ayı kırılma noktasıdır. Ağustos’ta düşük enflasyona geçeceğiz.”
YÜKSELİRKEN DÜŞÜŞE GEÇMEK
-Hem yüksek büyümeyi yakalayıp hem de enflasyonu aynı anda düşürmek çok zor ya da 2013 yılına kadar geçerli olan bir durumdu. Rekor düzeyde sermaye girişleri ve Türk Lirası’nın değer kazanmasıyla mümkün hale gelmişti. Şu anda böylesi sermaye girişleri söz konusu değil.
-Kaldı ki, TL de genelde değer kaybediyor. Döviz kurları sakin durmuyor. Salı gününe kadar ılımlı bir değerlenme eğiliminde olan TL dolara karşı 5 haftada yüzde 6.3 değer kazanmışken, son 3 günde yüzde 3.7 değer yitirdi.
-Üstelik tam da bu sırada IMF’nin ülkelere rezerv desteği onaylanmış ve 23 Ağustos’ta hesaplara geçeceği kesinleşmişken. Türkiye’nin döviz rezervi bu sayede 6.4 milyar dolar artacak. Bu artışa rağmen TL’deki değer kaybı gerçekleşti.
DEĞER KAYBI NEDENLERİ
-Çünkü temmuz ayı enflasyonu beklenmedik şekilde yüksek çıktı ve politika faizi ile eşit düzeye geldi.
-İlk günkü etki bu iken ikinci günü Cumhurbaşkanı’nın açıklaması geldi. Burada ağustos ayının kırılma ayı olacağını, faizlerin de düşürüleceğini söyledi Cumhurbaşkanı.
-Kırılma enflasyonun bir kaleminde üretici fiyatlarında başlayabilir. Bunu dünkü yazımızda da işlemiştik. Ama tüketici enflasyonu için ekim ayına kadar beklemek gerekiyor.
DÜNYA GIDA FİYATLARI
-Cumhurbaşkanını enflasyon konusunda destekleyen bir gelişme ise dün FAO’nun ayda bir açıkladığı dünya gıda fiyatlarındaki gerilemeydi. 5 ana kalemde dünya fiyatlarını izleyen FAO’ya göre gıda enflasyonu iki aydır geriliyor. Temmuz ayı gerilemesi yüzde 1.2, iki aylık düşüş de yüzde 3.7’ye vardı.
-Bu gerilemenin ardından dünya gıda fiyatlarındaki son bir yıllık artış halen yüzde 31 düzeyinde bulunuyor.
-FAO Endeksi’ne göre gıda fiyatlarının tepe noktası mayıs ayındaydı. Ana endeks yüzde 3.7 gerilerken süt ürünleri onu aynı oranla destekledi. Tahıldaki yüzde 5.4’lük iki aylık düşüş daha çok mısır fiyatlarındaki gerilemeden kaynaklandı.
-Gerileyen bir başka kalem çok hızlı bir artış kaydeden bitkisel yağlardı. Son bir yıllık artışı yüzde 125’e varan bitkisel yağlar son iki ayda yüzde 11 geriledi. Temmuz itibariyle son bir yıllık artışı da yüzde 60.8’e indi.
-5 ana grup içinde et ve şeker fiyatları artmaya devam ediyor. Aşılama sonucu normalleşen hayatla birlikte et ve şeker tüketimi artıyor. Et fiyatlarındaki yıllık artış yüzde 19.6’ya, şeker fiyatlarında yüzde 44.2’ye çıkmış durumda.
BİRİ DİNLER DİĞERİ DİNLEMEZSE…
-Bu fiyatlar dolar bazında. Genelde bir gerileme var. Ancak bunun Türkiye’ye gerileme olarak yansıyabilmesi için, öncelikle Türk Lirası’nın değerinin düşmemesi ya da doların TL karşısında artmaması gerekiyor.
-Kısaca piyasalar Cumhurbaşkanı’nın açıklamasını yükselen enflasyon karşısında faizlerin artırılmayacağı şeklinde okudu. Faizler ferman dinleyebilir. Çünkü kamu tarafından tam regüle edilen bir sektör tarafından uygulanıyor.
-Mal ve hizmetlerin hakim olduğu reel sektörde ise benzer bir regülasyonu uygulama imkanı yok. Serbestlik ve bunun ötesinde maliyet artışları var. Faiz dinlese de fiyatlar ferman dinlemiyor. Kurda rahatsızlık yaratan da bu.
