Çok faydalı bir Sinovac deneyi
Brezilya’nın CoronaVac ile aşk-nefret ilişkisi ibretlik. Deney amacıyla 45 bin nüfuslu Serrana kentinde halkın tamamına Sinovac aşısı uygulamak suretiyle elde edilen toplumsal bağışıklık belirtileri de ibretlik. Olumlu anlamda…
Memlekette müthiş bir pandemi kırımı hüküm sürüyor, günde 3 bini aşkın insan can veriyor, insan kaybı 400 bine yaklaştı, yeni varyantlar ülkeye kontrolsüz şekilde yayılıyor ama Devlet Başkanı Bolsonaro’nun “Çin aşısı” düşmanlığı da sürüyor. Bu işin nefret boyutu.
Brezilya büyük ölçüde Sinovac aşısına bel bağlamış durumda. Eyaletler karantina kuralları uygulayıp halkı aşılamak için çırpınıyor, Bolsonaro ise eyalet valileriyle cebelleşip Sinovac aleyhinde kampanya yürütüyor, ayrıca halkı pandemi yasaklarını protesto etmeleri için kışkırtıyor. Maske mesafesiz gösterilere bizzat katılıyor. Nitekim kendisi de enfeksiyon geçiriyor. Bolsonaro, özellikle de siyasi rakibi olarak gözüne kestirdiği Sao Paulo Valisi Joao Doria ile hesaplaşma içinde. Sinovac bağlantılarını yapan kişi Doria; gelecek seçimde devlet başkanlığına adaylığını koyması bekleniyor. Bolsonaro için “Adam deli, ikinci virüsümüz Bolsonaro virüsü” diyor.
Sağlık Bakanı Fahrettin Koca geçenlerde “Aşı yaptırmayanlar için ikna ekibi kuracağız, evlerine giderek teşvik edeceğiz” dedi ya, Bolsonaro evreninde durum tam tersi. “Çin aşısı yaptırırsanız, sakallı kadına ya da timsaha dönüşürsünüz” gibi deli saçması laflarla halkı aşı yaptırmamaları için ikna etmeye çalışıyor. Sağlık sistemini çöküşe sürükleyen felaketi dillendirenleri de “Sızlanmayı kesin. Ölümlere tabii ki üzülüyoruz ama ekonomiyi kapatamayız” diye azarlıyor.
Pandeminin ilk zamanlarında “hafif griptir, geçer” diyerek salgını hafife alıp, ekonomi sekteye uğramasın diye valilerin pandemi yasaklarıyla savaştığı için sağlık çalışanlarını temsil eden sendikalar konfederasyonu Uluslararası Ceza Mahkemesi’ne başvurmuştu. Devlet başkanının insanlık suçu işlediğini iddia ediyorlardı. UCM’nin ivedi bir soruşturma açması beklenmiyor ama Bolsonaro’yu nasıl bir son bekliyor göreceğiz.
TÜNELİN UCUNDAKİ IŞIK
Başta Dünya Sağlık Örgütü uzmanları, bütün bilim insanları aynı telkinde bulunuyor; “Etki oranına bakmayın, bulduğunuz aşıyı yaptırın!” Çinliler kendi ürettikleri aşılara kuşkuyla yaklaşsa bile bu öğüt geçerli. Neticede CoronaVac’ın etkisi, DSÖ’nün koyduğu yüzde 50 barajının üstünde.
Nitekim, Brezilya’nın 45 bin nüfuslu Serrana kentinde “Proje S” adı altında yürütülen Sinovac deneyi, bu aşıyla toplumsal bağışıklığa ulaşılması halinde vaka artışı ve hastaneye yatışla ölümlerin önüne geçilebildiğini gösteriyor. Ama aşılamada çok hızlı gitmek kaydıyla. Ve tabii aşı tedarikinin de devam etmesi kaydıyla!
Türkiye’de henüz Sinovac uygulamasıyla vaka, yoğun bakım ve ölümlerin ne kadar önlendiğine dair rakamsal veriler yok. Ancak Sao Paulo eyaletinin o küçük kentinde yapılan deney, tünelin ucunda ışık umudu doğuruyor. Serrana’da enfeksiyon oranları çok yüksek olduğu için özellikle seçilmiş.
Sao Paulo merkezli Butantan Enstitüsü’nün şubat ayında başlattığı “Proje S” kapsamında Serrana’da çocuk ve hamileler ile bazı risk grupları ve Kovid-19 semptomu gösterenler dışında herkes, diğer bir deyişle nüfusun yüzde 97.7’si aşılandı. Geçen 11 Nisan’da ikinci dozlar tamamlandı. Butantan Klinik Araştırmalar Direktörü Ricardo Palacios’un verdiği bilgiye göre, ikinci doz sonrası antikor süresi itibariyle Serrana deneyinin kesin sonuçları mayıs ayında alınacak. Biraz sabretmek gerekiyor.
Ancak şimdiden bazı veriler mevcut. Deney süresince 46 kişide aşıyla bağlantılı olmayan reaksiyon tespit edilmiş, aşıları tamamlanmayan 14 kişi hayatını kaybetmiş. Ağır vakalar ve hastaneye yatışlar kayda değer ölçüde azalmış, son iki haftadır tek bir hasta entübe edilmemiş. Mart ayında beş ağır vaka görülmüş, nisanda ise ağır vaka yok. Günde 80-90 olan acil servis başvuruları günde 30’a kadar düşmüş, sağlık çalışanlarının işi hafiflemiş. Enstitüye göre bu tablo aşının toplumsal bağışıklama etkinliğine işaret ediyor.
Brezilya basınında “Dünyanın tam bağışıklık kazanan ilk kenti” olarak nitelenen Serrana’daki deney burada bitmiş değil, antikor takibiyle Şubat 2022’ye kadar devam edecek. Medyaya göre projenin tek sakıncalı yanı halkın salgın bitti diye rehavete kapılması. “Estado de Sao Paulo” gazetesi izlenim için muhabir yollamış, “Millet maskeleri atmış, kalabalık gruplar halinde toplanıyor” diye yazıyor. Oysa maske zorunluluğu devam ediyor.
Deneyin ekonomik boyutu ise Bolsonaro’ya ders niteliğinde; şehirde piyasa canlanmaya başlamış. Hatta Brezilya çapında faaliyet gösteren birçok firma Serrana’da şube açmak için kolları sıvamış.
