Saadiyat Adası'nda neler oluyor?
Louvre Abu Dhabi nihayet kapılarını açtı. Müzenin ihtişamı; inşaat işçilerinin çalışma koşullarını, gecikmeli açılışı ve bütçenin çok üzerine çıkan harcamalara ilişkin tartışmaları çoktan gölgeledi. Şimdiyse yepyeni bir tartışma konusu var: Saadiyat Adası’nın akıbeti ne olacak?
Abu Dabi Emirliği, petrolden elde ettiği kaynakların ciddi bir bölümünü uzun süredir kültür ve sanata harcıyor. Bu yatırımların en büyüğü kuşkusuz Saadiyat Adası. 10 yıl önce açıklanan projeye göre Saadiyat Adası’ndaki bir ilçenin tamamı kültür ve sanata ayrıldı. ‘Saadiyat Cultural District’ deniyor bu bölgeye. Ölçek ve kapsam olarak eşi benzeri görülmemiş bir proje. Abu Dabi’nin kültür ve sanat merkezi olması hedeflenen adada, 5 müze projesi var. Louvre’un hayata geçirilmesiyle kaldı 4... Oysa 2012’de tamamlanması hedefleniyordu. Yerel yetkililerin ifadesine göre bina inşaatı kasıtlı olarak geciktirildi. Emirlik, Louvre Müzesi’nin açılmasının ardından gelecek tepkilere göre projenin devamlılığını onaylayacaktı. Hal böyle olunca, Louvre’un açılmasıyla birlikte, gözler diğer projelere çevrildi.
10 yıl önce açıklanan projeye göre Saadiyat Adası’ndaki bir ilçenin tamamı kültür ve sanata ayrıldı. Bölgeye ‘Saadiyat Cultural District’ deniyor.
LOUVRE 30 YIL SÜREYLE ABU DABİ’DE
Saadiyat Adası’na vaat edilen müzelerden her biri için 21. yüzyılın yıldız mimarlarıyla çalışılıyor. Zaten Abu Dabi, sınırsız para kaynağıyla birçok ‘starchitect’in proje tasarlamaya can attığı bir kent. Bunlardan ilki Louvre’du... Louvre Abu Dhabi, kendi kategorisinde Arap coğrafyasında açılan ilk müze. Jean Nouvel tarafından Medine’den ilham alınarak, bir ‘müze şehri’ olarak tasarlanan müzenin yapımına 1.3 milyar dolar harcandı. Birleşik Arap Emirlikleri ve Fransa’nın ortaklığında... Louvre ismini kullanabilmek ve Paris’te bulunan eserleri sergileyebilmek için, Fransa’ya yüz milyonlarca dolar ödendi, Paris Louvre’dan 300 eser kiralandı. Tabii, her güzel şeyin bir sonu var: Fransa ile 2007’de yapılan anlaşmaya göre, Abu Dabi ‘Louvre’ ismini 30 yıl süre ile kullanabilecek.
Guggenheim Abu Dhabi proje aşamasında.
NORMAN FOSTER, ZAHA HADID, TADAO ANDO...
İkinci proje: Zayed National Museum. Zayed Ulusal Müzesi’nin isim babası Birleşik Arap Emirlikleri’nin kurucusu ve eski devlet başkanı Şeyh Zayed bin Sultan Al Nahayan. Adanın tam ortasında yer alması planlanan müzenin mimarı Norman Foster’ın mimarlık şirketi Fosters + Partners. En uzunu 125 metre, birbirinden farklı kulelerden oluşan yapı tasarlanırken Birleşik Arap Emirlikleri’nin sembollerinden şahin kullanılmış. 2016’da açılması planlanıyordu, inşaat hâlâ devam ediyor.
Louvre Abu Dhabi açıldı.
GUGGENHEIM YOLDA
Saadiyat Adası’ndaki fırsatı kaçırmayan müzelerden biri de: Guggenheim. New York’taki Guggenheim Vakfı’nın eski direktörü Thomas Krens önderliğinde yayılmacı bir politika izleyen ve ‘McDonald’s’laşmak’ ile suçlanan Guggenheim, bir şubesini Abu Dabi’de bu yıl açmayı planlıyordu. Üstelik projenin arkasında çok tanıdık bir isim var: Guggenheim Bilbao’nun da mimarı Frank Gehry. Ancak Arap Baharı ve ABD’deki “Occupy” eylemleri projeyi sancılı bir sürece soktu. İlk olarak 2011’de aralarında Barbara Kruger ve Shirin Neshat gibi sanatçıların olduğu yüzlerce yazar, sanatçı ve küratör tarafından boykot edildi Guggenheim... Neredeyse kölelik şartları altında çalıştırılan işçilerin haklarına dikkat çekmek isteyen protestocular, Guggenheim’ı aylarca protesto etti. Nitekim, hâlâ devam ediyor zaman zaman. Öyle ki, protestolardan bunalan vakıf, yaptığı bir açıklamada henüz müze inşaatının bile başlamadığını duyurmak zorunda kalmıştı.
Asıl kafa karıştıran, Krens’in yaptığı son açıklama oldu. Krens, 2006’da Saadiyat Adası’na müze kurma fikri ilk ortaya çıktığında sosyo-politik ortamın çok farklı olduğuna dikkat çekiyor; uluslararası modern sanat eserlerini barındıracak Guggenheim Abu Dhabi’nin teröre hedef olabileceğinden endişeli... Vakfın yeni yönetimini uyarıyor; “Yahudi isimli” bir Amerikan müzesinin bölgede faaliyete başlaması kararının gözden geçirilmesi gerektiğine inandığını söylüyor.
Nitekim Guggenheim’ın yeni direktörü Richard Armstrong, her seferinde kültürler arası diyaloğun önem kazandığı günümüz atmosferinde, bu tür projelerin önemini vurguluyor: “Guggenheim Abu Dhabi’yi açacağız.” Keza, New York’taki küratöryel ekip, yeni müze için koleksiyon ve stratejiler belirlemeye devam ediyor.
Zayed National Museum inşaat aşamasında.
Anlaşılan o ki Araplar, Louvre ve Guggenheim gibi iki devi, er ya da geç, komşu yapacak.
Saadiyat Adası’na vaad edilen son iki proje: Zaha Hadid’in tasarladığı The Performing Arts Centre (Abu Dabi Gösteri Sanatları Merkezi). Yalnızca performans sanatlarına adanmış burası. Adanın ikinci kısmında yer alması beklenen projenin henüz inşaatına yeni başlanıyor. Proje safhasında olan bir başka müze de Abu Dabi Denizcilik Müzesi. Projenin mimarı dünyaca ünlü Japon mimar Tadao Ando.
Kâğıt üstünde müzeler en geç 2020’de Saadiyat Adası’nda toplu olarak gezilebilecek. Bu gecikmeye 5 de benden olsun, 2025...
Osman Hamdi Bey’in ‘Okuyan Genç Emir’i, Picasso ile beraber sergileniyor
Louvre Abu Dhabi ziyaretçileri, 12 bölüm boyunca ilk şehirlerin doğuşundan modern dünyaya kadar bir gezintiye çıkarıyor. Modern sanat bölümünde Gustave Caillebotte, Edouard Manet, Paul Gauguin, Piet Mondrian, René Magritte ve Pablo Picasso gibi ustaların eserleri yer alıyor. Osman Hamdi Bey’in ‘Okuyan Genç Emir’i de bu bölümde. Müzenin çağdaş sanat kısmında ise Cy Twombly’nin 9 kanvası ve Ai WeiWei’nin bir heykeli yer alıyor. Ayrıca Jenny Holzer ve Giuseppe Penone’nin mekâna özgü yerleştirmeleri de görülmeye değer...
