Covid 19'da 2.dalga ve olasılıklar
Nisan ayında, Covid 19 virüsün ilk turunun dünyayı kasıp kavurduğu dönemde hükümetler ardı ardına karantina kararları aldı. Öyle ki bir noktada 3.5 milyar insan karantinada yaşar hale geldi. Hindistan’dan İspanya’ya, İtalya’dan Fransa’ya dünyanın dört bir yanında virüsle mücadele için insanlar evlerine çekildi. Bu karantinalar 2 haftadan 5 haftaya kadar uzayan farklı takvimlerde gerçekleşti.
Nitekim yerküre bazında alınan senkronize karantina kararları ya da evde kal çağrıları sonucunda Haziran ortası gibi Batı’da, özellikle de Avrupa’da, Covid 19 yeni vaka sayıları düşüş görüldü. Amerika Birleşik Devletleri'nde virüsün artış hızının yavaşlaması daha geç gerçeklese de, gelişmiş ülkelerin virüsün yayılma hızını yaz ortaları itibariyle genel olarak kontrol altına aldıklarını söyleyebiliriz.
Virüs için alınana önlemler pahalıya mal oldu.
Batı dünyasının virüsü engellemek için aldığı radikal tedbirler, ekonomin neredeyse durma noktasına gelmesine yol açtı. ABD’de Mart- Haziran ayları arasında 40 milyon insanın işini kaybetmesine yol açtı. ABD ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde, ilk çeyreğine göre yüzde 33 küçüldü. Avrupa’da alınan önlemlerin ekonomiye etkisi çok sert oldu. Euro Bölgesi'nde alınan karantina kararları sonrası işsiz kalma riski ile karşıya kalan 30 milyon insan, Mart- Haziran ayları arasında Kısa Çalışma Ödeneği'ne başvurarak geçimlerini sağladılar.
Kısaca 5 haftalık karantina sonucu imalat sanayinde tedarik zincirinde yaşanan problemler ve insanların evlerine çekilip tüketime ara vermesi, Batı dünyasına çok pahalıya mal oldu.
Sonbahar ve Covid 19’da 2. dalga
Yaz ortasına gelindiğinde gelişmiş ülkeler için kontrol altın alınmış görünen virüs Brezilya, Hindistan, Meksika, Rusya gibi gelişmekte olan ülkelerde kontrolsüz bir şekilde yükselir duruma geldi.
Sonbahara gelindiği ise korkulan oldu. Yaz tatili dönüşü, ofislere geri dönen insanlar beraberlerinde vaka sayılarının da hızla artmasına neden oldular. Gelişmekte olan ülkelerdeki zaten hiç yavaşlamamış olan vaka sayılarının yanında, Avrupa’da da vakaların yeniden hızla arttığını görüyoruz.
Bugün itibariyle dünyada 32 milyon insana Covid 19 virüsü bulamış durumda. Yaklaşık 1 milyon insan da virüs dolayısıyla hayatını kaybetti. Virüsün öldürücülük oranı kabaca yüzde 3.
Dünya Sağlık Örgütü’nün verdiği bilgilere göre toplam 57 milyon insanın hayatını kaybettiği 2017 yılında, 600 kişi nezleden, 630 bin kişi sıtmadan, 954 bin kişi HIV-AIDS’den hayatını kaybetmiş.
Henüz Eylül ayında olmamıza rağmen, Covid 19 ile ilgili vefat sayısın 1 milyona ulaşmış olması ve özellikle gelişmekte olan ülkelerde virüs sonucu ölüm oranlarının yüksek olması endişe verici.
Ülkeler yeniden karantina benzeri önlemler alabilir mi?
İşte geldik en zor soruya.
Covid 19 sonbahar ile birlikte endişe edildiği üzere hızlandı. İlk tura göre virüs sonucu ölüm oranları azalmış olmasına rağmen virüsün geçirdiği mutasyon sonucu bulaşıcılık oranı artmış.
Geçen mayıs ayında günlük en yüksek 7-8 bin vakanın görüldüğü İngiltere’de, henüz 2. Dalga’nın başında olmamıza rağmen şimdiden günlük 6 bin vaka sayısına çıkıldı. Eğer önlem alınmazsa Ekim ortasında günlük 50 bin vaka ihtimalinden bahsediliyor.
Covid 19’un ilk dalgasında alınan karantina önlemleri işe yaramıştı. Tekrar aynı önlemler alınmalı mı? Bilim insanlarına göre cevap net “Evet”. Ancak siyasetçiler için bu soruya aynı cevabı vermek çok zor.
İngiltere, ABD ya da herhangi bir gelişmiş ülkenin, ekonomilerin yeniden kapanacağı 3-5 hafta sürecek bir karantinayı uygulaması demek milyonlarca yeni işsiz demek. Bunun yanında kapanacak olan on binlerce irili ufaklı müessese demek. İşsiz insanlara verilecek destek paketleri sonrasında bütçe açıklarının iyice açılması, kamu borcunun ise rekor kırması demek.
Kısaca ekonomik gerekçeler, bilimin getirdiği önerileri uygulatmayacak.
Bu sebeple Covid 19 aşısının bulunup, milyonlarca doz üretilmesi için tahmin edilen süreye kadar (2021 Yaz) herkes kendi bacağından asılacak.
