Süresiz nafaka Türk icadı mı?
Süresiz nafaka mağdurlarındaki yangını izliyor musunuz? “17 yıl oldu boşanalı, yüzünü unuttuğum kadına hala nafaka ödüyorum” diyenleri… Müebbet nafaka mahkûmları yeni hükümet sistemine geçişle iyice coştu. Olay sosyal medyada feryat figan. Hızlı icraatla acil çözüm bekliyorlar: "Medeni Kanun’daki 175'inci madde değişsin, süreli nafaka olsun." 2 milyon mağdur olduğu iddia ediliyor. Nafaka parası çıkışmayınca hapse düşen kocaların yeni eşleri, oğlu nafaka ödesin diye kredi çeken anneler de acıklı tablonun kadın figürleri…
ÇOK yakın arkadaşım, liseden. Eski kocaya ayda bin lira ödüyor. Mahkemenin bağladığı nafaka değil ama ödüyor. Hafif serkeş bir hayatı seçen adam çocuktan tırtıklamasın diye. Çocuk dediysem yetişkin genç kız. İşi gücü var.
Kadınlardan yana böyle örnekler var mıdır bilmiyorum ama, kendilerini ‘süresiz nafaka mağduru’ olarak tanımlayan ve tamamı erkeklerden oluşan kitlenin çığlığını bir süredir takip ediyorum. Aslında Medeni Kanun cinsiyet ayrımı gözetmiyor; 175'inci madde, eşit kusurlu boşanmalarda taraflardan birinin muhtaç olan tarafa süresiz nafaka ödemesine imkan tanıyor.
Ama göründüğü kadarıyla, bu yasayla hayatı ömür boyu ipotek altına alınmış kadın yok. Müebbet nafaka mahkûmları hep erkek. Nafaka çıkışmazsa işin ucunda hapis olduğu için o erkeklerin yeni eşleri, anne ve kız kardeşleri de kader mahkûmu oluyor bu şartlarda. "Gençliğinde hatalı evlilik yapan erkekler hayat boyu sürünüyor, ceremesini aileler çekiyor” diye nice kadın sesi yükseliyor.
Önceki Aile Bakanı Fatma Betül Sayan Kaya’nın açıklamasıyla daha bir şevk geldi kitleye. Bakan dedi ki; “Kimseyi mağdur etmeyecek bir çözüm üzerinde çalışıyoruz.” Ardından Adalet Bakanı Abdülhamit Gül, çözüm geleceğine dair güvence verdi. Şimdi yeni hükümet sistemine geçişle birlikte seslerini Cumhurbaşkanı Erdoğan'a duyurmaya çalışıyor mağdurlar. Hızlı icraat bakımından; 1988'de konulan "süresiz" maddesinin ivedilikle "süreli"ye çevrilmesi için.
NAFAKAYLA TATİLE
Yakarışlar acıklı. İşte sadece birkaç örnek... “Dün 17 yıl önce boşandığım kadın beni arayıp ‘nafakamı erken yatır’ diyor. Tatile çıkacakmış! Yatırmazsam daha önce aksattığımda, idare etmiş. Bir daha etmezmiş. Beni tehdit ediyor ‘seni hapse attırırım’ diye. Ya sabır…”
“Benim saf zamanlarımda elden gönderdiklerim vardı. Tehditle 25 bin TL aldı. Gittim kredi kullandım, 3 senede 40 bin TL bankaya ödedim…”
"Eşim 'donuna kadar alıcam senin' diyor. Onu da vereyim diyorum. 'Onu anana ver' diyor. Tazminat, ömür boyu aylık ve ziynetleri aldı. Donumu ne yapsın ki bu kadın..."
“Dünyanın en hızlı fon transfer sistemi EFT değil, evliliktir. Sahip olduğunuz, hatta henüz sahip olmadığınız herşey ışık hızında kadın tarafına aktarılır…”
“39 gün evli kaldım. 1996 nisan ayından beri çocuk olmadığı halde nafaka ödüyorum. Ayrıca babasından yetim maaşı alıyor. Devlet neden sesimizi duymuyor, insanlar mağdur ediliyor?”
"14 ay evli kaldım, 10 yıldır nafaka ödüyorum. İşsiz kalınca nafakamı ödeyemedim ve hapis cezası aldım. Annem emekli maaşı üzerinden kredi çekip beni hapisten çıkardı."
Konuya hariçten bulaşanlar da var tabii; çalışmaya engel bir hastalık olmadığı takdirde bu yasa maddesinin kadını "asalaklaştırdığını" savunuyorlar. Ancak bir de Yargıtay kararı var: Asgari ücret kadını yoksulluktan kurtarmaz. Yani süresiz nafakaya devam...
SOPA GÖSTERME Mİ?
Boşanmış İnsanlar Aile Platformu'nun yasanın değişmesi için başlattığı Change.org kampanyası 10 bin imzaya doğru yürüyor. Süresiz nafakanın bir zulüm ve kölelik olarak tanımlandığı metinde tatsız bir ifade var; "Bu yasa kadına şiddetin nedenlerinden biridir" deniliyor. Ne yani, kendini mağdur hisseden erkek kadına dayak atarken "tahrik" altında olduğu için şiddete meşruiyet mi kazandıracağız? Ayrıca şikayetlerin satır aralarında, "boşanmış erkeklerin sonradan kurduğu ailelerin cinnet tehdidi altında olduğu" uyarılarıyla aba altından sopa gösteriliyor.
TAKI KARARI TUZ BİBER
Süresiz nafakayı savunup bir de üstüne "oh" çekenler sosyal medyada mağdurların cinlerini tepesine çıkarırken bir de üstüne Yargıtay'ın takı kararı gelmez mi! “Düğünde takılan ziynet eşyası ve takı paraları hangi eşe takılırsa takılsın aksine bir anlaşma ya da örf ve adet kuralı olmadığı takdirde kadına ait sayılır." Yargıtay hukuk daireleri ve HGK'nın bu ortak içtihadıyla yeni bir tartışma daha başladı. Ama o başka hikaye.
HAYIR TÜRK İCADI DEĞİL
Biraz araştırdım; dünyada da mevcut süresiz nafaka olayı. Hindistan’dan ABD’ye. Örneğin ABD'nin bazı eyaletlerinde "Hastalıkta ve sağlıkta, ölünceye kadar" yemini çiftler boşansa bile hakikaten ölünceye kadar geçerli oluyor. Çünkü süresiz nafaka, ancak taraflardan birinin ölümüyle son buluyor. Kopamıyorlar bir türlü. New Jersey, Connecticut, Vermont, Kuzey Carolina, Batı Virginia, Florida, ve Oregon'da geçerli olan uygulamaya göre çalışamayacak durumdaki taraf ömür boyu nafaka alırken, yükümlü taraf emekli olduktan sonra ve hatta sosyal yardımla yaşasa bile ödemeye devam ediyor.
