Bir stat dolusu çocukla ırkçılık testi
Toplumdaki ırkçılık skalasını ölçmek için bundan daha iyi bir demografik deney olamazdı. Test alanı Prag stadı, denek grubu iyi bir örneklem teşkil edecek şekilde kalabalık, 10 bin çocuk.
Sonuç: Evet maalesef çocuklarda ırkçı dürtüler tespit edildi. Peki ıslah edilecekler mi? Hayır, çünkü Prag tarafı mızıkçılık yapıp deney sonucunu kabul etmiyor, hatta “Çocuklarımız iftiraya uğradı” diyerek diplomatik kriz çıkarmaya yelteniyor.
Malum, UEFA Avrupa Ligi’nde geçen perşembe akşamı Sparta Prag – Glasgow Rangers maçı 10 bin çocuk seyircinin önünde oynandı. Sparta taraftarı, ağustos başındaki Monaco maçında siyah Fransız futbolcu Aurelien Tchouameni’ye yönelik ırkçılıktan cezalı olduğu için aslında boş tribünlere oynanacaktı. Ancak kulübün önerisiyle 6-14 yaş arası çocuklar ve belli sayıda refakatçi bir istisnayla ücretsiz stada alındı.
Ve Çek çocuklar büyükleri mahcup etmedi; geçmiş husumetten ötürü yerli ve milli bağlamda diş biledikleri Rangers’ın siyah Fin oyuncusu Glen Kamara’yı ayağına her top değdiğinde yuhaladılar. Bazı haberlere göre galiz ırkçı hakaretler de savurmuşlar. İçerik bilgisi yok. Abartmayı seven Britanya medyasının uydurması olabilir.
Çocukların maymun sesi çıkardıklarına dair bir kayıt yok. Belki yine ceza almamak için tedbirli davrandıklarından. Ya da, her siyah topçu gördüğünde maymun sesi çıkaran abileri ve babalarını arkaik ve mağaravari bulduklarından.
İlk izlenim çocukların, içinde yaşadıkları toplumdaki ırkçı nefretten zehirlendiği şeklindeydi.
Olay öyle büyük şaşkınlık yarattı ki, aynı gece Marsilya – Galatasaray maçında yaşanan olaylar bile Avrupa spor medyasında gölgede kaldı. Oysa L’Equipe’in yazdığı üzere sahaya atılan yanıcı maddelerin önce konuk sarı – kırmızı tribünden geldiği notu yeme de yanında yat cinsindendi. Biz ise sicili bozuk Marsilya seyircisinin Galatasaray taraftarını tahrik ettiği şeklinde ifade ediyoruz olayı. Neticede karşılıklı meşaleler fırlatıldı, oyun 10 dk kadar durdu.
Dünya üzerinde futbol seyircisi kadar çabuk tahrik olan başka bir tür yok sanırım. Çünkü Çeklerin ifadesine göre, onlar da Glen Kamara’nın geçmiş vukuatından ötürü tahrik olmuşlar. Sparta Prag’ı değil rakip takım Slavia Prag’ı ilgilendiren bir vukuat. Muhtemelen 10 bin çocuğun topu birden Sparta Prag taraftarı değildi, milli hisler egemen oldu.
Altı ay kadar önceki maçta Kamara, Slavia Prag oyuncusu Ondrej Kudela’yı kendisine karşı “iğrenç bir ırkçı hakarette“ bulunmakla suçlamış, bunu asla kabul etmemekle birlikte 10 maç men cezası alan Kudela Euro 2021’de de kadro dışı kalmıştı. Çeklerin iddiasına göre soyunma odalarına giden tünelde Kudela’ya saldıran Kamara da üç maç cezası almıştı.
Neticede intikam hisleri çocuk tribünlerine kadar taşındı. Ancak Çek tarafı çocukların katiyen kabahatli olmadığını, haklı tepki gösterdiklerini savunuyor.
Çünkü onların iddiasına göre yuhalamak ırkçılık değil, doğal bir protesto biçimi. Doğru, hani şu sahalarda görmek istemediğimiz hareketler yuhalayarak protesto edilebilir mesela. Estetik zevke, göz kulak beğenisine hitap etmeyen şeyler ya da. Opera seyircisi bile La Scala’da tenorları ya da Bayreuth’ta silme bütün prodüksiyonu yuhalayıp ıslıklayabiliyor.
Ancak Kamara beyaz olsaydı, yine yuh çekerler miydi, onu bilmeye imkan yok. Başlama düdüğünden önce Kamara ve takım arkadaşlarının siyah hayatlara saygı adına diz çökmesi çocuk seyirci tarafından tahrik unsuru olarak mı algılandı, o da bilinmez,
Britanya adasından sosyal medya tepkilerine bakılırsa Kamara sırf siyah olduğu için ırkçı hakarete uğradı. Kamara 74’üncü dakikada ikinci sarı karttan kırmızı görünce çocuklardan yükselen sevinç nidaları da İskoçlara göre ırkçılığın daniskasıydı.
Kamara’nın yanı sıra Rangers’ın diğer siyah oyuncularının da her topla buluştuklarında ırkçı tezahürata maruz kaldığı ileri sürüldü. Başta spor yorumcuları olmak üzere adalılar çocuk ırkçılığını “iğrenç“ diye yorumlandı, UEFA ise ırkçılığa karşı seyirci kalmakla suçlandı.
Sparta Prag kulübü ise maçın ertesi günü Twitter’dan tepki koydu; “Çocuklarımızı azarlamaktan vazgeçin. Masum çocukların bu şekilde aşağılanması asla kabul edilemez. Suçlamalar tamamen mesnetsiz ve gülünçtür. Glasgow Rangers çocuklarımıza, ülkemize ve halkımıza karşı bu yabancı düşmanı atmosfere bir son vermekle yükümlüdür“ dedi.
Ardından Çekya Hükümeti devreye girdi. Sosyal Demokrat Dışişleri Bakanı Jacub Kulhanek çocukların ırkçılıkla suçlanmasına itiraz ederek, İskoçya’nın diplomatik temsilcisi sıfatıyla Prag’daki Büyük Britanya büyükelçisinin yarın (4 Ekim) itibariyle bakanlığa çağrıldığını bildirdi.
Kamara’nın avukatı Aamer Anwar, “Prag’ın çok ciddi bir ırkçılık problemi bulunuyor, UEFA’nın ise sesi çıkmıyor. Stadın 10 bin çocukla doldurulması hiçbir fark getirmedi“ diye konuştu. Rangers’ın hocası Steven Gerrard, ırkçılığa karşı verilen cezaların yeterince sert olmadığından yakındı, olayla ilgili UEFA’ya resmi başvuruda bulunacaklarını söyledi.
Aslında İskoç taraftar da sütten çıkmış ak kaşık değil. Irkçılık deyince akıllara ille siyah oyuncular gelmesin. Rangers taraftarları rakip Celtic’in Japon oyuncusu Kyogo Furuhashi’nin çekik gözlerini alaya alıp “Bunlar köpek eti yer“ sözlerini içeren şarkılı bir video yayınlamış, kulüp gruba stat yasağı getirmişti.
Stat yasakları, cinsiyetçi seyirci uygulamaları ne kadar etkili, tartışılır. TFF’nin çirkin ve kötü tezahürata karşı ceza niyetine “seyircisiz“ maçları kadın ve 12 yaş altı çocuklara seyrettirmesi düpedüz ayrımcılıktı, eşitlik ilkesine aykırıydı. Sadece çocuklar kabul edilebilirdi.
Fakat Prag deneyi gösterdi; büyüklerin habis ruhu çocuklara kolayca bulaşabiliyor. Yuhalamak ister ırkçılık olsun, ister olmasın.
