Bizi eşsiz kılan kokumuzdur'
Parfümünüzü Coco Chanel gibi öpülmek istediğiniz yere mi sürersiniz yoksa “Parfümü tenimde değil, en çok gömleklerimde ve havlularımda kullanmayı seviyorum” diyen Karl Lagerfeld gibi üstünüze mi?
Nereye sürersenizsürün koku,karşı cinsi ya daetrafımızdakileri etkileme konusunda önemli bir silah. Yoksa dünya parfüm pazarı 50 milyar dolara ulaşır mıydı? Ancak bu, insanlık için yeni bir durum değil. Eski Mısırlılar güzel kokmak için günlük ağacı, reçine ve terebentinden esanslar elde ederken Romalı şair Ovidius’un övdüğü kokular, güherçile ve mür ağacından çıkan sarı sakızdan yapılıyordu. Hatta “Unguentarii” olarak adlandırılan parfüm dükkânlarının Roma’da bir semti boydan boya kapladığı biliniyor. Kokuların etkisi ve nasıl kullanıldığı destanlara bile konu olmuş... MÖ 8’inci yüzyıla ait İlyada Destanı’nda Tanrıça Hera’nın Zeus’u baştan çıkarmadan önce, vücudunu kokulu yağlarla nasıl ovduğu anlatılıyor.
Böyle bakıldığında güzel kokular hep kadınlar için erkeklere karşı kullanılsın diye üretilmiş görünüyor. Oysa erkekler de güzel kokulara kadınlar kadar ilgi göstermiş. Doğu kültüründe kokunun cinsiyeti yok, bir erkek gül kokusunu rahatlıkla kullanabiliyor. Batı’daysa feminen olarak kabul edilenfloral notlar kadınlara ait, aromatik kokular maskülen kabul edilerek erkekler için üretiliyor. 19’uncu yüzyıl başında Avrupa’da koku kültüründe “feminizasyon” yaşanıyor. Sosyal olarak da büyük bir değişimin yaşandığı bu tarihlerde, aristokratlar arasında parfüm kullanımında bir ayrım yok. Burjuva sınıfındaki erkeklerse parfüm kullanımını tamamen kadınlara bırakmışlar. 20’nci yüzyılla birlikte parfüm kullanmaya geri dönen erkekler için koku, gücün de göstergesi olmuş. Yüzyılın başında ağır kokuları tercih eden beyler, kadın-erkek arasındaki güç dengelerinin değişimiyle birlikte kokularını yumuşatmaya başlamış. Eşitliğin konuşulmaya başlandığı, sosyal mesafenin azaldığı tarihlerden itibaren, parfümde de cinsiyet sınırları karışıyor. Unisex parfümlerin satışları her geçen gün artıyor.
KULLANIM ŞEKLİ ÜLKEYE GÖRE DEĞİŞİYOR
Peki parfüm nereye sürülmeli? Coco Chanel “Öpülmek istediğiniz yere sürün” diyor ama parfüm geliştirme direktörü David Beilvert “Parfümü kullanım şeklimiz her ne kadar toplumsal mirasımızdan ve kültürümüzden etkilense de, aslında kişiden kişiye göre değişir. Kesin bir kullanım kuralı yok, özgürüz ama bizi eşsiz kılan da budur” diyor. Bazıları direkt ciltlerine sıkıyor, bazıları saçlarına. Asyalı kadınlar, parfümü kafalarının üstünden havaya sıkıyor ve altında kendi etrafında dönerek parfümün homojen olarak saçlarına, ciltlerine ve elbiselerine dağılmasını sağlıyor. Parfüm kullanımı konusunda Chanel kadar farklı düşünen bir moda devi de Karl Lagerfeld... O her yerin parfüm kokmasını istiyor. Zira “Kendiminkinden başka bir kokuyu koklamak istemiyorum. Günümüz İnsanları parfümlerini sadece sprey tarzında kullanıyor. Ancak ben kokuyu sanki suymuş gibi kullanmaya bayılıyorum” diyor. “Tenimde değil, en çok gömleklerimde, çalışma kâğıtlarımda, havlularımda... Her yerde kullanmayı seviyorum. Fakat en çok gömleklerim üzerinde.” Peki siz Chanel gibi mi yoksa Lagerfeld gibi mi düşünüyorsunuz
Yardım meleklerini harekete geçiriyor
Etrafımıza yayıldıkça kendimizi iyi hissetmemize yardımcı olan parfümümüz, içimizdeki yardım meleklerini bile harekete geçirebiliyormuş. İskoç psikolog Robert Baron, Cinnabon ve Coffee Beanery gibi yoğun kokuların bulunduğu mekânlarda insanları incelemiş ve bu kişilerin “kazara” kalemini düşürmüş ya da bozukluk isteyen bir yabancıya yardımcı olmaya ciddi biçimde daha yatkın olduklarını tespit etmiş. Gelelim kokunun kadın-erkek ilişkisindeki etkisine... Sekste burun önemli bir rol oynuyor. Gilbert’in yazdığına göre Teksas Üniversitesi’ndeki bir araştırmada erkekler, kadınların yumurtlama dönemine yakın zamanlarda giydikleri tişörtlerin diğer zamanlardakine göre daha hoş ve seksi koktuğunu söylüyor.
Kullandığımız parfüm günlük hayatımızı nasıl etkiler?
Parfüm sadece güzel kokmak için mi kullanılır? Lagerfeld’e göre hayır. “Parfümü sadece daha iyi kokmak için değil şehveti hissettirmesi için de kullanırsınız.” Peki parfümün günlük modumuza etkisi nedir?
Fransız parfümör David Beilvert, moddan da öte kokuların daha çok kişisel anılarla güçlü bir bağı olduğuna inanıyor. Ona göre koku elle tutulamayan soyut bir kavramdır ama aynı zamanda bir nevi hislerin yaratıcısıdır da. Beilvert şöyle anlatıyor: “Bu hisler de elbette modumuzu etkiliyor. Kokuların kişisel hatıraları canlandırdığını bir kez vurgulamalıyım. Bu, üzerimize sürdüğümüz parfüm için de, çamaşırlarımız için kullandığımız yumuşatıcıda da, evlerimiz için kullandığımız oda asları için de geçerli. fırından yeni çıkmış bisküvi kokusunu anımsatan vanilya kokusu misafire, huzur güven ve mutluluk duygusu verir.
